Kurator dla spółki z o.o.

Przesłanki powołania kuratora dla spółki z o.o.

Zgodnie z art. 12 Kodeksu spółek handlowych¹ spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i uzyskuje osobowość prawną. Spółka z o.o. jest więc osobą prawną, która zgodnie z art. 38 Kodeksu cywilnego² działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie.

Organami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są:

1. zarząd spółki z o.o.;
2. organ nadzoru (rada nadzorcza lub komisja rewizyjna);
3. zgromadzenie wspólników
   
   – przy czym do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania na zewnątrz wyznaczony jest zgodnie z art. 201 § 1 K.s.h. zarząd.

Sytuacja w której działanie spółki jest niemożliwe z powodu braku zarządu lub nieobsadzenie części stanowisk w zarządzie wieloosobowym

Możliwa jest sytuacja, w której faktyczne działanie spółki jest niemożliwe z powodu braku zarządu w ogóle lub też nieobsadzenia części stanowisk w zarządzie wieloosobowym. Zgodnie bowiem z art. 205 § 1 K.s.h. jeżeli zarząd jest wieloosobowy, a umowa spółki nie stanowi inaczej, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem.

Zaznaczyć należy, że niemożność prowadzenia spraw spółki z o.o .wynikała będzie przeważnie z powodu nieobsadzenia organu, jakim jest zarząd spółki. Może być jednak także wynikiem braku innego organu np. rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, w szczególności w przypadku kiedy dokonanie określonej czynności przez zarząd wymaga zgody tego organu.

Zgodnie z art. 201 § 4 K.s.h. członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Niepowołanie zarządu może wynikać więc z przyczyn leżących po stronie wspólników, w szczególności może być wynikiem zaniedbania lub nawet braku woli powołania zarządu. Oznacza to paraliż spółki, która nie może w szczególności zaciągać i wykonywać zobowiązań. Powoduje to więc również problemy dla wierzycieli spółki.

Procedura powołania kuratora dla spółki z o.o.

Przeciwdziałaniu paraliżowi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z powodu braku organów uprawnionych do prowadzenia jej spraw służy instytucja kuratora. Zgodnie z art. 42 § 1 K.c. jeżeli osoba prawna (a więc również spółka z o.o.) nie może prowadzić swoich spraw z braku powołanych do tego organów, sąd ustanawia dla niej kuratora. Ponadto zgodnie ze stanowiskiem wyrażanym w orzecznictwie powołanie kuratora jest możliwe również w przypadku gdy organ co prawda istnieje, jednak jego skład uniemożliwia prowadzenie spraw spółki. Taką tezę postawił w szczególności Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 lipca 2012 r.³, stwierdzając, że utrata możliwości kierowania przez zarząd kadłubowy działalnością osoby prawnej lub reprezentowania jej na zewnątrz uzasadnia ustanowienie kuratora (przez zarząd kadłubowy należy rozumieć zarząd składający się z mniejszej liczby członków niż liczba minimalna albo sztywna określona w statucie).

Procedurę ustanawiania kuratora określa Kodeks postępowania cywilnego⁴, który w art. 603 § 1 stanowi, iż kuratora dla osoby prawnej ustanawia sąd rejestrowy, w którego okręgu osoba ta ma lub miała ostatnią siedzibę. Postępowanie w sprawie ustanowienia kuratora może być wszczęte z urzędu lub na wniosek zainteresowanej osoby (np. wierzyciela). Ustanowienie kuratora następuje w drodze postanowienia, które jest skuteczne i wykonalne z chwilą jego ogłoszenia, a gdy ogłoszenia nie było, z chwilą jego wydania.

Obowiązki i uprawnienia kuratora spółki z o.o.

Zgodnie z art. 42 § 2 K.c. kurator powinien postarać się niezwłocznie o powołanie organów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a w razie potrzeby o jej likwidację. W przypadku dokonywania likwidacji spółki, kurator powinien dokonać czynności likwidacyjnych zgodnie z art. 282 § 1 K.s.h., czyli zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki. Nowe interesy może wszczynać tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Nieruchomości spółki mogą być zbywane w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki – jedynie na mocy uchwały wspólników i po cenie nie niższej od uchwalonej przez wspólników.

Szczegółowy zakres uprawnień kuratora określony jest, zgodnie z art. 604 K.p.c., w zaświadczeniu dla kuratora wydanym przez sąd rejestrowy. Treść takiego zaświadczenia powinna odpowiadać sentencji postanowienia o ustanowieniu kuratora. Zaświadczenie takie określa przede wszystkim kompetencje kuratora, które nie wynikają wprost z przepisów.

__________________________

¹ Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1030, z późn. zm.)

² Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.)

³ Uchwała Sąd Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r. (sygn. akt III CZP 40/12), OSNC 2013, nr 2, poz. 18

⁴ Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.)

Poprzedni materiał

Następny materiał