Kredyt i późniejsze stwierdzenie niepoczytalności

Ważność oświadczenia woli

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego zwanego dalej K.c.

Istotne z punktu widzenia Pana interesu znaczenie ma przepis art. 82 K.c., zgodnie z którym nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.

Mając na uwadze, iż 1996 r. choruje Pan na schizofrenię paranoidalną, w ogóle zastanowić należy się, czy podpisana przez Pana umowa kredytu jest ważna. Istotne znaczenie dla oceny Pana stanu zdrowia niewątpliwie ma sytuacja, która nastąpiła w miesiąc po podpisaniu umowy. Wskazuje Pan, iż został uznany za niepoczytalnego. W razie gdyby kredytobiorca zdecydował się na skierowanie przeciwko Panu pozwu o zapłatę, zasadne byłoby wystąpieniem z wnioskiem o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa i psychiatry na okoliczność ustalenia, czy w dniu podpisywania umowy kredytu był Pan niepoczytalny. Jeżeli biegły stwierdziłby zaburzenia czynności psychicznych, wówczas umowa kredytu stosownie do treści art. 82 K.c. byłaby nieważna.

Przedawnienie roszczeń majątkowych

Jeżeli chodzi o przedawnienie, to z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Bank udzielił Panu kredytu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zatem mając na uwadze treść art. 118 K.c., przedawnienie nastąpi po okresie 3 lat. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Istotne jest, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

W chwili obecnej należałoby zatem zapoznać się z dokumentacją umowy kredytu celem dokładnego przeanalizowania harmonogramu spłaty. W sytuacji kredytu spłacanego ratalnie (mniemam, iż w okresach miesięcznych) wymagalność każdej z rat następuje w innym terminie. Do daty w której każda z rat jest wymagalna należy doliczyć 3 lata, wówczas dzień następujący po tym terminie będzie pierwszym dniem w którym doszło do przedawnienia roszczenia.

W jakich sytuacjach bieg przedawnienia przerywa się?

Wskazać należy nadto na treść art. 123 K.c., zgodnie z którym „bieg przedawnienia przerywa się:

1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,

3) przez wszczęcie mediacji”.

Skierowanie pozwu o zapłatę powoduje przerwania biegu przedawnienia.

Wypowiedzenie umowy kredytu przez bank

Wyraźnie podkreślić należy jednak na możliwość wypowiedzenia umowy kredytu przez bank. Wypowiedzenie kredyty powoduje, iż kredyt staje się wymagalny natychmiast w części dotychczas niespłaconej. Możliwość wypowiedzenia umowy kredytu daje art. 75 Prawa bankowego, zgodnie z którym „w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – 7 dni. Wypowiedzenie umowy kredytu z powodu utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej lub zagrożenia jego upadłością nie może nastąpić, jeżeli bank zgodził się na realizację przez kredytobiorcę programu naprawczego. Przepis powyższy stosuje się przez cały okres realizacji programu naprawczego, chyba że bank stwierdzi, iż program naprawczy nie jest w sposób należyty realizowany”.

Konkludując wszystko powyższe, przedawnienie kredytu następuje po upływie 3 lat. W sytuacji spłaty ratalnej termin 3 lat liczony jest oddzielnie dla każdej z rat.

Podkreślenie wymaga, iż przedawnienie nie jest brane przez sąd z urzędu, co powoduje, iż zarzut przedawnienia musi być złożony w postępowaniu sądowym. Oczywiście może Pan w piśmie do banku podnieść zarzut przedawnienia, jeżeli z przedawnieniem mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Nie zwalnia to jednak Pana z obowiązku podniesienia takiego zarzutu w postępowaniu sądowym, gdyby do takiego postępowania doszło.