Konsekwencje dla kierowcy, który wjechał w ogrodzenie i uszkodził elewację

Uderzenie samochodem w zamieszkiwaną nieruchomość 

Mając na uwadze przedstawiony przez Pana stan faktyczny, a przede wszystkim okoliczność uderzenia w zamieszkiwaną nieruchomość, w mojej ocenie w Pana przypadku należy mieć na uwadze treść art. 164 Kodeksu karnego (K.k.), zgodnie z którym:

„Art. 164. § 1. Kto sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo zdarzenia określonego w art. 163 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.

Zgodnie natomiast z treścią art. 163 K.k.:

„Art. 163. § 1. Kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać:

1) pożaru,

2) zawalenia się budowli, zalewu albo obsunięcia się ziemi, skał lub śniegu,

3) eksplozji materiałów wybuchowych lub łatwopalnych albo innego gwałtownego wyzwolenia energii, rozprzestrzeniania się substancji trujących, duszących lub parzących,

4) gwałtownego wyzwolenia energii jądrowej lub wyzwolenia promieniowania jonizującego,

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 4. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8”.

Oddalenie się z miejsca zdarzenia drogowego

W mojej ocenie należy również liczyć się z tym, że organa ścigania będę próbowały stwierdzić, iż prowadził Pan pojazd mechaniczny w stanie nietrzeźwości. Powyższą tezę można wywnioskować z treści pytania: z jednej strony wskazuje Pan, iż doszło jedynie do lekkiego przerysowania elewacji zewnętrznej domu, a z drugiej wskazuje na „potężne uszkodzenia auta…”. Nie bez znaczenia jest także fakt, iż zbiegł Pan z miejsca zdarzenia.

Wskazuje Pan także, iż w samochodzinie wraz z Panem podróżowało dziecko. Powyższe może skutkować odpowiedzialnością z art. 160 § 3 K.k., zgodnie z którym:

„Art. 160. § 1. Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1-3 sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo.

§ 5. Ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na wniosek pokrzywdzonego”.

Doprowadził Pan także do uszkodzenia ogrodzenia oraz elewacji domu. Zgodnie z art. 288 § 1 K.k.: „kto cudzą rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Odpowiedzialność za spowodowanie uszkodzenia ogrodzenia oraz elewacji domu przez kierującego pojazdem

W treści swojego pytania nie wskazuje Pan na stan swojej świadomości podczas prowadzenia pojazdu mechanicznego. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca, nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

Domniemać należy jednak, iż czyn popełniony został nieumyślnie. W takiej sytuacji nie będzie Pan ponosił odpowiedzialności z art. 288 § 1 K.k., albowiem strona podmiotowa tegoż czynu charakteryzuje się umyślnością zarówno w formie zamiaru bezpośredniego, jak i ewentualnego. Innymi słowy nie można ponosić odpowiedzialności karnej na podstawie art. 288 § 1 lub 2 K.k., działając nieumyślnie.

Pozostałe czyny, stosownie do treści art. 160 § 3, art. 164 § 2 K.k. mogą zostać popełnione nieumyślnie.

Odpowiedzialność na podstawie art. 164 § 2 K.k. jest w znacznym stopniu uzależniona od skutków zderzenia, a przede wszystkim – czy na skutek zderzenia mogło dojść do pożaru lub zawalenia się budowli. Powyższa kwalifikacja wymaga jednak szeregu opinii biegłych, którzy na podstawie Pana zeznań (wyjaśnień) będą próbowali w sposób dokładny odtworzyć przebieg zdarzenia.

Obecnie należałoby udać się na miejsce zdarzenia i zaobserwować skutki Pana czynu, a także dowiedzieć się, czy w pobliżu nie ma kamery monitoringu miejskiego lub innej kamery przemysłowej, która mogłaby nagrać chwilę uderzenia w nieruchomość, a następnie tor jazdy pojazdu przez Pana prowadzonego.

W mojej ocenie organa ścigania będą próbować wykazać, iż prowadził Pan pojazd w stanie nietrzeźwości. O okoliczności tej może stanowić chociażby tor, którym poruszał się pojazd przez Pana prowadzony. Niezbędna do tego będzie jednak dokładna analiza ewentualnego nagrania z monitoringu. Jeżeli opuścił Pan pojazd po zderzeniu z domem, Pana chód także będzie przedmiotem analizy operacyjnej.

Wezwanie na przesłuchanie kierowcy który oddalił się z miejsca zdarzenia drogowego

Wskazać należy na treść art. 129 § 1 Kodeksu postępowania karnego, zgodnie z którym w wezwaniu należy oznaczyć organ wysyłający oraz podać, w jakiej sprawie, w jakim charakterze, miejscu i czasie ma się stawić adresat i czy jego stawiennictwo jest obowiązkowe, a także uprzedzić o skutkach niestawiennictwa. Otrzymując wezwanie do osobistego stawiennictwa, będzie Pan poinformowany, w jakim charakterze ma się stawić na przesłuchanie, a także ewentualną kwalifikację prawną czynu.

