Małżeństwo między krewnymi

Przeszkody małżeńskie związane z pokrewieństwem

Ponieważ nie zaznaczyła Pani, czy chodzi o zawarcie małżeństwa kościelnego, czy cywilnego, przedstawię Pani przeszkody małżeńskie związane z pokrewieństwem zarówno w prawie rodzinnym krajowym, jak i w prawie kanonicznym.

Zgodnie z art. 14 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie: K.r.o.) nie mogą zawrzeć ze sobą małżeństwa krewni w linii prostej, rodzeństwo ani powinowaci w linii prostej. Jednakże z ważnych powodów sąd może zezwolić na zawarcie małżeństwa między powinowatymi.

Prawo kanoniczne jest tu bardziej rygorystyczne. Artykuł 1091 §1 Prawa kanonicznego stanowi, że w linii prostej pokrewieństwa nieważne jest małżeństwo między wszystkimi wstępnymi i zstępnymi, zarówno prawego pochodzenia, jak i naturalnymi. W § 2 tego artykułu zapisano natomiast, że małżeństwo z krewnymi z linii bocznej jest nieważne aż do czwartego stopnia włącznie.

Jak Pani widzi, w przypadku K.r.o. zakaz dotyczy małżeństwa między krewnymi w linii prostej. Prawo kościelne obejmuje także pokrewieństwo w linii bocznej.

Pokrewieństwo w znaczeniu społecznym i prawnym

Aby szczegółowo i w sposób pełny odpowiedzieć na Pani pytanie, muszę wyjaśnić pojęcia związane z pokrewieństwem. Według Wikipedii – i jest to właściwa definicja – pokrewieństwo w znaczeniu społecznym i prawnym to wzajemny stosunek łączący osoby pochodzące od wspólnego przodka. Pokrewieństwo oblicza się za pomocą linii i stopni. Stopień pokrewieństwa oblicza się według liczby urodzeń od wspólnego przodka (nie biorąc pod uwagę urodzin tego przodka) potrzebnych do istnienia osób, dla których oblicza się stopień pokrewieństwa.

Czy możliwe jest małżeństwo między krewnymi?

Krewnymi w linii prostej są osoby pochodzące jedna od drugiej. Rozróżnia się tu linię wstępnych, czyli rodziców, dziadków itd. oraz linię zstępnych, czyli dzieci, wnuków, prawnuków itd. Obliczanie stopni pokrewieństwa w tej linii jest łatwe. Ojciec i syn są spokrewnieni w I stopniu linii prostej (liczy się tylko urodzenie syna).

Można to również wyrazić prostą regułą: liczba pokoleń minus jeden = stopień pokrewieństwa. Pradziadek z prawnukiem są zatem spokrewnieni w III stopniu linii prostej (cztery pokolenia odjąć jeden). Przykład: dziecko (prawnuk dla pradziadka) – ojciec – dziadek – pradziadek.

Posługując się dalej definicjami z Wikipedii, należy wyjaśnić, że krewnymi w linii bocznej są pozostali krewni (rodzeństwo, ciotki, stryjowie, kuzynowie itd.). Najbliższe pokrewieństwo w linii bocznej to pokrewieństwo II stopnia, czyli rodzeństwo. Wuj i bratanek to pokrewieństwo III stopnia w linii bocznej. Liczy się zgodnie z ogólną zasadą narodziny wuja, jego brata i bratanka. Bracia cioteczni są spokrewnieni w IV stopniu (narodziny ich i ich dwojga rodziców pochodzących od wspólnego przodka). Pokrewieństwo w linii bocznej w obrębie tego samego pokolenia jest zawsze parzyste (2, 4, 6 itd.); nie istnieje w linii bocznej pokrewieństwo pierwszego stopnia. Nieparzysta liczba oznacza zawsze różnicę przynajmniej o jedno pokolenie.

W opisanym przez Panią wypadku mamy do czynienia z krewnymi w linii bocznej V stopnia, a zatem zarówno w prawie państwowym, jak i kanonicznym, brak jest negatywnych przesłanek do zawarcia małżeństwa między krewnymi tego stopnia.