Konsultacje psychologiczne a zwolnienie z VAT

Usługi w zakresie opieki medycznej zwolnione od podatku VAT

W przedstawionej przez Panią sytuacji, pod pewnymi warunkami, zastosowanie może znaleźć art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy VAT. Przepis ten podaje, że zwalnia się od podatku VAT usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:

a) lekarza i lekarza dentysty,

b) pielęgniarki i położnej,

c) medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej,

d) psychologa.

Powyższe zwolnienie ma charakter podmiotowo-przedmiotowy. Po pierwsze, w danym przypadku muszą wystąpić usługi opieki medycznej polegające na profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Po drugie, usługi te muszą być wykonywane przez określone osoby wymienione w tym przepisie. Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie to nie ma zastosowania.

Choć nie wynika to bezpośrednio z opisu sprawy to jednak zakładam, że skoro świadczy Pani usługi konsultacji psychologicznych to ma Pani uprawnienia psychologa.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej osoba wykonująca zawód medyczny to osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

Świadczenie zdrowotne według ustawy o działalności leczniczej

Natomiast, świadczeniem zdrowotnym, stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy o działalności leczniczej, są działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania.

Zasady wykonywania zawodu psychologa zostały uregulowane w ustawie z dnia 8 czerwca 2001 roku o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów.

Zgodnie z art. 3 ww. ustawy, zawód psychologa może wykonywać osoba, która spełnia wymagania określone niniejszą ustawą.

Na czym polega świadczenie usług psychologicznych?

W myśl natomiast art. 4 ust. 1 ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów wykonywanie zawodu psychologa polega na świadczeniu usług psychologicznych, a w szczególności na:

1. diagnozie psychologicznej,
2. opiniowaniu,
3. orzekaniu, o ile przepisy odrębne tak stanowią,
4. psychoterapii,
5. udzielaniu pomocy psychologicznej.

Zatem, na podstawie przepisów ww. ustawy, udzielanie świadczeń zdrowotnych zastrzeżonych dla zawodu psychologa wykonywać mogą jedynie osoby posiadające określone ustawowo kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami.

Do rozpatrzenia pozostaje zatem, czy świadczone w powyższym zakresie usługi służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Jak czytamy w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 17.07.2015 r., nr IPTPP1/4512-345/15-2/AK:

„Wskazać należy, iż profilaktyka zdrowotna obejmuje działania mające na celu zapobieganie chorobom bądź innemu niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu przed jej rozwinięciem, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. Ma ona również na celu zahamowanie postępu lub powikłań już istniejącej choroby, czy też zapobieganie powstawaniu niekorzystnych wzorów zachowań społecznych, które przyczyniają się do podwyższania ryzyka choroby.

Z kolei, interpretując termin »poprawa zdrowia«, którym posługuje się ustawodawca określając zakres zwolnień, należy zastosować wykładnię literalną, zgodnie z którą wyrażenie to oznacza zmianę stanu zdrowia na lepsze, poprawienie zdrowia, jego polepszanie.

Podobnie należy postąpić dokonując wykładni pojęcia »przywracanie zdrowia«, które oznacza doprowadzenie zdrowia do poprzedniego stanu, sprawienie, że znajdzie się ono w takim stanie, w jakim był poprzednio.

Usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu i poprawie zdrowia pacjentów a zwolnienie z VAT

Zatem, z uwagi na przywołane przepisy prawa, wskazać należy, że w opisanej sprawie usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu i poprawie zdrowia pacjentów, wykonywane będą w ramach wykonywania zawodu psychologa, a więc przez osobę, która legitymuje się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny – jako spełniające przesłankę podmiotową i przedmiotową, korzystać będą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. d ustawy.

Co również istotne w analizowanej sprawie, zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej C-141/00 w sprawie Ambulanter Pflegedienst Kugler GMBH, »zwolnienie przyznane w art. 13(A)(1)(c)b szóstej dyrektywy (aktualnie art. 132 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2006/112/WE Rady) nie zależy od formy prawnej podatnika świadczącego usługi medyczne lub paramedyczne, o których mowa w tym przepisie«.

