Kontrakt menedżerski - opodatkowanie oraz prowadzenie działalności gospodarczej

Usługa zarządzania przedsiębiorstwem spółki

Co do umowy o zarządzanie (kontrakt menedżerski) to wg „Słownika Poprawnej Polszczyzny” Wydawnictwa Naukowego PWN (2002 r.) zarządzać znaczy:

1. kierować czymś, sprawować nadzór nad czymś,
2. wydawać polecenia, rozkazy,
3. menedżer – to osoba zarządzająca przedsiębiorstwem lub jego częścią.

Jako przykład charakteryzujący istotę usług zarządzania można przytoczyć orzeczenie Sądu Najwyższego –Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 04.04.2002 r., I PKN 776/2000, zgodnie z którym: Zawarcie umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem (kontraktu menedżerskiego) powoduje przeniesienie przez właściciela tego przedsiębiorstwa na osobę zarządzającą (menedżera) uprawnień do samodzielnego podejmowania czynności faktycznych i prawnych dotyczących zarządzania przedsiębiorstwem, co oznacza samodzielność w zakresie kierowania nim, swobodę w wyborze sposobu (stylu) zarządzania, możliwość wykorzystania dotychczasowych kontaktów handlowych, doświadczenia zawodowego, umiejętności organizacyjnych, reputacji, własnego wizerunku. Cechą charakterystyczną jest osobiste świadczenie tych usług.

Umowa o zarządzanie jest niewątpliwie umową cywilnoprawną, na mocy której menadżer (zarządzający) zobowiązuje się za wynagrodzeniem do wykonywania czynności zarządu przedsiębiorstwem spółki, czy innej organizacji, na jej rachunek i ryzyko, przy czym menedżer prowadzi te działania w imieniu własnym lub cudzym.

Kontrakt menedżerski jest umową o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym (K.c.) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Nie oznacza to jednak, że taka umowa jest umową-zleceniem. Tak jak w Pana przypadku, zdarza się, że menedżerowie prowadzą działalność gospodarczą obejmującą wyłącznie czynności związane z zarządzaniem przedsiębiorstwem. W ramach takiej działalności podpisują kontrakty menedżerskie, do których stosuje się przepisy o zleceniu. Nie oznacza to jednak, że przychody z kontraktu są zaliczane do tych osiągniętych z działalności gospodarczej.

Przychody z tytułu kontraktu menedżerskiego

Przychody z tytułu kontraktu menedżerskiego, umów o zarządzanie przedsiębiorstwem lub umów o podobnym charakterze, w tym wykonywane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zalicza się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Tak wynika z art. 13 pkt 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.; dalej „ustawa o PIT”). Przepis ten stanowi, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się także „przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzenie przedsiębiorstwem, kontraktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej”. Takie brzmienie przepisu nie pozostawia w przedmiotowej kwestii żadnych wątpliwości. Świadczenie usług zarządczych zawsze będzie klasyfikowane za działalność wykonywaną osobiście, a nie za pozarolniczą działalność gospodarczą. Powyższy pogląd potwierdzają także zgodnie urzędy skarbowe, np. Urząd Skarbowy Warszawa-Praga, 24 sierpnia 2006r., US34/DD1/415/19D/06/TK; Pierwszy Urząd Skarbowy w Gdańsku, 5 września 2005r., DZ/415-0041/05; Izba Skarbowa we Wrocławiu, 29 lipca 2005r., PD II 413/137/05.

Urzędy skarbowe wskazują także, że samo zawarcie kontraktu menadżerskiego nie jest konieczne dla uznania danych usług za zarządcze. Liczy się bowiem sam charakter świadczonych usług. Uznanie przychodów z kontraktu menadżerskiego za przychody z działalności wykonywanej osobiście a nie za przychody z działalności gospodarczej wiąże się także z określonym obowiązkami zleceniodawcy. Zleceniodawca, jako płatnik dokonując wypłat z tytułu działalności wykonywanej osobiście, obowiązany jest pobierać zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 17% i 32% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe (Izba Skarbowa w Opolu, 25 października 2006r., PF-I/4180-0019/06/KK).

Na podstawie powyższej regulacji ZUS przyjął, że umowa kontraktu menedżerskiego jest traktowana jako odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych, a nie jako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej. Przy takiej wykładni menedżer podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu kontraktu, a nie działalności gospodarczej.

Kontrakt menedżerski a VAT

Artykuł 15 ust. 1 ustawy o VAT wskazuje że opodatkowaniu podlegają usługi, które są wykonywane przez:

• podatnika będącego osobą prawną,
• jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej,
• osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą.

Według przepisów dotyczących podatku od towarów i usług kontrakt menedżerski może zostać uznany za wykonywanie działalności gospodarczej. Jeśli Pańskie usługi jako menedżera są realizowane przy użyciu infrastruktury i organizacji spółki, a wykonywane zadania nie są związane z osobistym ryzykiem ekonomicznym, wtedy nie można mówić o samodzielnym wykonywaniu usług. Brak odpowiedzialności oznacza brak samodzielności.

Z powyższego wynika, że, aby usługa mogła być klasyfikowana jako samodzielnie wykonywana działalność gospodarcza, konieczne są dwa warunki:

1. zapis w umowie zawierający warunki odpowiedzialności zleceniodawcy,
2. Pan jako menedżer zawrze umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

Zatem będzie Pan podatnikiem VAT wtedy, gdy opłaci składkę ubezpieczeniową oraz wykupi ubezpieczenie obejmuje odpowiedzialność cywilną władz spółki.

Zatem jeśli praca wykonywana przez Pana nosić będzie znamiona umowy o pracę i nie będzie na Panu ciążyć ryzyko odpowiedzialności majątkowej za wykonywane działania związane z zarządzeniem, wtedy umowa nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Umowa menedżerska a składka ZUS

W przypadku zawarcia umowy menedżerskiej z osobą prowadzącą działalność gospodarczą, wysokość składek ZUS będzie zależeć od wysokości przychodu, jakie menedżer osiąga z tytułu kontraktu. Wyróżniamy tutaj dwie sytuacje. Jeśli Pan jako menedżer będzie uzyskiwać przychody tylko z tytułu danego kontraktu, to będzie podlegać ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu. W przypadku gdy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej uzyskuje Pan też przychody z innego źródła, będzie co do zasady podlegać ubezpieczeniu z tego tytułu, który powstał wcześniej.

Zdanie z umowy, które Pan przytoczył: „Członek zarządu zobowiązuje się do poświęcenia spółce całej swojej aktywności zawodowej, uwagi, wysiłku i zdolności” – jest to zapis zobowiązujący do pełnego zaangażowania w sprawy spółki, ale nie koliduje z prowadzoną przez Pana działalnością o ile nie przysłania ona zadań, jakie Pan na siebie przyjął, podpisując umowę. Bardziej zwracałabym uwagę na treść klauzuli konkurencyjnej.