Możliwości prawne, by uniknąć deportacji

Popełnienie przestępstwa za granicą

Zgodnie z art. 590 § 1 Kodeksu postępowania karnego „w sprawie o przestępstwo popełnione za granicą przez:

1) obywatela polskiego,

2) osobę mającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stałe miejsce zamieszkania, 3) osobę, która odbywa lub będzie odbywać w Rzeczypospolitej Polskiej karę pozbawienia wolności,

4) osobę, przeciwko której zostało wszczęte w Rzeczypospolitej Polskiej postępowanie karne

– Minister Sprawiedliwości zwraca się, jeżeli wymaga tego interes wymiaru sprawiedliwości, do właściwego organu państwa obcego z wnioskiem o przekazanie ścigania albo może przyjąć taki wniosek od właściwego organu państwa obcego”.

Oznacza to, iż przejęciu podlega sprawa o przestępstwo popełnione za granicą przez osoby wymienione w § 1 w pkt 1–4, pozostające w związku z państwem polskim. Z zakresu stosowania tej instytucji wyłączone są czyny, które stanowią przestępstwo tylko według prawa jednego z zainteresowanych państw, a więc gdy nie jest spełnione wymaganie podwójnej karalności. Przepis umożliwia przejęcie ścigania sprawy, w której w państwie obcym nie doszło jeszcze do prawomocnego osądzenia sprawcy. Nie ma przy tym znaczenia, na jakim etapie znajduje się postępowanie prowadzone w tym państwie przeciwko osobie wskazanej w § 1, o ile tylko nie uprawomocniło się orzeczenie kończące to postępowanie. Po uprawomocnieniu się wyroku można już bowiem tylko mówić o przejęciu osoby skazanej do wykonania wyroku.

Ekstradycja osoby skazanej prawomocnym wyrokiem na terytorium Holandii

W przypadku gdy dojdzie do prawomocnego skazania męża na terytorium Holandii to zastosowanie będą już mieć przepisy Konwencji o przekazywaniu osób skazanych, sporządzonej w Strasburgu dnia 21 marca 1983 r. Artykuł 3 Konwencji stanowi, iż „[rzekazanie w trybie niniejszej konwencji może nastąpić jedynie, gdy:

a) skazany jest obywatelem państwa wykonania,

b) orzeczenie jest prawomocne,

c) w chwili otrzymania wniosku o przekazanie okres kary pozostałej skazanemu do odbycia wynosi co najmniej 6 miesięcy lub jest nieokreślony,

d) skazany wyraża zgodę na przekazanie lub gdy jedno z państw uzna to za konieczne ze względu na jego wiek lub stan fizyczny i psychiczny; zgodę taką wyraża jego przedstawiciel prawny,

e) działanie lub zaniechanie, stanowiące podstawę skazania, stanowi przestępstwo w rozumieniu prawa państwa wykonania lub stanowiłoby przestępstwo w wypadku popełnienia na jego terytorium,

f) państwa skazania i wykonania wyrażają zgodę na przekazanie”.

Czy skazany w Holandii może nie wyrazić zgody na ekstradycję do Polski?

Można by więc uznać, iż w przypadku gdy mąż nie wyrazi zgody na jego przekazanie – ekstradycję do kraju, to orzeczona kara będzie musiała być wykonywana względem jego osoby tylko i wyłącznie na terytorium Holandii. Niestety od zasady tej istnieją wyjątki, bowiem w dniu 18 grudnia 1997 r. został sporządzony w Strasburgu Protokół dodatkowy do Konwencji o przekazywaniu osób skazanych. Zgodnie z tym protokołem możliwe jest przekazanie kary wymierzonej w jednym z Państw członkowskich do Państw pochodzenia skazanego nawet wbrew jego woli. Zgodnie z art. 3 Protokołu dodatkowego „na wniosek Państwa skazania, Państwo wykonania, z zastrzeżeniem postanowień niniejszego artykułu, może postanowić o przejęciu skazanego bez jego zgody, jeżeli wyrokiem skazującym lub decyzją administracyjną będącą jego następstwem orzeczono wydalenie, przewiezienie do granicy Państwa lub jakikolwiek inny środek ustanawiający zakaz przebywania skazanego na terytorium Państwa skazania, po zwolnieniu z zakładu karnego. W przypadku określonym w ustępie 1 Państwo wykonania postanawia o przejęciu skazanego po rozważeniu jego stanowiska”. Jeżeli więc sąd holenderski w wyroku skazującym zawrze zapis o wydaleniu męża z Holandii lub o zakazie jego przebywania na terytorium Holandii, to niestety nie będzie wymagana zgoda męża na jego przekazanie do kraju i polskiego zakładu karnego celem odbycia orzeczonej kary.

Jak bronić się przed ekstradycją z Holandii do Polski?

Proszę pamiętać, iż zgodnie z art. 607e Kodeksu postępowania karnego „osoby przekazanej w wyniku wykonania nakazu nie można ścigać za przestępstwa inne niż te, które stanowiły podstawę przekazania, ani wykonać orzeczonych wobec niej za te przestępstwa kar pozbawienia wolności albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności”. Sąd, który prawomocnie orzekł w sprawie, może zarządzić wykonanie kary tylko za te przestępstwa, które stanowiły podstawę przekazania osoby ściganej. W posiedzeniu sądu mają prawo wziąć udział prokurator i osoba ścigana.

Niestety decyzja o tym, czy mąż zostanie przekazany do Polski, zależy tylko od Holandii. To oni podejmą decyzję, czy wydadzą męża przed zakończeniem postępowania lub też przed odbyciem kary. Dlatego też to, co mogą i muszą Państwo zrobić, to wynająć adwokata w Holandii, by poprowadził on postępowanie w sprawie i korzystając z możliwości jaki daje holenderski kodeks karny starał się powstrzymać lub przynajmniej opóźnić przekazanie męża do Polski. Z terenu Polski, nie znając akt sprawy, nie możemy Pani pomóc w inny sposób. Z tego, co wiem, sprawami tego rodzaju w Holandii zajmuje się polski adwokat Robert Malewicz.

Broniąc się przed ekstradycją w Holandii, mąż może powoływać się na ich ustawy, które zabraniają ekstradycji do krajów, w których postępowanie karne zakończyło się już prawomocnie, bowiem oznacza to brak możliwości obrony. Aktem tym jest ustawa o wydawaniu osób z dnia 29 kwietnia 2004 r., czyli Overleveringswet. Dodatkowo mąż może podpierać się wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 października 2009 r. w sprawie C-123/08 Wolzenburg, wydanym w stosunku do obywatela Niemiec, ściganego ENA na terenie Holandii.