Likwidacja spółdzielni

Spółdzielnia powinna być zarejestrowana w odpowiednim rejestrze KRS. O ile dotychczas nie dokonała tego z powodu braku odpowiedniej liczby członków, jest to jednoznaczne z tym, że:

1. nie jest władna zwołać posiedzenia swoich organów,
2. nie jest w stanie podjąć decyzji,
3. przeszła w stan likwidacji.

W przedmiotowej sprawie są do wyboru dwie opcje:

1. nie robić nic; spółdzielnia będzie formalnie wpisana w dotychczasowym rejestrze i z dniem 31.12.2013 r. wpis utraci swoją moc;
2. przerejestrować spółdzielnię do KRS, a następnie przeprowadzić jej likwidację.

Aby przeprowadzić likwidację spółdzielni, konieczne jest jej uprzednie wpisanie do KRS. Spółdzielnia niewpisana do KRS formalnie nie może być zlikwidowana – z tego względu, że niedopuszczalne jest wpisanie jej likwidacji do dotychczasowego rejestru.

Dnia 17 lipca 2010 r. weszła w życie ustawa zmieniająca ustawę – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym. Ustawa ta wprowadza termin, do którego spółdzielnie niezarejestrowane w KRS będą mogły funkcjonować w obrocie gospodarczym w oparciu o wpis w rejestrze dotychczasowym oraz posługiwać się starymi wyciągami i zaświadczeniami.

Dotychczasowe wpisy w rejestrze, które po 2004 r. nie zostały przerejestrowane do KRS, będą ważne tylko do 31 grudnia 2013 r. Po upływie tego terminu dotychczasowe wpisy w dotychczasowych rejestrach utracą moc.

Oznacza to, że spółdzielnie niezarejestrowane w KRS, które chcą nadal prowadzić działalność gospodarczą, powinny przerejestrować się do Krajowego Rejestru Sądowego. Taki sam wymóg istnieje, gdy chciałyby przeprowadzić swoją likwidację.

Brak wpisu nie przeszkadza w składaniu deklaracji i sprawozdań. Do 31.12.2013 r. podmiot formalnie istnieje, choć nie może korzystać z tego w pełni bez przerejestrowania do KRS.

Ustawa Przepisy wprowadzające ustawę o KRS podaje:

„Art. 9. 1. (uchylony).

2. Do czasu rejestracji, zgodnie z przepisami ustawy, o której mowa w art. 1, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2013 r., zachowują moc dotychczasowe wpisy w rejestrach sądowych.

3. Do czasu rejestracji, o której mowa w ust. 2, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2013 r., do odpisów, wyciągów, zaświadczeń oraz skutków prawnych wpisów stosuje się przepisy obowiązujące do dnia wejścia w życie ustawy, wyłącznie w zakresie niezbędnym do tej rejestracji oraz do dochodzenia lub zaspokojenia roszczeń wobec podmiotów wpisanych do dotychczasowego rejestru.

4. Organy administracji publicznej, sądy, banki, komornicy i notariusze są obowiązani niezwłocznie informować sąd rejestrowy o przypadkach posługiwania się odpisami, wyciągami lub zaświadczeniami, o których mowa w ust. 3, oraz o okolicznościach wskazujących na prowadzenie działalności przez podmioty wpisane do dotychczasowego rejestru.

Art. 9a. W stosunku do podmiotów wpisanych do dotychczasowych rejestrów, które nie zostały wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego, stosowanie trybu określonego w art. 24 ustawy, o której mowa w art. 1, nie jest obowiązkowe, jeżeli faktycznie zaprzestały działalności”.

Według ustawy Prawo spółdzielcze (art. 113) spółdzielnia przechodzi w stan likwidacji z mocy samego prawa wskutek zmniejszenia się liczby członków poniżej wskazanej w statucie lub w ustawie.

Gdyby spółdzielnia była wpisana do KRS, to można byłoby przeprowadzić proces likwidacji.

Przesłanki likwidacji spółdzielni

„Art. 113. § 1. Spółdzielnia przechodzi w stan likwidacji:

(…)

2) wskutek zmniejszenia się liczby członków poniżej wskazanej w statucie lub w ustawie, jeżeli spółdzielnia w terminie jednego roku nie zwiększy liczby członków do wymaganej wielkości;
3) wskutek zgodnych uchwał walnych zgromadzeń zapadłych większością 3/4 głosów na dwóch kolejno po sobie następujących walnych zgromadzeniach, w odstępie co najmniej dwóch tygodni.

§ 2. W wypadkach przewidzianych w § 1 zarząd spółdzielni (likwidator) zgłosi do Krajowego Rejestru Sądowego otwarcie likwidacji spółdzielni i zawiadomi o tym właściwy związek rewizyjny. Jeżeli zarząd (likwidator) tego nie uczyni, zgłoszenia dokona związek rewizyjny, w którym spółdzielnia jest zrzeszona”.

Likwidatorami spółdzielni są członkowie ostatniego zarządu lub osoby wybrane przez walne zgromadzenie.

Z likwidatorem zawarta byłaby umowa (ze strony spółdzielni musiałaby być rada nadzorcza). Gdyby nie było to możliwe lub likwidatora wyznacza związek rewizyjny – on zawiera umowę.

Z dniem wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego otwarcia likwidacji wygasają uprzednio udzielone pełnomocnictwa podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego.

Spółdzielnia w likwidacji zachowuje dotychczasową swoją nazwę z dodaniem informacji: „w likwidacji”.

Osoba prawna wyznaczona na likwidatora składa oświadczenia w imieniu spółdzielni z zachowaniem przepisów normujących składanie oświadczeń tej osoby.

Jak podaje art. 122 ustawy Prawo spółdzielcze:

„Art. 122. Likwidator powinien niezwłocznie po wyznaczeniu go:

1) zgłosić do Krajowego Rejestru Sądowego wniosek o wpisanie otwarcia likwidacji spółdzielni, jeżeli nie zostało to jeszcze dokonane, i zawiadomić o tym związek rewizyjny, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, oraz Krajową Radę Spółdzielczą;
2) powiadomić banki finansujące spółdzielnię oraz organy finansowe o otwarciu likwidacji spółdzielni;
3) ogłosić w Monitorze Spółdzielczym zawiadomienie o otwarciu likwidacji spółdzielni i wezwać wierzycieli do zgłoszenia wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia tego ogłoszenia;
4) przystąpić do sporządzenia sprawozdania finansowego na dzień otwarcia likwidacji oraz listy zobowiązań spółdzielni;
5) sporządzić plan finansowy likwidacji i plan zaspokojenia zobowiązań”.

Po zakończeniu likwidacji likwidator zgłasza to do KRS.