Mieszkanie wykupione za darowiznę w czasie trwania wspólności majątkowej, jak podzielić majątek po rozwodzie?• Data: 21-09-2024 • Autor: Radca prawny Tomasz Krupiński |
|
Córka wykupiła mieszkanie komunalne za pieniądze, które otrzymała ode mnie w darowiźnie. W przelewie wskazano, że darowizna ma zostać przeznaczona na zakup mieszkania. Przy wykupie mieszkania poinformowano córkę, że skoro jest mężatką, mieszkanie musi kupić wspólnie z mężem. Nie zaznaczono, że mieszkanie jest kupione za jej pieniądze, tylko wskazano, że mieszkanie nabyto ze środków wspólnych. Córka jest po rozwodzie. Czy mieszkanie należy się małżonkom po połowie? |
|
Wspólność majątkowa małżeńskaJest to prawidłowa procedura. Na samym początku należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie K.r.io.) – „Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”.
W małżeństwie, w którym obowiązuje ustrój wspólności ustawowej, występują trzy masy majątkowe: majątek wspólny małżonków oraz dwa majątki osobiste każdego z małżonków. Pomimo odrębności prawnej majątku wspólnego i majątków osobistych z reguły majątki te w czasie trwania wspólności ustawowej praktycznie nie są wyodrębnione i stanowią jedną całość gospodarczą. Tak więc rozdzielenie majątków i dokonanie rozliczeń między małżonkami w zasadzie następuje po ustaniu wspólności (po rozwodzie). Podział majątku małżonkówJeżeli małżonkowie nie dokonają podziału majątku w drodze umowy, celowi temu służy postępowanie sądowe o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami (art. 566 i 567 Kodeksu postępowania cywilnego).
Zgodnie z art. 6801 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.): „§ 1. Małżonkowie są najemcami lokalu bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe, jeżeli nawiązanie stosunku najmu lokalu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny nastąpiło w czasie trwania małżeństwa. Jeżeli między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa albo rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków do wspólności najmu stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej. § 2. Ustanie wspólności majątkowej w czasie trwania małżeństwa nie powoduje ustania wspólności najmu lokalu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych rodziny. Sąd, stosując odpowiednio przepisy o ustanowieniu w wyroku rozdzielności majątkowej, może z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków znieść wspólność najmu lokalu”. Mieszkanie komunalne wykupione w trakcie małżeństwaZ powyższego artykułu wynika, że każdy z małżonków jest najemcą lokalu, w wypadku gdy nawiązanie stosunku najmu nastąpiło w czasie trwania małżeństwa (zob. Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska, Zobowiązania, 2008, s. 111). Skutek przewidziany w art. 6801 § 1 zdanie pierwsze K.c. nie wystąpi, jeżeli stosunek najmu zostanie (w trakcie trwania małżeństwa) nawiązany w celu zaspokajania potrzeb innych niż potrzeby mieszkaniowe założonej przez małżonków rodziny, a zatem np. w celu prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, a także w celu rekreacji, sportu czy też wypoczynku tylko jednego z małżonków (zob. też Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska, Zobowiązania, 2008, s. 111).
W wypadku zaistnienia przesłanek wskazanych w art. 6801 § 1 K.c. małżonkowie stają się najemcami (a w zasadzie współnajemcami) lokalu bez względu na to, czy istnieje między nimi wspólność ustawowa (art. 31 i in. K.r.io.), wspólność umowna (art. 48–501 K.r.io.), rozdzielność majątkowa (art. 51, 511 i 52–54 K.r.io.), czy też rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków (art. 512–515 K.r.io.).
Jeżeli między małżonkami istnieje ustrój wspólności ustawowej albo umownej, obligacyjne prawo najmu jest składnikiem majątku wspólnego małżonków. W sytuacji natomiast, gdy między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa albo rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków na podstawie art. 6801 § 1 K.c., między małżonkami powstaje odrębna (samoistna) wspólność prawa najmu lokalu, ukształtowana jako wspólność łączna, która obejmuje jako jedyny element wskazane prawo (zob. odpowiednio J. Ignatowicz [w:] M. Gersdorf, J. Ignatowicz, Prawo spółdzielcze…, s. 395–396; H. Ciepła [w:] J. Gudowski, Komentarz, t. III, cz. 2, 2013, uwagi do art. 6801 K.c.).