Organa ścigania na pewno będą chciały dotrzeć do osób, z którymi mógł się Pan tego dnia spotkać, np. celem odbioru dziecka. W takiej sytuacji nie można wykluczyć powołania tych osób na świadków na okoliczność Pana zachowania przed i po zdarzeniu w zależności od czasu, w którym Pan się spotkał z tymi osobami. Nie wskazuje Pan, w jakim wieku jest dziecko, ale mniemam, iż jest ono niepełnoletnie, co skutkuje niemożnością jego przesłuchania z uwagi na niewypełnienie wszystkich przewidzianych przez ustawodawcę przesłanek, o których mowa w art. 185 a i 185 b K.p.k.

Szok powypadkowy bezpośrednio po zdarzeniu przyczyną oddalenia się z miejsca wypadku

Podczas zeznań (wyjaśnień) należy przede wszystkim wskazywać na szok, w którym się Pan znalazł bezpośrednio po zdarzeniu i zabezpieczenie życia i zdrowia własnego dziecko. Proszę wskazywać, iż nie jest Pan w stanie racjonalnie wytłumaczyć swojego zachowania, albowiem pierwszy raz znalazł się Pan w takiej sytuacji. Szok powypadkowy i obecność małoletniego dziecka spowodowała, iż myślał Pan jedynie by jak najszybciej znaleźć się w domu. Wskazywać należy także na świadomość braku jakichkolwiek osób poszkodowanych podczas zdarzenia, albowiem miał Pan pełną świadomość okoliczności zdarzenia i wiedział, że nie uczestniczyła w nim żadna osoba trzecia znajdująca się poza pojazdem mechanicznym. Wszystko powyższe spowodowało, iż zbiegł Pan z miejsca zdarzenia. Proszę także uważać na pytania, np. dlaczego zaraz po wyjściu z samochodu nie zauważył Pan zniszczeń pojazdu. W treści pytania wskazuje Pan, iż dopiero rano zauważył Pan uszkodzenia. Niejasne wyjaśnienia przy tego rodzaju pytaniach mogą skutkować próbą zakwalifikowania Pana czynu także do prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości. Na tego rodzaju pytanie można odpowiedzieć, wskazując, iż już wieczorem (w nocy) zauważył Pan zniszczenia, ale nie było potrzeby wracać na miejsce zdarzenia, mając na uwadze ogólny szok nie tylko Pana, ale także dziecka.

Istotna dla Pana jest treść art. 442[1] Kodeku cywilnego (K.c.), zgodnie z którym:

„Art. 4421. § 1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

§ 2. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

§ 3. W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

§ 4. Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.

Z Pańskiego opisu wynika, iż nie budzi wątpliwości dopuszczenie się przez Pana czynu niedozwolonego.

W Pana przypadku mamy do czynienia ze wstąpieniem ubezpieczyciela na podstawie art. 518 § 1 pkt 4 K.c. w Pana miejsce. Zgodnie z tym przepisem „osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli to przewidują przepisy szczególne”.

Roszczenie regresowe zakładu ubezpieczeń w związku z zawarciem umowy OC

Wyraźnie wskazać należy na podstawę roszczenia ubezpieczyciela. Zgodnie z art. 43 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych:

„Art. 43. Zakładowi ubezpieczeń oraz Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, w przypadkach określonych w art. 98 ust. 2 pkt 1, przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:

1) wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;

2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;

3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;

4) zbiegł z miejsca zdarzenia”.

„Roszczenie regresowe zakładu ubezpieczeń, chociaż niewątpliwie pozostaje w związku z zawarciem umowy ubezpieczenia OC, nie jest »roszczeniem z umowy ubezpieczenia« w rozumieniu tego przepisu. Ponadto jednolitość regulacji regresu nietypowego w art. 43 ustawy przemawia przeciwko różnicowaniu podstaw prawnych terminów przedawnienia roszczeń przeciwko ubezpieczającym (art. 819 § 1 K.c.) i innym ubezpieczonym, niebędącym stroną umowy ubezpieczenia (art. 118 K.c.). W konsekwencji, skoro nie zachodzą podstawy do stosowania w/w przepisów szczególnych, termin przedawnienia roszczenia zakładu ubezpieczeń do ubezpieczonego sprawcy szkody powinien być ustalany zgodnie z treścią art. 118 in fine k.c., zgodnie z którym roszczenie ubezpieczyciela jako związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, przedawnia się w terminie 3 lat od dnia wypłaty odszkodowania poszkodowanemu.”*

W Pana przypadku ubezpieczyciel będzie mógł powołać się na pkt 4 art. 43 ww. ustawy. Innymi słowy ubezpieczyciel wypłaci poszkodowanemu środki niezbędne do pokrycia powstałych na skutek zdarzenia szkód, a następnie będzie mógł żądać od Pana za pomocą roszczenia regresowego zwrotu wypłaconych środków.

* Janiszewska Beata, Przedawnienie roszczenia zwrotnego ubezpieczyciela przeciwko ubezpieczonemu sprawcy szkody komunikacyjnej, artykuł PUG.2007.1.24.