Małżeństwo międzynarodowe a finanse i rozliczenie podatkowe, czy rozdzielność majątkowa obowiązuje w Polsce?• Data: 02-03-2025 • Autor: Adam Nowak |
|
We wrześniu ubiegłego roku wraz z moim partnerem Włochem wzięliśmy ślub we Włoszech. Tam, przy podpisywaniu dokumentów, wybraliśmy rozdzielność majątkową. Przy rejestrowaniu zagranicznego aktu małżeństwa w Polsce powiedziano mi, że ta adnotacja we włoskim akcie małżeństwa nie jest potrzebna. W Polsce nie deklarowaliśmy rozdzielności majątkowej. Mąż mieszka i pracuje w Polsce od 6 lat. Czy rejestrując w Polsce małżeństwo zawarte za granicą, automatycznie zawierana jest wspólność majątkowa? Czy jednak mamy w Polsce rozdzielność majątkową? Czy w naszej sytuacji możemy rozliczyć podatek dochodowy za ubiegły rok wspólnie jako małżeństwo? Jeżeli tak, to czy wpływa na to jakkolwiek fakt, że trwa dopiero od września, a nie przez cały zeszły rok? |
|
Sprawy małżeńskie – wybór prawa, gdy małżonkowie pochodzą z różnych krajówW opisanej sprawie w pierwszej kolejności należy sięgnąć do ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe, a konkretnie do rozdziały 11 ustawy – Sprawy małżeńskie.
Zgodnie z art. 49 tejże ustawy – forma zawarcia małżeństwa podlega prawu państwa, w którym jest ono zawierane. Jeżeli małżeństwo zawierane jest poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, wystarczy zachowanie formy wymaganej przez prawo ojczyste obojga małżonków albo przez wspólne prawo miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu małżonków z chwili zawarcia małżeństwa. W rezultacie małżeństwo zawarte we Włoszech jest ważne również na terytorium Polski.
W myśl art. 51 ust. 1 ustawy – stosunki osobiste i majątkowe między małżonkami podlegają każdoczesnemu wspólnemu prawu ojczystemu. W opisanym przypadku nie ma wspólnego prawa ojczystego, w związku z czym ten przepis nie znajdzie zastosowania. W myśl zatem art. 52 ust. 2 ustawy – w razie braku wspólnego prawa ojczystego stosuje się prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają miejsce zamieszkania, a w razie braku miejsca zamieszkania w tym samym państwie – prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają miejsce zwykłego pobytu. Jeżeli małżonkowie nie mają miejsca zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo państwa, z którym małżonkowie w inny sposób są wspólnie najściślej związani.
To powoduje, że w Państwa przypadku w zakresie stosunków majątkowych małżeńskich należy stosować przepisy prawa polskiego. Umowa majątkowa małżeńska zawarta w innym krajuWobec tego w myśl art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
W rezultacie prawo polskie – analogicznie jak prawo włoskie – dopuszcza istnienie ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej.
Rozdzielność majątkowa Jeżeli chodzi o wybór rozdzielności majątkowej we Włoszech, należy wskazać, że zgodnie z art. 25 ust. 1 Prawa prywatnego międzynarodowego forma czynności prawnej podlega prawu właściwemu dla tej czynności. Wystarczy jednak zachowanie formy przewidzianej przez prawo państwa, w którym czynność zostaje dokonana. Jeżeli umowę zawierają osoby znajdujące się w chwili złożenia oświadczeń woli w różnych państwach, wystarczy wówczas zachowanie formy przewidzianej dla tej czynności przez prawo jednego z tych państw.
P. Twardoch [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2023, art. 47: Na tle ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe, wobec braku szczególnej regulacji dotyczącej formy małżeńskiej umowy majątkowej, właściwość prawa w odniesieniu do tego zagadnienia ustalać należy za pomocą unormowania z art. 25 P.p.m.
Zrównanie mocy dowodowej zagranicznych dokumentów urzędowych z polskimiPonadto na mocy art. 1138 K.p.c. – zagraniczne dokumenty urzędowe mają moc dowodową na równi z polskimi dokumentami urzędowymi. Dokument dotyczący przeniesienia własności nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej powinien być uwierzytelniony przez polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny. To samo dotyczy dokumentu, którego autentyczności strona zaprzeczyła.
