Konsekwencje wydania nieprawdziwego zaświadczenia o zatrudnieniu

Sfałszowanie dokumentu

Mając na uwadze przedstawiony przez Panią stan faktyczny, wskazać należy, że przepis art. 271 Kodeksu karnego statuuje czyn zabroniony nazywany fałszem (fałszerstwem) intelektualnym dokumentu. Przestępstwo to inaczej nazywane jest poświadczeniem nieprawdy. Obie te nazwy są właściwe i można ich zamiennie używać.

Systematyka Kodeksu karnego (w skrócie K.k.) wyraźnie wskazuje, że czyn ten wymierzony jest przeciwko dobru prawnemu określanemu mianem wiarygodności dokumentów. Został on bowiem umieszczony w rozdziale XXXIV K.k. Czyn ten polega na poświadczeniu nieprawdy w dokumencie przez osobę uprawnioną (upoważnioną) do jego wystawienia. Przestępstwa tego nie należy mylić z określonym w przepisie art. 270 K.k. sfałszowaniem dokumentu. Czyn ten dotyczy wiarygodności okoliczności wymienionych w dokumencie, które mają prawną doniosłość.

Omawiane przestępstwo art. 271 K.k. typizuje w trzech formach – podstawowej z § 1, uprzywilejowanej z § 2 oraz kwalifikowanej z § 3. Postać uprzywilejowana tego przestępstwa z art. 271 § 2 K.k. dotyczy tzw. przypadku mniejszej wagi, natomiast typ kwalifikowany z § 3 został tak ujęty przez ustawodawcę ze względu na szczególny charakter strony podmiotowej tego przestępstwa w tej jego odmianie.

Poświadczenie nieprawdy w dokumencie

Dokument, o którym mowa w przepisie, nie jest w żadnym razie dokumentem sfałszowanym czy też w jakikolwiek sposób podrobionym lub przerobionym. Sprawca tego czynu ma prawną możliwość sporządzenia dokumentu, jednakże treść tego dokumentu jest niezgodna z obiektywną rzeczywistością. Dokument tu omawiany jest zatem autentyczny i wystawiony we własnym imieniu przez osobę do wystawienia takiego dokumentu uprawnioną.

Poświadczenie nieprawdy w dokumencie może dotyczyć jedynie okoliczności mającej znaczenie w obrocie prawnym, zatem prawnie nieobojętnej; istotnej z prawnego punktu widzenia.

Dla realizacji znamion tego czynu nie ma znaczenia, czy mamy do czynienia z dokumentem publicznym, czy też dokumentem prywatnym. Realizacja znamion czynu zależy nie tyle od samego dokumentu, ile od jego wystawcy. Co więcej, zważyć należy, że sprawcą tego czynu może być nie tylko urzędnik, zatem wyżej wymieniony podział dokumentów na publiczne i prywatne nie ma na gruncie art. 271 K.k. żadnego znaczenia. Sprawcą przestępstwa z art. 271 K.k. może być funkcjonariusz publiczny oraz każda osoba, która ma prawo dokument wystawić.

Co grozi za popełnienie przestępstwa poświadczenia nieprawdy

Uprawnienie do wystawienia dokumentu i poświadczenia nieprawdy w jego treści, gdy ma ona znaczenie prawne, może mieć dowolne źródło. Może nim być przepis prawa, orzeczenie sądu, decyzja administracyjna, a także umowa (o pracę, cywilnoprawna).

Za popełnienie przestępstwa poświadczenia nieprawdy typu podstawowego przewidziana jest kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Sąd może zamiast kary pozbawienia wolności orzec grzywnę lub karę ograniczenia wolności. Popełnienie przestępstwa poświadczenia nieprawdy w typie uprzywilejowanym zagrożone jest karą grzywny lub karą ograniczenia wolności. Sąd może w tym przypadku odstąpić od wymierzenia kary lub warunkowo umorzyć postępowanie karne. Typ kwalifikowany poświadczenia nieprawdy w dokumencie zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W przypadku skazania za przestępstwo poświadczenia nieprawdy sąd może orzec środek karny w postaci zakazu zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej.