Przekroczenie terminu odrzucenia spadku przez małoletniego

Uchylenie od skutków prawnych oświadczenia

Jedyną szasną jest poszukiwanie ratunku w art. 1019 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem „jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:

1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;

2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca”.

Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.

Innymi słowy spadkobiercy mogą złożyć oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu spadku lub oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia woli o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Z wnioskiem tym wystąpić winno rodzice małoletniego jako jego przedstawiciele.

Wniosek o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku po terminie

Pozwoli Pani, iż przytoczę komentarz do Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim „błąd co do treści czynności prawnej może być błędem co do tytułu powołania do dziedziczenia, osoby spadkodawcy, przedmiotu spadku. Należy jednak zgodzić się z poglądem, że podstawę uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może stanowić błąd prawnie doniosły (art. 1019 § 2 w zw. z art. 84 § 1 zd. 1 i § 2 k.c.). Błędem takim nie jest nieznajomość przedmiotu spadku pozostająca w związku przyczynowym z niedołożeniem przez spadkobiercę należytej staranności w ustalaniu rzeczywistego stanu majątku spadkowego (post. SN z dnia 30 czerwca 2005 r., IV CK 799/04, OSNC 2006, nr 5, poz. 94, z glosą W. Borysiaka, Palestra 2009, z. 5-6, s. 285; post. SN z dnia 18 marca 2010 r., V CSK 337/09, Lex nr 677786). Nie będzie też błędem prawnie doniosłym złożenie oświadczenia pod wpływem wadliwych, błędnych pobudek czy motywów (J. Kremis, E. Gniewek (w:) E. Gniewek, Komentarz, s. 1642), czy z tego samego powodu brak odpowiedniego oświadczenia w terminie” [A. Kidyba (red.), Elżbieta Niezbecka, Komentarz do art. 1019 Kodeksu cywilnego].

W przedstawionym przez Panią przypadku oświadczenie o odrzuceniu się spadku, by było skuteczne, musi być złożone w formie ustanej przed sądem lub notariuszem. Inna forma będzie skutkowała brakiem skuteczności.

Zasadne jest zatem wystąpienie do sądu z wnioskiem o uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia wniosku o wyrażeniu zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletnich i jednocześnie złożenie wniosku o wyrażenie zgody na jego odrzucenie.