Koszty sądowe w sprawie o zadośćuczynienie

Zasady ponoszenia kosztów sądowych

Zasady ponoszenia kosztów sądowych regulują: ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz Kodeks postępowania cywilnego (K.p.c.).

W skład kosztów sądowych wchodzą opłaty sądowe i wydatki. Koszty sądowe są natomiast jednym z elementów kosztów procesu, o których rozstrzyga sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie. Do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, chyba że ustawa stanowi inaczej. Pozew jest pismem podlegającym opłacie sądowej. Opłata jest stała, stosunkowa lub podstawowa.

Opłatę stałą pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie, w niektórych sprawach o prawa majątkowe w wysokości jednakowej, niezależnie od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. Opłata stała nie może być niższa niż 30 zł i wyższa niż 5000 zł.

Opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe, wynosi ona 5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 000 zł, także w postępowaniu upominawczym.

Opłatę podstawową pobiera się w sprawach, w których przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej albo tymczasowej. Opłata podstawowa wynosi 30 zł i stanowi minimalną opłatę, którą strona jest obowiązana uiścić od pisma podlegającego jej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Od pisma w sprawie o prawa majątkowe, w której wartość przedmiotu sprawy nie da się ustalić w chwili jej wszczęcia, przewodniczący ustala opłatę tymczasową – w granicach od 30 zł do 1000 zł.

Opłata sądowa w sprawie o zadośćuczynienie

Pani tata został wezwany do uiszczenia opłaty stosunkowej w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu. Roszczenie o zadośćuczynienie jest niewątpliwie sprawą o prawa majątkowe. Wartość przedmiotu sporu to wartość dochodzonego roszczenia, czyli 100 000 zł.

Co do zasady sąd od strony przegrywającej zasądza na rzecz strony wygrywającej koszty procesu (w tym m.in. poniesioną opłatę sądową). W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może jednak na podstawie art. 102 K.p.c. obciążyć stronę przegrywającą tylko częścią kosztów albo nie obciążać jej wcale. Nadto w myśl art. 103 K.p.c. niezależnie od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych jej niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem. Powyższy wyjątek dotyczy zwłaszcza kosztów powstałych wskutek uchylenia się od wyjaśnień lub złożenia wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenia lub opóźnionego powołania dowodów, a także nieusprawiedliwionej odmowy poddania się mediacji, na którą strona uprzednio wyraziła zgodę.

Czy w razie wygranej sprawy o zadośćuczynienie pozew otrzyma zwrot opłaty sądowej?

Tym samym, jeśli Pani tata wygra sprawę w całości, to sąd od pozwanego zasądzi na jego rzecz zwrot poniesionej opłaty w całości. Potwierdza to art. 98 K.p.c., zgodnie z którym:

„§ 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

§ 2. Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

§ 3. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony”.

Co z kosztami sądowymi jeżeli pozew wygra sprawę w 80%

Jeśli natomiast tata wygra sprawę w części, to sąd najprawdopodobniej zasądzi na jego rzecz koszty procesu odpowiednio do wyniku sprawy. Przykładowo: jeśli powód wygrywa sprawę w 80%, to sąd na jego rzecz zasądza od pozwanego zwrot 80% kosztów procesu. Wyjątkowo w przypadku nieznacznego przegrania sprawy sąd może zasądzić na rzecz powoda całość kosztów sądowych (art. 100 K.p.c.). Tym samym Pani tata ryzykuje utratą poniesionej opłaty sądowej w razie przegrania sprawy.

Informuję, że istnieje możliwość ubiegania się o zwolnienie od kosztów sądowych, w tym o zwolnienie od opłaty sądowej. W tym celu należy złożyć wraz z pozwem albo w terminie 7 dni od dnia wezwania do uiszczenia opłaty wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i załączyć do niego wypełniony formularz oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania (formularz jest dostępny w sekretariacie sądu lub na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości: www.ms.gov.pl). Kwestie związane ze zwolnieniem od kosztów sądowych regulują art. 101 i 102 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Zwolnienie to może być częściowe lub całkowite. Sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w części, jeżeli strona jest w stanie ponieść tylko część tych kosztów.

Częściowe zwolnienie od tych kosztów może polegać na zwolnieniu od poniesienia albo ułamkowej lub procentowej ich części, albo określonej ich kwoty, albo niektórych opłat lub wydatków. Może też polegać na przyznaniu zwolnienia co do pewnej części roszczenia lub co do niektórych roszczeń dochodzonych łącznie; roszczenia te lub ich części sąd oznacza w postanowieniu o przyznaniu częściowego zwolnienia od kosztów sądowych. Strona częściowo zwolniona od kosztów sądowych obowiązana jest uiścić opłaty oraz ponieść wydatki w takiej wysokości, jaka nie jest objęta zwolnieniem przyznanym przez sąd.

Przegrana w sprawie o zadośćuczynienie a koszty sądowe

Podsumowując, w przypadku przegrania sprawy o zadośćuczynienie w całości uiszczona opłata sądowa przepada. Natomiast w przypadku wygrania sprawy w części należy się liczyć z tym, że sąd zasądzi na rzecz taty zwrot kosztów procesu (w tym opłaty sądowej) stosownie do wyniku sprawy.

Proszę nadto pamiętać, że od powyższych zasad istnieją wyjątki, o których każdorazowo decyduje sąd.