Nie dostałam nagrody rocznej, co zrobić?

Regulamin przyznawania nagród

Kluczowe jest przeanalizowanie regulaminu w sprawie przyznawania nagrody rocznej dla dyrektorów gminnych instytucji kultury. Zwykle bowiem, aby uniknąć dowolności w przyznawaniu nagród rocznych, wójt gminy określa (i powinien co do zasady to zrobić zgodnie z art. 10 ust. 8 ustawy o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi) wydać zarządzenie precyzyjnie określające zasady i tryb przyznawania tych nagród.

Natomiast zwracam uwagę, że zgodnie z art. 5 ust. 3 ww. ustawy „osobom, o których mowa w art. 2 pkt 1-4 i pkt 10, może być przyznana nagroda roczna”. A zatem może ona być przyznana, ale nie musi. Tak samo zgodnie z art. 10 ust. 1 „w zależności od osiągniętych wyników finansowych lub stopnia realizacji innych zadań osobom, o których mowa w art. 2 pkt 1-4 i 10, może być przyznana nagroda roczna”.

Nagroda roczna jako uprawnienie

Natomiast jest to tylko wykładania zapisów literalnych ustawy. Kluczowe znaczenie ma treść zarządzenia określającego zasady przyznawania nagrody. Często stosuje się zapis: „w planie finansowym na dany rok budżetowy tworzy się fundusz nagród w ramach posiadanych środków na wynagrodzenie w wysokości … % planowanych środków na wynagrodzenie osobowe z przeznaczeniem na nagrody roczne. Fundusz o którym mowa w ust. 1, pozostaje do dyspozycji …, który przyznaje nagrody według własnej oceny”. Wówczas nagroda nie ma charakteru roszczeniowego, a zatem nie można się o nią ubiegać ani wobec wójta ani przed sądem. Jest bowiem tylko uprawnieniem, nie prawem.

Natomiast po to ustawodawca wymaga w art. 10 ust. 8 zarządzenia wskazującego na zasady przyznawania nagród i tryb, aby podmioty wiedziały, na jakich zasadach mogą się o nią ubiegać. Jeśli więc w zarządzeniu znajdują się szczegółowe warunki nabycia nagrody rocznej, to uznać wówczas należy, że ma charakter premiowy, czyli roszczeniowy.

Nieotrzymanie nagrody

Dużo częściej jednak wskazuje się, że ma ona charakter uznaniowy, zwłaszcza, że sama ustawa również posługuje się pojęciem: „może być przyznana”, a nie „jest przyznawana” czy „należy się”. Najczęściej spotykany przeze mnie zapis to: „Nagroda roczna ma charakter uznaniowy i może być przyznana dyrektorowi instytucji kultury, który pełnił swoją funkcję przez cały rok obrotowy”. A zatem wójt bez uzasadnienia ma prawo jej nie przyznać, a dyrektor nie ma roszczenia sądowego o jej wypłatę. Takie stanowisko dominuje także w sądownictwie. Sam Sąd Najwyższy w wyroku z 13 stycznia 2011 r., sygn. akt III PK 20/10 (teza aktualna), orzekł: „Art. 10 ust. 1 ustawy z 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, nie ustanawia prawa podmiotowego do nagrody rocznej, lecz tylko »zezwala« na przyznanie takiej nagrody po spełnieniu ściśle określonych przesłanek, które podlegają wyłącznej kompetencji organu lub osoby upoważnionej do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy (art. 10 ust. 3)”.