Konflikt z rodzeństwem o spadek po bracie

Spadek dla sióstr po bezdzietnym bracie

Jak wynika z przedstawionych okoliczności, wskutek śmierci brata do spadku po nim na podstawie ustawy zostało powołane jego rodzeństwo, każde w udziale 1/4 całości spadku. Jeżeli zasadniczym przedmiotem masy spadkowej było prawo do lokalu, a przedmiot ten stanowił wyłącznie własność Pani brata, to każdy ze spadkobierców nabywa prawo do 1/4 udziału w tym przedmiocie. Podobna zasada dotyczy dziedziczenia ruchomości (np. pamiątki rodzinne, pojazdy mechaniczne), jak i środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, lokatach terminowych.

Jak przeprowadzić sprawę spadkową po bracie

Wobec istniejącego konfliktu z rodzeństwem, co prawdopodobnie uniemożliwi jednoczesne udanie się wszystkich spadkobierców do kancelarii notarialnej celem sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, należy wystąpić do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po bracie. Jak stanowi przepis art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) – sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Względem wszystkich osób, organów i instytucji, spadkobierca może udowodnić swoje prawa do spadku tylko prawomocnym postanowieniem sądu lub zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia (art. 1027 K.c.).

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku składa się do sądu rejonowego, w którego okręgu ostatnio zamieszkiwał spadkodawca (ostatnie miejsce zamieszkania widnieje na odpisie skróconym aktu zgonu), podlega on stałej opłacie sądowej w wysokości 50 zł (art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.). Jeżeli od śmierci spadkodawcy nie upłynęło więcej jak sześć miesięcy, należy dodatkowo sformułować wniosek o odebranie przez sąd od każdego ze spadkobierców oświadczenia o przyjęciu spadku, odrzuceniu spadku lub przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza (stała opłata sądowa 50 zł za odebranie oświadczenia od jednego spadkobiercy). Każdy z uczestników spadkowego postępowania nieprocesowego ponosi samodzielnie koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Kiedy następuje nabycie spadku przez spadkobiercę?

Nabycie spadku przez spadkobiercę następuje z chwilą otwarcia spadku, którą jest dzień śmierci spadkodawcy (art. 924 i art. 925 K.c.), bez względu na to, kiedy nastąpi formalne sądowe lub notarialne potwierdzenie praw do spadku. Z dniem śmierci brata stała się Pani wspólnie z rodzeństwem współwłaścicielką nieruchomości w udziale 1/4. Zgodnie z treścią przepisu art. 206 K.c. każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.

Dysponując prawomocnym postanowieniem sądu w sprawie stwierdzenia nabycia spadku, będzie Pani mogła wspólnie z rodzeństwem podjąć rozmowy w kierunku ustalenia, co zrobić z odziedziczonym majątkiem. Spadkobiercy mogą albo pozostawić stan współwłasności albo znieść tę współwłasność umownie (notarialnie, jeśli dział spadku dotyczy nieruchomości) lub na drodze sądowej, gdy brak w tym zakresie koniecznego porozumienia. Dział spadku i zniesienie współwłasności może nastąpić albo nieodpłatnie, czyli bez spłat lub dopłat, albo odpłatnie, gdy np. jeden ze spadkobierców, który chce na wyłączność zachować odziedziczony majątek, spłaci pozostałych według ustalonej wartości pieniężnej ich udziałów. Zniesienia współwłasności można domagać się w każdym czasie, ma do tego prawo każdy ze współwłaścicieli (art. 220 w zw. z art. 1035 K.c.). Jeżeli nie będzie Pani stać na dokonanie spłat, można przeprowadzić sprzedaż rzeczy wspólnej i dokonać tzw. podziału cywilnego sumy uzyskanej ze sprzedaży lub może Pani starać się rozłożyć spłatę na raty (maksymalnie na 10 lat). Taki sposób zniesienia współwłasności można zrealizować albo dobrowolnie albo na drodze sądowej, w toku postępowania działowego zostanie wykonane szczególne postępowanie egzekucyjne (komornicze), mające na celu zniesienie współwłasności.

Czy można zmniejszyć udział innych spadkobierców w spadku?

W opisanej sytuacji zmarły nie pozostawił niestety testamentu, a więc mimo nakładów i opieki w stosunku do zmarłego z Pani strony nie uda się zmniejszyć udziałów rodzeństwa w spadku.

Udział w spadku wynikający z reguł dziedziczenia ustawowego może zostać zmniejszony tylko przez spadkodawcę w testamencie. Również tylko on może w testamencie pozbawić niewdzięcznego członka najbliższej rodziny jakiegokolwiek udziału w zgromadzonym majątku, czyli go wydziedziczyć.

Wynagrodzenie za sprawowanie opieki nad spadkodawcą oraz poniesione przez siebie wydatki na leczenie i utrzymanie spadkodawcy

Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 7 sierpnia 1975 r. (sygn. akt III CZP 60/75), spadkobierca może domagać się od pozostałych spadkobierców także wynagrodzenia za sprawowanie opieki nad spadkodawcą oraz poniesionych przez siebie wydatków na leczenie i utrzymanie spadkodawcy. Sąd stwierdził jednak, że nie jest to roszczenie z tytułu „spłaconych długów spadkowych”, gdyż domaga się go nie spadkobierca, który spłacił wierzyciela spadkodawcy, lecz taki, który sam był wierzycielem spadkodawcy od chwili powstania długu. Sąd uznał, że roszczeń jednych spadkobierców przeciwko pozostałym spadkobiercom z tytułu zwrotu części kosztów poniesionych na leczenie i utrzymanie spadkodawcy oraz roztoczenie nad nim pieczy nie można rozpatrywać w postępowaniu o dział spadku. To znaczy, że spadkobierca, który np. poniósł koszty związane z ostatnią chorobą spadkodawcy nie może w postępowaniu o dział spadku domagać się ich zwrotu w całości czy części od pozostałych spadkobierców. Musiałby wystąpić o taki zwrot z osobnym pozwem.

Zatem w Pani przypadku należy zadbać o dowody: rachunki, zeznania świadków itp.

Takie sprawy, jak również sprawy o dział spadku są skomplikowane i zazwyczaj trwają długo, więc pomoc profesjonalnego pełnomocnika z pewnością się przyda. Nasza firma świadczy usługi reprezentacji sądowej i przedsądowej.