Co to konkretnie oznacza dla Pani córki? Otóż córka stała się z mężem współnajemcą mieszkania. Jego wykup w trakcie trwania małżeństwa powoduje, iż wchodzi ono w skład majątku wspólnego. Natomiast nie pozostaje bez znaczenia fakt, iż środki na wykup pochodziły z darowizny, a więc z majątku osobistego. Córce przysługiwać będzie roszczenie o rozliczenie nakładów z majątku osobistego na wspólny. Będzie mogła w toku podziału majątku wspólnego dochodzić rozliczenia nakładów, tj. kwoty darowizny. PrzykładyMałżeństwo i wspólność majątkowa Anna i Michał zawarli małżeństwo w 2015 roku. W trakcie trwania małżeństwa, w 2018 roku, kupili wspólnie mieszkanie za środki pochodzące z oszczędności obojga małżonków. Zgodnie z zasadą wspólności majątkowej mieszkanie to stało się częścią majątku wspólnego. Po rozwodzie w 2023 roku Anna i Michał musieli podzielić majątek wspólny, w tym mieszkanie. Ostateczny podział miał na celu uwzględnienie wkładu obu małżonków w nabycie mieszkania.
Mieszkanie wykupione z darowizny Ewa i Janusz są małżeństwem od 10 lat. W 2020 roku Ewa otrzymała od swojej matki darowiznę, którą wykorzystała na wykup mieszkania komunalnego, w którym mieszkali. Pomimo że środki na wykup pochodziły z majątku osobistego Ewy, mieszkanie stało się częścią majątku wspólnego małżonków, gdyż było nabyte w czasie trwania małżeństwa. Po rozwodzie Ewa będzie mogła żądać rozliczenia nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny, czyli zwrotu kwoty darowizny w ramach podziału majątku.
Majątek osobisty a wspólność ustawowa Agnieszka i Marek mają rozdzielność majątkową, co oznacza, że każdy z nich zarządza swoim majątkiem osobno. W trakcie małżeństwa Marek kupił nowy samochód za własne środki, które odziedziczył po zmarłym ojcu. Samochód ten nie wchodzi w skład majątku wspólnego, gdyż został zakupiony z majątku osobistego Marka. Po rozwodzie Marek zachowuje samochód jako swoją własność. Jeśli w czasie trwania małżeństwa Agnieszka i Marek ponosili wspólne koszty związane z samochodem, mogą oni ustalić, czy i w jakiej wysokości Agnieszka powinna otrzymać zwrot tych wydatków. PodsumowanieWspólność majątkowa małżeńska automatycznie powstaje po zawarciu małżeństwa i obejmuje majątek nabyty podczas jego trwania. Po rozwodzie majątek wspólny jest dzielony, jeśli małżonkowie nie osiągną porozumienia. Jeżeli mieszkanie zostało wykupione z majątku osobistego jednego z małżonków, ten ma prawo do rozliczenia tych kosztów podczas podziału majątku. Oferta porad prawnychJeśli jesteś w trakcie rozwodu lub planujesz podział majątku wspólnego, skorzystaj z naszych porad prawnych online, aby upewnić się, że Twoje interesy są odpowiednio chronione. Fachowa pomoc prawna pomoże Ci zrozumieć skomplikowane zasady dotyczące wspólności majątkowej i efektywnie przeprowadzić podział majątku, unikając potencjalnych konfliktów i nieporozumień. Nie zostawiaj ważnych decyzji przypadkowi – skonsultuj się z prawnikiem i zyskaj pewność, że wszystko zostanie załatwione zgodnie z prawem. Źródła:1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59 2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 3. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Radca prawny Tomasz Krupiński Radca prawny, absolwent wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (studia ukończył z wynikiem bardzo dobrym) oraz podyplomowych studiów z zakresu zarządzania projektami europejskimi. Radca prawny z siedmioletnim doświadczeniem zawodowym w obsłudze prawnej jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych. Specjalista z zakresu prawa rodzinnego oraz szeroko rozumianego prawa nieruchomości. Uczestnik programów ministerialnych dotyczących problematyki prawnorodzinnej. Od kilku lat doradza prawnie zarządom wspólnot mieszkaniowych oraz zarządcom nieruchomości. Posiada również uprawnienia zarządcy nieruchomości. |
|
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
