Kradzież w sklepie, co grozi za to wykroczenie?

Kradzież w sklepie zakwalifikowana jako wykroczenie

Bez wskazania przepisu ustawy, z którym wiąże się dotyczące Pani obwinienie, można jedynie formułować hipotezy co do podstawy prawnej obwinienia.

Napisała Pani, że popełniony przez Panią czyn naganny zakwalifikowano jako wykroczenie, to można zatem przypuszczać, że obwinienie odnosi się do artykułu 124 Kodeksu wykroczeń (K.w.), który stanowi:

„§ 1. Kto cudzą rzecz umyślnie niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, jeżeli szkoda nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

§ 2. Usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo są karalne.

§ 3. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.

§ 4. W razie popełnienia wykroczenia można orzec obowiązek zapłaty równowartości wyrządzonej szkody lub obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego.”

Wspomniany zamiar dokonania kradzieży uzasadnia zacytowanie także art. 119 K.w.:

„§ 1. Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

§ 2. Usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo są karalne.

§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 dopuścił się go na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.

§ 4. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1, można orzec obowiązek zapłaty równowartości ukradzionego lub przywłaszczonego mienia, jeżeli szkoda nie została naprawiona.”

Podżeganie i pomocnictwo w kradzieży

W wyżej zacytowanych artykułach ustawowych znajdują się jednoznaczne postanowienia o tym, że odpowiedzialność wykroczeniowa grozi także za podżeganie i pomocnictwo. Nie mając wiedzy o roli Pani koleżanki oraz o zawartości materiału dowodowego (w tym o treści Pani wyjaśnień), nie wiem, czy karą zagrożona jest również koleżanka. Wskazany przez Panią kontekst sytuacyjny i emocjonalny (daleki od wymagań stawianych ludziom dorosłym) może przemawiać także za zasadnością orzeczenia kary również wobec koleżanki, np. za podżeganie (zachęcanie, naciskanie, by Pani dopuściła się czynu zabronionego), ale (jako człowiek obcy, bez wiedzy o szczegółach sytuacji) nie mogę wykluczyć (także) jej odpowiedzialności za pomocnictwo (jeżeli pomagała Pani w sytuacji, z którą wiąże się skierowane do sądu obwinienie).

Ustawodawca zdecydował (w art. 14 K.w.) o indywidualizacji winy; także w przypadku podżegania do wykroczenia – art. 12 K.w. („Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego.”) – oraz odnośnie do podżegania określonego w art. 13 K.w. („Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie.”). Staram się (z uwagi na dbałość o Pani sytuację prawną) brać pod uwagę również okoliczności nadzwyczajne – w tym (być może) uzasadniające odstąpienie od wymierzenia kary, co przewidziano w art. 39 K.w., którego § 4 brzmi: „W razie odstąpienia od wymierzenia kary można zastosować do sprawcy środek oddziaływania społecznego, mający na celu przywrócenie naruszonego porządku prawnego lub naprawienie wyrządzonej krzywdy, polegający zwłaszcza na przeproszeniu pokrzywdzonego, uroczystym zapewnieniu niepopełniania więcej takiego czynu albo zobowiązania sprawcy do przywrócenia stanu poprzedniego.”. Naprawienie szkody (z własnej inicjatywy) oraz przeproszenie przez Panią właściciela sklepu lub jego przedstawiciela (np. kierownika sklepu) również powinno mieć wpływ na treść orzeczenia – jeżeli Pani o takich właściwych zachowaniach odpowiednio szybko powiadomi sąd. Zna Pani sytuację. Proponuję swą wiedzę o niej zestawić z przepisami prawnymi (w tym ostatnio zacytowanymi). Być może to pomoże doprowadzić do uzupełnienia zeznań – najlepiej odpowiednio wcześniej (przed wydaniem orzeczenia sądowego).

Jak uniknąć wydania wyroku nakazowego orzeczonego bez przeprowadzenia rozprawy?

Sądy rejonowe w sprawach z zakresu wykroczeń dość często orzekają faktycznie zaocznie, w postępowaniu nakazowym – głównie: art. 93 i art. 94 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Wniesienie sprzeciwu (w terminie, który powinien być wskazany w korespondencji z sądu) powinien skutkować wyznaczeniem rozprawy – brak sprzeciwu prowadzi do prawomocności wyroku nakazowego. Jeżeli Pani zależy na uniknięciu wydania wyroku nakazowego (bez przeprowadzenia rozprawy), to proponuję nie tylko skontaktować się możliwie szybko z właściwym wydziałem sądu rejonowego, ale także zawnioskować do tego sądu (najlepiej ze wskazaniem sygnatury akt sprawy) o przeprowadzenie rozprawy sądowej – np. deklarując chęć przedstawienia szczegółów sytuacji (które wcześniej mogły zostać przeoczone, chociażby z uwagi na Pani silne zdenerwowanie); sygnatura akt sądowych powinna być znana w sekretariacie właściwego wydziału sądu rejonowego (a może także informacja taka jest dostępna policjantom prowadzącym dotyczące Pani postępowanie).

Czy wyrok w sprawie o kradzież będzie podany do publicznej wiadomości?

Podanie wyroku (w tym ewentualnego wyroku nakazowego) do publicznej wiadomości zwiększy prawdopodobieństwo powzięcia przez władze oświatowe wiadomości o skazaniu (o ile do skazania by doszło). Nie można także wykluczyć dowiedzenia się o skazaniu (a może nawet o samym postępowaniu) przez dyrektora szkoły lub inne podmioty zwierzchnie (organ prowadzący szkołę lub kuratorium oświaty) w inny sposób – w tym na skutek niedyskrecji kogoś znającego sytuację, której dotyczy odnośne postępowanie. Nie można więc całkowicie wykluczyć postępowania dyscyplinarnego (art. 75 i następne Karty Nauczyciela) – np. w przypadku uznania przez władze oświatowe, że Pani zachowanie (którego dotyczy odnośne postępowanie) jest sprzeczne z wymogami stawianymi nauczycielom (zwłaszcza wskazanymi ogólnie w art. 6 Karty Nauczyciela). Trudno jest określać prawdopodobieństwo takiego problemu dla Pani, nie znając sytuacji, np. dociekliwości dyrekcji szkoły i jej relacji z policją. Katalog kar dyscyplinarnych jest szeroki (od upomnienia z ostrzeżeniem aż do wydalenia z zawodu).

Jedna czwarta minimalnego wynagrodzenia to granica kwotowa między wykroczeniami (z Kodeksu wykroczeń) a podobnymi do nich typami przestępstw (z Kodeksu karnego).

Jeżeli Pani nie zareaguje – nie przeprosi i nie naprawi szkody – to proszę spodziewać się skierowania do Pani listem poleconym wyroku nakazowego sądu rejonowego. Pani stosowna reakcja oraz powiadomienie o niej (na piśmie i za pokwitowaniem przyjęcia pisma) prowadzącego sprawę organu może przyczynić się do orzeczenia niższej kary.