Niedopełnienie umowy o świadczenie usług prawniczych

Niewywiązanie się adwokata z umowy o przeprowadzenie sprawy sądowej

Z Pana relacji wynika, że jako konsument (osoba nieprowadząca działalności gospodarczej) zawarł Pan umowę z adwokatem o przeprowadzenie sprawy sądowej. Jest to klasyczna umowa o świadczenie usług prawniczych.

Zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego – do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Nie wiem, co się w sprawie dzieje i czy przedłużające postępowanie ma związek z niewykonaniem zobowiązania, czy też opieszałością organów rozpoznających sprawę. Generalnie jeżeli jest Pan niezadowolony z pracy adwokata, powinien Pan wypowiedzieć zlecenie, wskazując ważne powody wypowiedzenia (długi okres czasu prowadzenia czynności oraz brak kontaktu z adwokatem).

Zgodnie z art. 746 Kodeksu cywilnego:

„§ 1. Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę”.

Adwokat powinien Panu przedstawić zestawienie dokonanych czynności i potrącić określone sumy. Nie powinny być jednak one wygórowane, jeżeli rzeczywiście nie podjął on żadnych czynności.

Roszczenie wobec adwokata 

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż zgodnie z art. 751 K.c. – z upływem lat dwóch przedawniają się:

1) roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom;

2) roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.

Po pierwsze, moim zdaniem termin przedawnienia jeszcze nie rozpoczął biegu, gdyż umowa zawarta z adwokatem (ustna) jest nadal ważna i obowiązuje, dlatego termin wymagalności nie nastąpił (nastąpi po wypowiedzeniu), a poza tym Pana roszczenie wobec adwokata nie będzie dotyczyło roszczeń z tytułu zaliczek, a roszczenia z tytułu zwrotu wynagrodzenia, ewentualnie roszczeń o niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

Zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze – opłaty za czynności adwokackie ustala umowa z klientem. Przepisy prawa nie określają w tym zakresie wymogów dotyczących formy zawarcia tej umowy, umowa ta może zatem również zostać zawarta w formie ustnej. W przypadku gdy umowa nie została zawarta w formie pisemnej, wówczas dla określania postanowień zawartej umowy dopuszczalne jest ustalenie jej postanowień w oparciu o inne dowody, w tym dowody z zeznań świadków, a także np. dowody z poczty elektronicznej (o dopuszczalności dowodów w sprawie orzeka sąd rozpoznający sprawę).

Na Pana szczęście dysponuje Pan pokwitowaniem przyjęcia przez adwokata wynagrodzenia, dlatego ma Pan dowód, że adwokat te pieniądze przyjął, zapewne za przeprowadzenie sprawy.

Odpowiedzialność adwokata za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania

Tak więc odpowiedzialność Pana pełnomocnika winna być oparta na ogólnych przepisach prawa cywilnego, regulujących odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

Co do przedawnienia roszczeń do Pana będą miały zastosowanie ogólne przepisy wyrażone w art. 118 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Powinien więc Pan na samym początku wypowiedzieć umowę, wskazując ważne powody wypowiedzenia oraz żądać zwrotu całego wynagrodzenia na Pana rachunek, wskazując odpowiedni termin (np. 7 dni od momentu doręczenia wypowiedzenia) pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego oraz drogę postępowania dyscyplinarnego. Oczywiście pismo takie należy skierować na adres kancelarii listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

W razie braku zwrotu wynagrodzenia musi Pan skierować sprawę na drogę postępowania sądowego o zapłatę. W piśmie powołać okoliczności, że została zawarta umowa o świadczenie usług, pobrane wynagrodzenie i niepodjęte żadne czynności. W związku z tym zdecydował się Pan wypowiedzieć umowę i żąda w związku z tym wynagrodzenia.

Tak jak już wcześniej wspominałem, adwokat nie ma obowiązku zwrotu całości wynagrodzenia. Wynagrodzenie przysługuje mu bowiem proporcjonalnie do zakresu czynności, jakie już wykonał, ma prawo także do zwrotu wydatków.

Jak wspominałem, nie wiem, jakie czynności adwokat podjął. Może dokonał czynności należycie, jednak wynik sprawy, za który adwokat nie odpowiada, był dla Pana niepomyślny. Należy bowiem zaznaczyć, iż umowa-zlecenie ma charakter umowy starannego działania. Adwokat nie odpowiada za wynik sprawy a jedynie za należyte, staranne jej prowadzenie.

Najlepiej udać się osobiście do kancelarii Pana pełnomocnika i zapytać, co ze sprawą i jakie czynności zostały wykonane. Jeżeli twierdzi Pan, że adwokat popełnił błędy w prowadzeniu sprawa, powinien Pan żądać odszkodowania – przynajmniej w kwocie wynagrodzenia.

Podstawą żądania będzie wówczas art. 471 Kodeksu cywilnego, mówiący o odpowiedzialności za szkody wynikłe wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Odszkodowanie stanowi formę pieniężnego ekwiwalentu za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. Przepisy prawa cywilnego ze względu na ogólne unormowania art. 471 i następnych Kodeksu cywilnego umożliwiają skierowanie roszczenia odszkodowawczego do tego podmiotu, który faktycznie szkodę wyrządził.

Wypowiedzenie zlecenia i żądanie zwrotu wynagrodzenia

O powstaniu wymagalności tego typu roszczeń decyduje data, w której poszkodowany poniósł realnie szkodę.

Jednak, tak jak już mówiłem, odpowiedzialność ta wchodzi w grę dopiero wówczas, jeżeli ustali Pan, że sprawa została przeprowadzona (adwokat wniósł sprawę, podjął inne czynności), ale zakończyła się przegraną i to z jego winy. Natomiast jeżeli adwokat przyjął wynagrodzenie i nie podjął żadnych czynności, to odpowiednim działaniem będzie wypowiedzenie zlecenia i żądanie zwrotu wynagrodzenia.

Generalnie jedno i drugie roszczenie przedawnia się w terminie 10 lat od dnia wymagalności, jeżeli roszczenie nie jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Złożenie skargi na czynności adwokata

Proszę też pomyśleć o złożeniu skargi na czynności adwokata do właściwej Okręgowej Rady Adwokackiej, której organy dyscyplinarne dbają o należyte wykonywanie działalności przez jej członków.