Kto zastąpi w czynnościach prawnych chorego na alzheimera?• Autor: Monika Cieszyńska |
|
Ojciec ma chorobę Alzheimera. Jest współwłaścicielem domu do spółki z siostrą. On ma piętro, a ciocia – parter. Na strychu tego domu chciałabym urządzić mieszkalne poddasze i zamieszkać tam wraz z rodziną, aby móc opiekować się ojcem. Strych jest po połowie własnością ojca i jego siostry. Ciotka chce przekazać mi własność swojej połowy strychu, ale tato już nie bardzo się orientuje, co się dzieje, a mama – choć zgadza się na nasze plany – nie chce się włączać w ich realizację. Mam brata, który jest przyszłym spadkobiercą cioci – on ma w przyszłości odziedziczyć mieszkanie na parterze, ja mam otrzymać piętro. Brat w pełni akceptuje moje plany i chętnie zgadza się na przekazanie nam całości strychu. Według mnie chory tata nie jest w stanie dokonać czynności prawnej przekazania mi połowy strychu, dlatego chciałabym, aby brat został jego pełnomocnikiem (to chyba wystarczyłoby do tej czynności). W jaki sposób przeprowadzić ustanowienie brata pełnomocnikiem ojca i ile będzie nas ta czynność kosztowała? |
|
Ubezwłasnowolnienie częściowe lub całkowiteUważam, że w opisanym stanie faktycznym bezpodstawne jest ustanowienie pełnomocnika. Natomiast złożenie wniosku o ubezwłasnowolnienie byłoby wyjściem z sytuacji.
Wyróżniamy ubezwłasnowolnienie częściowe i całkowite. Osoba może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę.
Osoba może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
O zakresie ubezwłasnowolnienia będzie decydował stan Pani ojca, tj. czy ze względu na swoją chorobę i wiek ma jakąkolwiek możliwość kierowania swoim postępowaniem, a tylko potrzebna jest pomoc do prowadzenia jego spraw, czy też możliwość ta jest w ogóle wyłączona. Kto reprezentuje osobę ubezwłasnowolnioną w działaniach prawnych?Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie ma zdolności do czynności prawnych, toteż nie jest władna, co do zasady, dokonywać ich skutecznie samodzielnie. W obrocie prawnym reprezentuje ją opiekun.
Ubezwłasnowolnienie częściowe tylko ogranicza, a nie wyłącza zdolność do czynności prawnych. W przypadku ubezwłasnowolnienia częściowego ojciec mógłby darować Pani strych za zgodą kuratora. Natomiast w przypadku ubezwłasnowolnienia całkowitego to opiekun działałby za ojca i w jego imieniu mógłby darować Pani strych. Ubezwłasnowolnienie częścioweOsoba ubezwłasnowolniona częściowo, w przeciwieństwie do tej ubezwłasnowolnionej całkowicie, może zatem zaciągać poważne zobowiązania albo rozporządzać swoimi prawami, ale potrzebna jest do tego zgoda kuratora ustanowionego dla niej przez sąd.
Zarówno kuratorem, jak i opiekunem może być ktoś z bliskiej rodziny.
Sprawy o ubezwłasnowolnienie należą do właściwości sądów okręgowych, w tym wypadku odpowiedni będzie najbliższy ze względu na miejsce zamieszkania ojca i tam (do wydziału cywilnego) należy złożyć stosowny wniosek. Powinien on być odpowiednio opłacony opłatą w wysokości 40 zł tytułem wszczęcia postępowania nieprocesowego. Kto może wnieść wniosek o ubezwłasnowolnienie osoby?Wniosek o ubezwłasnowolnienie może wnieść m.in. małżonek i krewni w linii prostej. We wniosku o ubezwłasnowolnienie całkowite można wnieść o ustanowienie na czas procesu doradcy tymczasowego dla ochrony osoby ojca i jego mienia i wskazać kandydata, np. Pani brata. Ustanowienie doradcy tymczasowego dla ojca spowoduje, iż będzie on miał ograniczoną zdolność do czynności prawnych, a doradca będzie miał uprawnienia kuratora.
We wniosku należy wskazać, o jaki rodzaj ubezwłasnowolnienia chodzi. Do wniosku muszą być dołączone dokumenty potwierdzające przynależność wnioskodawcy do kręgu osób mogących wnioskować o ubezwłasnowolnienie danej osoby, np. odpis aktu urodzenia dziecka. Wymagane są również świadectwa o stanie zdrowia lub umysłowym osoby, która ma być ubezwłasnowolniona. Czy choroba Alzhaimera uzasadnia żądanie ubezwłasnowolnienia całkowitego?Uważam, że choroba Alzhaimera uzasadnia żądanie ubezwłasnowolnienia całkowitego. Niemniej, póki ojciec w świetle prawa może w swoim imieniu zaciągać zobowiązania i nabywać prawa, sądzę, że należy spróbować zawrzeć między Panią a ojcem umowę darowizny w formie aktu notarialnego. Jeśli notariusz nie odmówi Wam sporządzenia aktu notarialnego, to nie będzie konieczności wnosić o ubezwłasnowolnienie ojca, umowa darowizny będzie więc ważna i w pełni skuteczna.
Skoro Pani brat i matka nie sprzeciwiają się tej czynności i nie roszczą sobie żadnych praw do poddasza, to nie powinna czuć się Pani zagrożona. Choć z drugiej strony trzeba wziąć pod uwagę, iż przyszli spadkobiercy po Pani ojcu będą mieć możliwość kwestionowania tej czynności, a nawet mogą próbować wykazać, iż czynność ta dotknięta jest wadą bezwzględnej nieważności. Oświadczenie woli złożone przez osobę chorą psychicznieStosownie do art. 82 Kodeksu cywilnego nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.
Przepis art. 82 Kodeksu cywilnego ma na względzie osobę, która ma zdolność do czynności prawnych, ale która w momencie jej dokonywania miała wyłączoną możliwość swobodnego i świadomego powzięcia decyzji.
Zatem wszystko zależy od tego, na ile może Pani zaufać spadkobiercom po ojcu. Sporządzenie aktu darowizny przez notariusza byłoby najprostszym i najszybszym wyjściem z sytuacji.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Monika Cieszyńska Radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Toruniu, nr wpisu TR-871. Absolwentka prawa Katedry Praw Człowieka na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Specjalizuje się przede wszystkim w prawie rodzinnym i opiekuńczym oraz karnym – udzieliła dotąd porad setkom naszych klientów, w których życie często niesłusznie wtargnęła policja i prokuratura, a wielu rodzinom pomogła rozwiązać burzliwe niekiedy konflikty małżeńskie i opiekuńcze (opieka nad dziećmi, alimenty, widzenia z dziećmi). Posiada licencję zarządcy nieruchomości (nr licencji 20460). W kręgu jej zainteresowań znajdują się również zagadnienia prawa spółdzielczego. |
|
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Cesja kredytu na faktycznego kredytobiorcę 
