Meldunek w Polsce, praca w Holandii a rezydencja podatkowa w świetle prawa polskiego

Aktualizacja adresu zamieszkania w urzędzie skarbowym

Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej mają obowiązek dokonywania zgłoszenia aktualizacyjnego do urzędu skarbowego w zakresie zmiany swojego miejsca zamieszkania. Zgłoszenia tego dokonuje się na formularzu ZAP-3.

Na formularzu tym dokonuje się m.in. aktualizacji adresu zamieszkania. Trzeba jednak zauważyć, że niezłożenie tego dokumentu w żaden sposób nie wpływa na kwestię ustalenia rezydencji podatkowej.

Jak bowiem wynika z art. 3 ustawy PIT, „osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym”.

Ustalenie miejsca rezydencji podatkowej

Jak zatem widać, kwestia ustalenia miejsca rezydencji podatkowej danej osoby jest uzależniona wyłącznie od faktycznego miejsca zamieszkania lub posiadania ośrodka interesu życiowych. W konsekwencji okoliczność braku złożenia druku ZAP-3 nie wpływa na zmianę rezydencji podatkowej. Brane są pod uwagę wyłącznie okoliczności faktyczne i rzeczywiste miejsce zamieszkania. W świetle tego przepisu rezydencja podatkowa Pani znajomego znajduje się w Holandii, ponieważ tam na stałe przebywa i tam znajduje się jego ośrodek interesów życiowych. Polski organ podatkowy nie może tego zakwestionować tylko z tego tytułu, że znajomy nie złożył informacji ZAP-3. Żaden przepis nie uzależnia ustalenia rezydencji podatkowej od złożenia druku ZAP-3, ponadto żaden przepis nie daje organom podatkowym prawa do kwestionowania rezydencji podatkowej.

Na marginesie warto również dodać, że kwestia zameldowania nie ma żadnego znaczenia w sprawach podatkowych liczy się wyłącznie fakt zamieszkania. W konsekwencji okoliczność, że Pani znajomy ma miejsce zameldowania w Polsce, jest nieistotna.

Uzyskiwanie dochodów z pracy w Holandii a rozliczenia podatkowe w Polsce

Ponadto wskazać należy, że zgodnie z art. 3 ust. 2a ustawy PIT „osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy)”. Zatem Pani znajomy mógłby zostać uznany za nierezydenta, tylko jeżeli osiągałby na terenie Polski jakieś dochody. Jeżeli jego wyłącznie dochody pochodzą z pracy w Holandii, to w Polsce nie musi składać żadnego zeznania podatkowego, ponieważ po pierwsze nie jest polskim rezydentem podatkowym, a po drugie na terenie Polski nie osiąga żadnych dochodów.

Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia aktualizacyjnego w zakresie adresu zamieszkania może stanowić wykroczenie skarbowe, o którym mowa w art. 81 Kodeksu karnego skarbowego. Zgodnie z tym przepisem „podatnik lub płatnik, który wbrew obowiązkowi:

1) nie dokonuje w terminie zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacji objętych nim danych albo też podaje w nim dane niezgodne ze stanem rzeczywistym lub niepełne,

2) dokonuje zgłoszenia więcej niż jeden raz,

3) nie podaje numeru identyfikacji podatkowej lub podaje numer nieprawdziwy,

– podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”.

Odpowiedzialność karno-skarbowa w przypadku niezłożenia ZAP-3

W rezultacie w przypadku niezłożenia ZAP-3 podatnik naraża się na odpowiedzialność karno-skarbową. Trzeba jednak zaznaczyć, że zgodnie z art. 51 karalność wykroczenia skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Skoro zatem Pani znajomy wyjechał do Holandii w 2014 r., to karalność tego wykroczenia uległa przedawnieniu. Ponadto z doświadczenia mogę powiedzieć, że urzędy często odstępują od wymierzenia kary z uwagi na niską społeczną szkodliwość czynu.

Naturalnie znajomy może złożyć do urzędu skarbowego zgłoszenie ZAP-3, jednakże w zgłoszeniu tym nie ma możliwości wskazania daty wstecznej, tj. daty sprzed 4 lat. Może do zgłoszenia ZAP-3 dołączyć pismo wyjaśniające dla urzędu skarbowego. Jak zaznaczyłem, z uwagi na niezgłoszenie ZAP-3 w terminie nie grozi mu żadna sankcja podatkowa czy skarbowa.

Czy osoba stale zamieszkująca w Holandii powinna składać zeznania podatkowe do urzędu skarbowego w Polsce?

Podsumowując, jeżeli Pani znajomy mieszka na stałe w Holandii i tam posiada swój ośrodek interesów życiowych (konto bankowe, ubezpieczenie, karta szpitalna, znajomi i przyjaciele), to nie jest uważany za polskiego rezydenta (okoliczność zameldowania w Polsce nie ma znaczenia). Dodatkowo jeżeli nie osiąga na terenie Polski żadnego dochodu (np. z pracy wykonywanej w Polsce, z wynajmowania nieruchomości położonej w Polsce), to nie jest również uważany za nierezydenta. W konsekwencji nie musi składać przed polskim US żadnych zeznań podatkowych.