W wyroku tym TSUE wyjaśnił również: »W dosłownej interpretacji, przepis ten (art. 132 ust. 1 lit. c dyrektywy nie wymaga, by usługi medyczne były świadczone przez podatnika o konkretnej formie prawnej, aby objąć je zwolnieniem. Spełnione muszą być tylko dwa warunki: musi to obejmować usługi medyczne i muszą one być świadczone przez osoby posiadające konieczne kwalifikacje zawodowe«.

Powyższe oznacza więc, że zwolnienie określone w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług ma zastosowanie do usług opieki medycznej, świadczonych w ramach wykonywania zawodów medycznych niezależnie od formy organizacyjno-prawnej podatnika świadczącego taką usługę.”

Mając na uwadze powyższe, wymienione przez Panią usługi korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, jeżeli posiada Pani odpowiednie uprawnienia w zakresie ich świadczenia (tj. dokumenty potwierdzające prawo do wykonywania zawodu psychologa).

Potwierdza to interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 13.02.2014 r., nr ITPP1/443-1237/13/JJ:

„Z opisu sprawy wynika, że zamierza Pani rozpocząć działalność gospodarczą w zakresie świadczenia następujących usług, psychologicznych: diagnoza i terapia psychologiczna, poradnictwo psychologiczne oraz prowadzenie warsztatów i treningów psychologicznych dla dorosłych i dzieci. Jak wynika z wniosku, jest Pani psychologiem i osobiście będzie wykonywać wszystkie usługi. Wskazuje Pani, że warsztaty psychologiczne, terapia i diagnoza psychologiczna z wykorzystaniem testów psychologicznych służą zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia psychicznego. W psychologicznym rozumieniu terapia i warsztaty psychologiczne mają ogromne znaczenie dla profilaktyki, poprawy i utrzymania zdrowia – mogą zapobiec ewentualnym uszczerbkom na zdrowiu, związanym z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu. Pozwalają na uniknięcie krzywd psychicznych.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz treść powołanych przepisów stwierdzić należy, że skoro świadczone przez Panią w ramach wykonywanego zawodu psychologa usługi prowadzenia warsztatów psychologicznych dla rodziców i dorosłych, służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, to w świetle art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. d ustawy korzystają one ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.”

Ponadto uważam, że opisane zwolnienie dotyczy wszystkich świadczonych przez Panią usług, ponieważ całościowo odnoszą się one do poprawy zdrowia i nie ma podstaw, aby usługi te wyodrębniać.

Na potwierdzenie mogę przywołać interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 02.06.2017 r., nr 0114-KDIP1-1.4012.55.2017.2.AM:

„W tym miejscu należy zauważyć, że czynnikiem wyróżniającym konkretną czynność jako usługę jest przede wszystkim to, że świadczenie tej czynności zmierza do zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego.

Usługa polegająca na stacjonarnym przywracaniu zdrowia psychicznego jest usługą złożoną, składającą się z różnych świadczeń (w tym prowadzenie terapii przez specjalistów psychologów i zapewnienie zakwaterowania, w celu odseparowania od negatywnych czynników, które przyczyniły się do wystąpienia stanów chorobowych natury psychicznej, wyżywienia, zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych), których realizacja prowadzi jednak do jednego celu jakim jest ratowanie, przywracanie i poprawa zdrowia psychicznego osób objętych terapią. Na usługę tą składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu – do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze.”

Wskazane przez Panią kody PKD są prawidłowe. Aczkolwiek na gruncie ustawy VAT nie mają one większego znaczenia, ponieważ przepis ustawy nie uzależnia możliwości skorzystania ze zwolnienia od wyboru danego kodu PKD, lecz od faktycznego zakresu świadczonych usług.

Jeżeli spełnione są zarówno przesłanki podmiotowe (posiadanie uprawnień do wykonywania danego zawodu) oraz przesłanki przedmiotowe (opieka medyczna) to zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy VAT znajdzie zastosowanie.