Nabycie spadku po mężu na podstawie testamentu

Dzieci zmarłego wykluczają dziedziczenie ustawowe jego rodziców

Wszystko zależy od tego, czy posiadali Państwo dzieci – jeżeli tak, może Pani przeprowadzić postępowanie spadkowe z pominięciem wskazanej w opisie rodziny i udać się z dziećmi do notariusza lub do sądu w celu otworzenia testamentu i nabycia spadku. Wszystko uregulowane jest w artykule 932 Kodeksu cywilnego:

§ 1. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice.

§ 2. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku.

§ 3. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

§ 4. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

§ 5. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

§ 6. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.”

Zgodnie z przytoczonym przepisem, jeśli nie posiadali Państwo dzieci, spadkobiercami z ustawy jest Pani, jako żona, oraz rodzice męża. W sytuacji gdy rodzice nie dożyli otwarcia spadku, w dalszej kolejności powołane do spadku jest rodzeństwo męża, a w jeszcze dalszej zstępni rodzeństwa. Z uwagi na to, aby dokonać otworzenia testamentu i nabycia spadku, konieczna jest ich obecność jako spadkobierców ustawowych.

Zobacz też: Uprawomocnienie się nabycia spadku

Procedura nabycia spadku w sądzie lub u notariusza

Pomijając jednak powyższe, aby dokonać nabycia spadku, musi Pani rozpocząć niniejszą procedurę – czy to przed sądem, czy też przed notarialnie. Zgodnie bowiem z treścią art. 1025 § 1 K.c. – sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Stwierdzenie nabycia spadku następuje na wniosek i – co do zasady – w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku.

Niemniej zgodnie z art. 681 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) możliwe jest również stwierdzenie nabycia spadku w postępowaniu o dział spadku. Nie oznacza to jednak, że sąd działa wtedy z urzędu. Należy bowiem zgodzić się, że przeważnie wniosek o wszczęcie postępowania działowego zawiera także implicite wniosek o stwierdzenie nabycia spadku (W. Borysiak, w: Osajda, Komentarz KC, t. III, 2013, art. 1025 KC, Nt 54; J. Ciszewski, J. Knabe, w: Ciszewski, Komentarz KC, 2014, art. 1025 KC, Nb 4; J. Kremis, J. Kuźmicka-Sulikowska, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2017, art. 1025 KC, Nb 25; E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, w: Gudowski, Komentarz KC, Ks. IV, 2013, art. 1025 KC, Nb 11). Rozważane postępowanie sądowe prowadzone jest na podstawie art. 669-679² K.p.c. w trybie nieprocesowym, przy czym sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy. Celem tego postępowania jest ustalenie wszystkich spadkobierców, którzy doszli do dziedziczenia (art. 677 § 1 K.p.c.). Uczestnikami postępowania o stwierdzenie nabycia spadku są bowiem wszystkie osoby, które mogą być uznane za zainteresowane – czyli, jak wskazałam, spadkobiercy ustawowi.

Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ustala krąg spadkobierców

Zgodnie z art. 670 K.p.c. sąd bada w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, kto jest spadkobiercą, a także czy spadkodawca pozostawił testament. Sąd może przy tym wezwać osobę, co do której zostanie uprawdopodobnione, że dysponuje testamentem, do złożenia tego dokumentu. W takim przypadku sąd dokona otwarcia i ogłoszenia testamentu. Wniosek należy złożyć w sądzie rejonowym ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub skierować sprawę do dowolnego notariusza. Do wniosku należy dołączyć skrócony odpis aktu zgonu spadkodawcy, skrócone odpisy aktów urodzenia uczestników postępowania, a także w przypadku zawarcia związku małżeńskiego – skrócone odpisy aktów małżeństwa.

Jeżeli istnieje między Państwem porozumienie, proszę stawić się do notariusza – nabycie spadku u notariusza wymaga, aby wszyscy Państwo się u niego stawili. Jeżeli nie ma między Państwem porozumienia, proszę skierować do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, załączając powyższe dokumenty i testament.