Postanowienie SN z dnia 23.07.2015 r I CSK 725/14: Stosownie do art. 1138 k.p.c. zagraniczne dokumenty urzędowe mają moc dowodową na równi z polskimi dokumentami urzędowymi i zasada ta ma zastosowanie także do aktu stanu cywilnego sporządzonego za granicą, mimo że akt taki nie został wpisany do polskiej księgi stanu cywilnego.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 08.07.2015 r., I ACa 590/15: Przepis art. 1138 k.p.c. zrównuje zagraniczne dokumenty urzędowe z polskimi dokumentami urzędowymi pod względem ich mocy dowodowej (por. art. 244 § 1). Zagranicznym dokumentem urzędowym jest dokument sporządzony przez organ państwa obcego (nie tylko jego oryginał, lecz również jego odpis bądź uwierzytelniony wyciąg), w ramach powierzonych mu kompetencji, we właściwej formie.
Biorąc powyższe pod uwagę, uważamy, że ustanowiona we Włoszech rozdzielność majątkowa jest również skuteczna na gruncie prawa polskiego. Rozdzielność majątkowa a wspólne rozliczenie PIT małżonkówPowyższe wywołuje implikacje na gruncie prawa podatkowego. Otóż zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy PIT – małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, pozostający w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej:
To oznacza, że rozdzielność majątkowa wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia małżonków w ramach podatku PIT. PrzykładyMałżeństwo Polki i Hiszpana – problem z rozliczeniem podatkowym Anna, Polka, wyszła za mąż za Javiera, obywatela Hiszpanii. Pobrali się w Madrycie, gdzie podpisali umowę o rozdzielności majątkowej. Po przeprowadzce do Polski, Anna była przekonana, że ich hiszpańska umowa obowiązuje również tutaj. Kiedy przyszło do rozliczenia PIT, urząd skarbowy poinformował ich, że nie mogą rozliczyć się wspólnie, ponieważ w Polsce automatycznie obowiązuje wspólność majątkowa, jeśli nie złożyli odrębnej umowy u notariusza.
Francuski akt małżeństwa a polskie prawo Katarzyna i Pierre pobrali się w Paryżu, wybierając ustrój rozdzielności majątkowej. Kiedy Katarzyna chciała wpisać ich akt małżeństwa do polskiego rejestru, urzędnik poinformował ją, że adnotacja o rozdzielności nie jest konieczna i nie będzie uwzględniona. Dopiero po rozmowie z prawnikiem dowiedzieli się, że jeśli chcą zachować rozdzielność w Polsce, muszą podpisać nową umowę u polskiego notariusza.
Włoski mąż, polska nieruchomość – problem z własnością Marta i jej włoski mąż Luigi, mieszkający w Polsce, zdecydowali się na zakup mieszkania w Warszawie. Marta była przekonana, że skoro we Włoszech zawarli rozdzielność majątkową, to mieszkanie będzie tylko jej. Jednak w polskim banku przy kredycie hipotecznym dowiedzieli się, że w świetle polskiego prawa ich majątek jest wspólny, a Luigi również musi być stroną umowy. Ostatecznie musieli uregulować kwestię rozdzielności u notariusza w Polsce. PodsumowanieMałżeństwo międzynarodowe wiąże się z koniecznością uwzględnienia różnych systemów prawnych, zwłaszcza w kwestiach majątkowych i podatkowych. Choć umowa o rozdzielności majątkowej zawarta za granicą może być uznawana w Polsce, wymaga to zgodności z krajowymi przepisami. Dodatkowo, wspólne rozliczenie PIT jest możliwe tylko w przypadku wspólności majątkowej, co warto uwzględnić przy planowaniu finansów małżeńskich. Oferta porad prawnychOferujemy profesjonalne porady prawne online oraz sporządzanie pism w zakresie małżeństw międzynarodowych, rozdzielności majątkowej i rozliczeń podatkowych. Skorzystaj z naszej pomocy, aby rozwiać wątpliwości i zapewnić sobie zgodność z przepisami. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem. Źródła:1. Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe, Dz.U. 2011 nr 80 poz. 432 2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online O autorze: Adam Nowak |
|
