Mieszkanie wojskowe – kto może je wykupić?

Prawo do mieszkania z zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej

W zakresie problematyki poruszonej w Pani pytaniu konieczne jest odniesienie się do treści przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2004 r. Nr 116, poz. 1203 ze zm).

Według art. 23 ust. 1 tej ustawy „osoby, którym do dnia wejścia w życie ustawy [1 lipca 2004 r.] przydzielono osobną kwaterę stałą, zachowują nabyte do tego dnia uprawnienia na czas zajmowania tej kwatery”. Z kolei ust. 1a ww. ustawy stanowi, że w razie śmierci osoby, o której mowa w ust. 1, zamieszkałej w lokalu mieszkalnym będącym w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, niebędącym kwaterą, wspólnie z nią zamieszkałe w chwili jej śmierci osoby, o których mowa w art. 26 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, mają prawo zamieszkiwać w tym lokalu mieszkalnym. W związku z powyższym Dyrektor Oddziału Regionalnego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej OReg, zgodnie z art. 23 ust. 1b ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku wydaje tym osobom decyzję o prawie zamieszkiwania. Do osób, o których mowa w art. 16 ust. 2 cytowanej powyżej ustawy należą: małżonek oraz wspólnie zamieszkałe dzieci własne, przysposobione oraz przyjęte na wychowanie na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego, jak również dzieci małżonka, zwane dalej „dziećmi”, do czasu zawarcia związku małżeńskiego, nie dłużej jednak niż do dnia ukończenia dwudziestu pięciu lat życia, chyba że przed tym dniem stały się niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji i nie zawarły związku małżeńskiego. Niemniej jednak mając tytuł prawny w postaci decyzji można oczywiście ubiegać się o wykup mieszkania. Jeżeli zatem Pani ojciec zajmował lokal mieszkalny wchodzący w skład zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowy najmu), to odnośnie wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym najemcy będą miały zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.

Kiedy małżonkowi zmarłego emeryta lub rencisty wojskowego przysługiwało prawo do kwatery?

Natomiast jeżeli mieszkanie nie jest kwaterą, prawo do niej mogą nabyć ci członkowie rodziny, którzy w chwili śmierci żołnierza zamieszkiwali wspólnie z nim w wojskowej kwaterze i są uprawnieni do wojskowej renty rodzinnej. Wszystkie przesłanki wymienione w tym przepisie muszą wystąpić łącznie, aby małżonkowi zmarłego emeryta lub rencisty wojskowego przysługiwało prawo do kwatery. Orzecznictwo sądów w tej kwestii jest jednolite (m.in. wyrok SN z 06.06.2002 r., sygn. I CKN 696/00, publ. LEX nr 55558, podobnie wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 08.06.2000 r., sygn. I SA 630/99, publ. LEX nr 53757). Zatem w tym przypadku w razie śmierci Pani ojca prawo do lokalu wygasa. Reasumując, w niniejszej sprawie nie została spełniona przesłanka dotycząca zamieszkiwania w dniu śmierci emeryta lub rencisty przez jego małżonka z dziećmi w kwaterze, dlatego nie ma podstaw do odzyskania mieszkania z zasobów WAM przez wdowę i jej dzieci.

Niemniej warto zwrócić jeszcze uwagę na art. 29 ustawy, zgodnie z którym „w sytuacji wyjątkowej dyrektor oddziału regionalnego Agencji, za zgodą Ministra Obrony Narodowej, może wydać decyzję o prawie zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym, na czas oznaczony, innej osobie niż żołnierz służby stałej”.

Proszę jednak pamiętać, że prawo do mieszkania z zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej nie wchodzi w skład spadku po Pani ojcu i nie podlega dziedziczeniu. Prawo do kwatery wojskowej tak jak i prawo najmu określone w Kodeksie cywilnym nie są prawami dziedzicznymi.

Wykupienie mieszkania z zasobów Wojskowej Agencji Mieszkaniowej

Zatem może warto byłoby pomyśleć o wykupieniu tego mieszkania przez Pani mamę, ponieważ w świetle orzecznictwa SN przysługiwałoby jej prawo do takiego wykupienia.

Zgodnie z zasadą zapisaną w art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) wspólność majątkowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub każdego z nich. Przedmioty należące do majątków osobistych zostały wyczerpująco wymienione w art. 33 K.r.o. Wśród nich wymienia się „prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie”. Zdaniem SN prawo do kwatery stałej służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych rodziny żołnierza. Wchodzi zatem do majątku wspólnego [postanowieni SN z 20 grudnia 2009 r. (sygn. III CZP 96/09), w którym sąd stwierdził, że prawo to stanowi składnik majątku wspólnego małżonków i jest objęte postępowaniem o podział tego majątku]. W związku z tym, skoro tak, to w skład majątku wspólnego wchodzi także uprawnienie do nabycia własności mieszkania przydzielonego jako kwatera stała.

Gdyby udało się to mieszkanie wykupić, nie byłoby ewentualnych problemów po śmierci Pani ojca.

Pragnęłabym jednak zwrócić jeszcze Pani uwagę, że od dnia 1 lipca 2010 r. do ww. ustawy przewrócono obowiązującą wcześniej instytucję rozkwaterowania. Przywraca ją art.41 a cytowanej wyżej ustawy. Zgodnie z tym przepisem była małżonka (a więc musi być orzeczony rozwód lub separacja) i uprawniony wedle decyzji przydziałowej mogą skutecznie domagać się od WAM zamiany uprawnień wynikających z decyzji na dwa niezależne prawa do lokalu mieszkalnego o powierzchni odpowiadającej ich stanowi rodzinnemu. W takiej sytuacji prawa Pani mamy byłyby też lepiej chronione.

Co do alimentów Pani mamy uzyskiwanych w chwili obecnej od Pani ojca.

Prawo wdowy do renty rodzinnej

Uzyskanie alimentów na podstawie wyroku sądowego gwarantuje Pani mamie jako byłej żonie prawo do renty rodzinnej po śmierci Pani ojca. Musi ona jednak spełniać jednocześnie inne warunki przewidziane w art. 70 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, od których zależy prawo do renty rodzinnej. Na prawo Pani mamy do tej renty nie ma wpływu fakt, że Pani ojciec ponownie się ożeni. Dokumenty, jakie w związku z tym należy złożyć, wskazuje pr. 10-13 Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 lutego 2012 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organów w sprawach zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych oraz uprawnionych członków rodziny (Dz. U. z 2012 r., poz. 194).