Kolejność odrzucania spadku przez dalszych krewnych

Kolejność powołania do spadku

Przedstawiam informacje dotyczące procedury odrzucenia spadku i kręgu spadkobierców w zależności od kolejności ich powołania do dziedziczenia.

Odpowiednio do przepisów Kodeksu cywilnego (K.c.) najbliżsi krewni zostają powołani do spadku z mocy ustawy w następującej kolejności:

1. w pierwszej kolejności dzieci i małżonek spadkodawcy;
2. dalej małżonek spadkodawcy, dzieci i wnuki spadkodawcy;
3. następnie małżonek i rodzice spadkodawcy (gdy nie ma dzieci i wnuków);
4. w dalszej kolejności rodzice spadkodawcy (gdy nie ma małżonka, dzieci i wnuków);
5. dalej jeden rodzic i rodzeństwo spadkodawcy (ich zstępni) (gdy nie ma małżonka, dzieci i wnuków, a drugi rodzic nie żyje);
6. następnie dziadkowie (gdy nie ma innych bliższych krewnych). Udział spadkowy przypadający któremuś z dziadków przechodzi (jeśli nie może lub nie chce dziedziczyć) na jego zstępnych.
   Oznacza to, że w określonych sytuacjach do dziedziczenia dochodzi wujostwo (stryjostwo) spadkodawcy, a więc rodzeństwo jego rodziców oraz ich zstępni (jeśli ci również nie mogą lub nie chcą spadku przyjąć).
7. pasierbowie (gdy nie żyją dziadkowie spadkodawcy);
8. na samym końcu gmina lub Skarb Państwa (gdy nie ma nawet pasierbów).

Odrzucenie spadku

Odrzucenie spadku powoduje wyłączenie spadkobiercy z dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku i do spadku zostają powołani spadkobiercy w dalszej kolejności.

Jak wynika z podanych informacji, na dzień dzisiejszy spadek powinno odrzucić rodzeństwo ojca zmarłego oraz syn brata mamy zmarłego i jego dzieci. Powinni tego dokonać w tym samym czasie, ponieważ dziedziczą z tej samej grupy spadkobierców.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może zostać złożone w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego – dalej „K.c.”).

Po tym, jak syn zmarłego brata matki spadkodawcy odrzuci spadek, jego dzieci będą miały kolejne sześć miesięcy, od chwili kiedy ich ojciec spadek odrzuci, żeby odrzucić spadek w terminie.

Dziadkowie zmarłego, powinni odrzucić spadek przed rodzeństwem rodziców zmarłego. Po dziadkach spadek odrzucają wujkowie / stryjkowie / ciocie zmarłego, a następnie ich dzieci.

Dla odrzucenia spadku liczy się chwila, w której spadkobierca dowiedział się o powołaniu do spadku z dowolnego źródła.

Odrzucenie spadku w imieniu małoletnich dzieci

Odrzucenia spadku w imieniu małoletnich dzieci nie można jednakże dokonać bez zgody sądu opiekuńczego (art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Tym samym aby uzyskać zgodę na odrzucenie spadku w imieniu nieletnich dzieci należy wystąpić do sądu opiekuńczego (którym jest sąd rejonowy, wydział rodzinny i nieletnich, w którego okręgu mieszka dziecko) z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka.

We wniosku należy uprawdopodobnić, że przyjęcie spadku pozostaje w sprzeczności z dobrem i interesem dziecka.

Wniosek taki podlega opłacie stałej w wysokości 40 zł. Potwierdzenie uiszczenia opłaty należy załączyć do wniosku.

Jeżeli postępowanie przed sądem rodzinnym będzie się przedłużało (a prawdopodobnie tak właśnie będzie), należy złożyć do sądu spadku (czyli sądu rejonowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania osoby zmarłej) oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka, zaznaczając jednocześnie, że postępowanie przed sądem rodzinnym o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka wciąż się toczy (można w sądzie rodzinnym uzyskać stosowne zaświadczenie o tym, że sprawa jest w toku). Przerwie to bieg 6-miesięcznego terminu na złożenie stosownego oświadczenia do czasu wydania zgody przez sąd rodzinny.