Czy policja może mnie zatrzymać po pierwszym przesłuchaniu w charakterze oskarżonego?

Zatrzymanie osoby podejrzanej

Zgodnie z art. 244 § 1 Kodeksu postępowania karnego (w skrócie K.p.k.) „policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości” albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym. Ponadto (§ 2) „zatrzymanego należy natychmiast poinformować o przyczynach zatrzymania i o przysługujących mu prawach, w tym o prawie do skorzystania z pomocy adwokata oraz wysłuchać go”.

Zwolnienie osoby podejrzanej po 48 godzinach

Z kolei stosownie do art. 248 § 1 K.p.k. „zatrzymanego należy natychmiast zwolnić, gdy ustanie przyczyna zatrzymania, a także jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przez uprawniony organ nie zostanie on przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania; należy go także zwolnić na polecenie sądu lub prokuratora”. „Zatrzymanego należy zwolnić, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania go do dyspozycji sądu nie doręczono mu postanowienia o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania” (§ 2).

Zasadniczą podstawą do zatrzymania osoby podejrzanej jest więc istnienie obawy ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też brak możliwości ustalenia jej tożsamości.

Ustalenie terminu przesłuchania osoby podejrzanej przebywającej poza granicami kraju

Jak wynika z przedstawionego przez Panią stanu faktycznego sprawy, nie sposób uznać, iż zachodzą w niej powyższe przesłanki, gdyż nawet samo nawiązanie przez Panią kontaktu z policją w sprawie ustalenia terminu przesłuchania świadczy o tym, iż nie próbuje Pani uciec przed stawianymi zarzutami ani też się ukryć przed organami ścigania. Ponadto, skoro – jak Pani twierdzi – nie wie Pani, czego dana sprawa dotyczy, to również nie sposób uznać, aby dążyła Pani do zacierania śladów przestępstwa. Co do Pani tożsamości także nie zachodzą żadne wątpliwości.

Wobec powyższego, należy przypuszczać, iż skoro do tej pory nie była Pani poszukiwana przez policję, a na otrzymane wezwanie zareagowała Pani w najkrótszym możliwym terminie, to obecnie w zasadzie nie zachodzą przesłanki ku temu, aby została Pani zatrzymana po złożeniu wyjaśnień w sprawie. Nie sposób oczywiście jednoznacznie wykluczyć takiej możliwość, nie znając szczegółowo stawianych Pani zarzutów oraz treści zebranego przez organy ścigania materiału dowodowego.

Środki zapobiegawcze stosowane w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania 

Organy postępowania, poza zatrzymaniem osoby podejrzanej, dysponują również innymi środkami przymusu, mającymi na celu zabezpieczenie prawidłowego przebiegu postępowania.

Zgodnie bowiem z treścią art. 249 § 1 K.p.k. „środki zapobiegawcze można stosować w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa; można je stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo”.

Zastosowanie dozoru pozoru policji lub zakazu opuszczania kraju względem osoby podejrzanej

Spośród tych środków, mając na względzie okoliczności Pani sprawy, w szczególności zaś ewentualne wyjazdy za granicę, należy się spodziewać, iż może zostać nałożony na Panią dozór policji lub nawet zakaz opuszczania kraju.

Stosownie bowiem do treści art. 277 § 1 K.p.k. „w razie uzasadnionej obawy ucieczki można zastosować w charakterze środka zapobiegawczego zakaz opuszczania przez oskarżonego kraju, który może być połączony z zatrzymaniem mu paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy albo z zakazem wydania takiego dokumentu”.

Jak widać, również i w tym przypadku zastosowanie środka przymusu uzasadnione jest wyłącznie w przypadkach obawy utrudniania przez osobę podejrzaną prowadzenia postępowania karnego np. poprzez próbę ucieczki.

Biorąc zatem pod uwagę całokształt przedstawionych przez Panią okoliczności sprawy, uznać należy, iż ciężko dopatrzyć się powodów Pani zatrzymania lub zastosowania jakiś innych rygorystyczny środków zapobiegawczych.

Jak wygląda przesłuchanie osoby podejrzanej

Wskazać także należy, iż zgodnie z art. 473 § 2 K.p.k. „przesłuchanie osoby podejrzanej zaczyna się od powiadomienia jej o treści zarzutu wpisanego do protokołu przesłuchania. Osobę tę od chwili rozpoczęcia przesłuchania uważa się za podejrzanego”. Ponadto (§ 3) „podejrzanemu należy umożliwić przygotowanie się do obrony, a zwłaszcza ustanowienie lub wyznaczenie obrońcy”.

Podstawowe prawa podejrzanego reguluje z kolei art. 300 K.p.k., który mówi o tym, że „przed pierwszym przesłuchaniem należy pouczyć podejrzanego o jego uprawnieniach: do składania wyjaśnień, do odmowy składania wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na pytania, do składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia, do korzystania z pomocy obrońcy, do końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania, jak również o uprawnieniu określonym w art. 301 oraz o obowiązkach i konsekwencjach wskazanych w art. 74, 75, 138 i 139. Pouczenie to należy wręczyć podejrzanemu na piśmie; podejrzany otrzymanie pouczenia potwierdza podpisem”.

Przede wszystkim zaś, zgodnie z art. 175 § 1 K.p.k., „oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia; może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień. O prawie tym należy go pouczyć”.

Odmowa składania zeznań lub odpowiedzi na konkretne pytanie

Wobec powyższego wskazać należy, że mimo Pani obowiązku stawienia się na policji celem złożenia wyjaśnień, będzie ono miało na celu przedstawienie Pani zarzutów i dopiero od tej chwili będzie Pani formalnie podejrzaną. Natomiast zgodnie z przysługującym Pani prawem, może Pani odmówić składania zeznań lub odmowy na konkretne pytania.

Może się Pani udać się w tej sprawie do adwokata, gdyż obrońca może być obecny w zasadzie przy wszystkich czynnościach związanych z udziałem samego podejrzanego, a co za tym idzie, może lepiej nim pokierować, tak aby sam sobie nie zaszkodził złożonymi wyjaśnieniami albo niekiedy odmową ich składania. Adwokat będzie również z pewnością właściwie prowadził postępowanie w dalszym jego etapie, co w niektórych sytuacjach może pozwolić nawet uniknąć postępowania sądowego lub wynegocjowanie z prokuratorem korzystniejszego dla podejrzanego rozwiązania niż przeprowadzenie pełnego postępowania sądowego.

Jeśli jest Pani zainteresowana dalszą pomocą, to informuję, że nasz serwis świadczy również usługi w zakresie przygotowania pism, reprezentacji przedsądowej oraz sądowej.