Rozliczenie nadgodzin za pracę w wolną sobotę i niedzielę

Rekompensata za wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych

Sposób rozpisania przepracowanych nadgodzin proponowany przez kadrowego zależy od tego, co Pan chce osiągnąć – dodatki z wynagrodzeniem za godziny nadliczbowe, czy też czas wolny i dzień wolny.

Generalnie, na podstawie art. 151¹ Kodeksu pracy pracownikowi przysługuje rekompensata za wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych, bez względu na przyjętą przez pracodawcę formę wynagradzania. Dodatek za pracę nadliczbową przysługuje za każdą godzinę pracy, oprócz normalnej stawki wynagrodzenia. Wysokość tego dodatku zależy od tego, w jakim dniu była świadczona praca w nadgodzinach, a w związku z tym przysługuje w wysokości 100 lub 50% wynagrodzenia. 100% dodatek może przysługuje w sytuacjach, gdy pracownik wykonuje pracę w nadgodzinach przypadających:

• w nocy,
• w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy,
• w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto,
• za przekroczenie tygodniowej normy czasu pracy, ale tylko wtedy, gdy pracownik nie otrzymał dodatku z tytułu przekroczenia normy dobowej.

Dodatek, w wysokości 50% wynagrodzenia przysługuje za nadgodziny w każdym innym czasie niż wyżej wskazany.

Dzień wolny za pracę w wolną sobotę

Zgodnie z powyższym pracownikowi, który ze względu na konieczność pracy w godzinach nadliczbowych wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (sobota), przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy, w związku z tym, że w tym dniu pracował np. 10 godzin, a więc dzień wolny oraz 2 godz. x 50% do końca okresu rozliczeniowego. Tylko wyjątkowo dozwolone jest wypłacenie pracownikowi wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Nieudzielanie dnia wolnego może być spowodowane brakiem możliwości uzgodnienia z pracownikiem terminu takiego dnia, pracą w dniu wolnym przypadającym pod koniec okresu rozliczeniowego, czy też rozwiązaniem stosunku pracy, wtedy płaci mu się 100% za każdą godzinę pracy. W pozostałych przypadkach należy udzielić dnia wolnego.

Wynagrodzenie za pracę w niedzielę

Natomiast jeżeli pracownik świadczy pracę w niedzielę, to pracodawca obowiązany jest zapewnić inny dzień wolny od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w ustalonym terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy oraz dodatek 2x 100% do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie – 100% dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę.

Powyższy sposób rozliczania wynika z tego, że w polskich przepisach prawa pracy sobota, w przeciwieństwie od niedzieli czy święta traktowana jest jak każdy inny dzień roboczy. Dniem wolnym od pracy sobota jest wyłącznie zwyczajowo, ale równie dobrze pracodawca mógłby ten dzień wolny zaplanować np. w środę.

W podstawowym systemie pracy prace w sobotę i niedzielę można zlecić pracownikowi tylko wyjątkowo m.in. w wypadach, o którym Pan pisze, czyli przy usuwaniu awarii. W takiej sytuacji, tak jak to już pisałam, w pierwszej kolejności należy się dzień wolny niepłatny za sobotę (która jest płatna), a za niedzielę w ciągu 6 dni przed lub po tej niedzieli.

Jeżeli pracownik wykonywał pracę w sobotę lub niedzielę mniej niż 8 godzin, to i tak należy mu się zapłata za 8 godzin. Gdyby bowiem było inaczej, to pracownik odbierając cały dzień wolny (niepłatny) zarobiłby mniej, niż pracując normalnie.

Jeżeli zatem Pana pracodawca ma możliwość udzielenia dnia wolnego, to nieudzielenie dnia wolnego i zapłacenie dodatku jest traktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Jak rozliczyć pracę w niedzielę wykonywaną dłużej niż 8 godzin?

Ze sposobu, w jaki rozpisał Panu godziny kadrowy, wynika, że w niedzielę wystąpiły dobowe godziny nadliczbowe (praca wykonywana dłużej niż 8 godzin). W związku z tym pracodawca, oprócz udzielenia dnia wolnego (za 8 godzin), musi jeszcze zrekompensować 5 nadgodzin u Pana. Może zrobić to na dwa sposoby tj.:

• wypłacając wynagrodzenie wraz ze 100% dodatkiem,
• udzielając czasu wolnego.

Zgodnie z art. 151² § 1 K.p. za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy, czyli za każdą godzinę przepracowaną ponad obowiązujące normy udziela jednej godziny czasu wolnego (1:1).

W przypadku udzielenia czasu wolnego za pracę nadliczbową bez wniosku pracownika, pracodawca udziela czasu wolnego najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych (1:1,5) i nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy (art. 151² § 2 K.p.).

Czas wolny z inicjatywy pracodawcy może objąć tylko przekroczenie dobowe. Wynika to z faktu, iż godziny przekraczające normę średniotygodniową są ustalane dopiero po zakończeniu okresu rozliczeniowego.

Pracownikowi, któremu w zamian za nadgodziny udzielono czasu wolnego, nie przysługuje dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151² § 3 K.p.).

Dobrze też pamiętać, że pracodawca, udzielając pracownikowi już w kolejnym dniu czasu wolnego za nadgodziny – zawsze wlicza je do limitu.

Jak widać, Pańskiemu pracodawcy nie opłaca się udzielać czasu wolnego z jego inicjatywy w innym miesiącu niż ten, w którym wystąpiły nadgodziny. Gdyby rekompensata nastąpiła w tym samym miesiącu co praca nadliczbowa, to pracodawca nadpłaciłby tylko wynagrodzenie za niedopracowany czas w tym miesiącu.

Jeżeli złoży Pan wniosek o czas wolny w innym miesiącu niż ten, w którym była świadczona praca nadliczbowa, to za przepracowane godziny nadliczbowe powinien Pan otrzymać normalne wynagrodzenie w danym miesiącu. Natomiast w miesiącu, w którym wykorzystuje Pan czas wolny, wynagrodzenie przysługuje Panu tylko za pracę wykonaną, jednak Pana wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne.

Reasumując – sposób rozpisania przez kadrowego Pana godzin nadliczbowych za sobotę i niedzielę jest na pewno korzystny dla pracodawcy, ponieważ „znika” problem konieczności udzielenia dnia wolnego i za przepracowaną sobotę (do końca okresu rozliczeniowego), i za niedzielę (6 dni), ponieważ zapewne byłoby to dla niego kłopotliwe. W sytuacji takiego rozpisania (piątek 3 godziny nadliczbowe, oraz niedziela 13 godzin) pracodawca ma do oddania jeden dzień wolny oraz czas wolny za dodatkowe (ponad 8 godzin) 5 godzin pracy na wniosek Pana lub pracodawcy albo rekompensatę finansową. Zatem z punktu widzenia organizacyjnego lepiej jest dla pracodawcy, z punktu widzenia finansowego (inaczej liczy się nadgodziny w niedzielę, bo po 100% ) – dla Pana.