Monitoring i podsłuchiwanie przez sąsiada - co zrobić?

Monitoring i nagrywanie posesji sąsiedniej

Nie ma żadnego przepisu, który regulowałby długość trzymania nagrań. Jest natomiast przepis, który pozwoli Pani na zlikwidowanie kamery albo przynajmniej przesunięcie jej w taki sposób, aby nie obejmowała Pani posesji.

Musi Pani skierować sprawę do sądu cywilnego (oczywiście – po uprzednim wezwaniu sąsiada do zmiany kąta ustawienia kamery, tak aby nie obejmowała Pani posesji) – powództwo oparte na art. 23 i 24 oraz 144 i 222 Kodeksu cywilnego – poprzez żądanie zaniechania nagrywania obrazu i dźwięku z Pani podwórka.

Skutki działań na nieruchomości sąsiednie

Zacznę od wyjaśnienia podstawowego pojęcia – immisji. Właściciel może korzystać z nieruchomości w każdy – dozwolony przez prawo – sposób. Ma prawo więc monitować własną działkę dla celów bezpieczeństwa.

Korzystając jednak ze swojej nieruchomości (mieszkając na niej, prowadząc działalność), może oddziaływać na grunt sąsiedni w różny sposób. Prawnicy takie oddziaływanie nazywają immisjami. Immisje – w przeciwieństwie do fizycznego wtargnięcia na grunt sąsiedni, które jest zasadniczo zakazane i nie wchodzi w zakres pojęcia immisji – polegają na czynnościach dokonywanych na własnej nieruchomości, ale których skutki występują na gruncie sąsiednim.

Na gruncie polskiego prawa ochrona przed immisjami przewidziana jest w art. 144 w związku z art. 222 § 2 Kodeksu cywilnego. Według art. 144 Kodeksu cywilnego właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Jeżeli właściciel nie powstrzymuje się od tych działań, wówczas można wystąpić na podstawie art. 144 w związku z art. 222 § 2 Kodeksu cywilnego z powództwem o zaprzestanie naruszeń

Naruszanie dóbr osobistych przez monitoring i podsłuchiwanie

W tym wypadku nagrywanie przez sąsiada narusza Państwa dobra osobiste.

Według art. 24 § 1 Kodeksu cywilnego „ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny”.

Ochrona dóbr osobistych przewidziana jest m.in. w art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią art. 23 Kodeksu cywilnego dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Zdarzyć się może, że immisje pochodzące z sąsiedniej nieruchomości naruszają jednocześnie dobra osobiste osób władających sąsiednią nieruchomością (zobacz wyjaśnienie: Pojęcie immisji). Generalnie można wyróżnić trzy stany faktyczne (zobacz R. Czarnecki, Naruszenie dóbr osobistych przez immisje pośrednie, w: „Nowe Prawo” 1979, nr 12, s. 53–55):

1. sytuacje, do których zastosowanie ma wyłącznie art. 144 w zw. z art. 222 § 2 Kodeksu cywilnego (gdy przedmiotem naruszeń jest tylko dobro majątkowe);
2. sytuacje, do których zastosowanie ma wyłącznie art. 24 § 1 Kodeksu cywilnego (gdy przedmiotem naruszeń jest dobro niemajątkowe – oddziaływanie jest bezpośrednie lub nawet pośrednie, ale nie jest ono związane z korzystaniem z nieruchomości albo też następuje w swoisty sposób dla danego dobra osobistego – np. według poglądów przyjętych w literaturze działania szkodliwe dla środowiska – zobacz P. Mazur, Prawo osobiste do korzystania z wartości środowiska naturalnego, „Państwo i Prawo” 1999, nr 11, s. 51);
3. sytuacje, które objęte są ochroną zarówno na podstawie art. 144, jak i art. 24 § 1 Kodeksu cywilnego, w rezultacie czego uprawniony może wybrać, na który z powyższych przepisów powołać się przed sądem (gdy przedmiotem naruszeń jest jednocześnie dobro majątkowe i osobiste).

Sądem właściwym jest sąd rejonowy ze względu na miejsce zamieszkania sąsiada. Już zdarzały się wyroki, w których sąd nawet nakazywał usunięcie kamery z danego miejsca.