Kłopoty ze współwłasnością domu po wprowadzeniu rozdzielności majątkowej

Korzystanie ze wspólnego domu po ustaniu wspólności ustawowej małżeńskiej

Postępowanie Pani męża, który w zamian za to, że płaci większą część rachunków związanych ze wspólnym domem, wymaga od Pani ich „odpracowywania”, nie jest prawidłowe.

Stosownie do art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.

Natomiast według art. 206 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.

Pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej

Według art. 207 K.c., pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Z powyższych przepisów wynika, że jako współwłaściciele powinni Państwo ponosić wszystkie wydatki i ciężary związane ze wspólną nieruchomością odpowiednio do udziałów w niej. Jednak należy pamiętać, że Pani, jako współwłaścicielka nieruchomości, ma takie samo uprawnienie do korzystania ze wspólnego garażu, stanowiącego część składową nieruchomości, jak Pani mąż.

Z sytuacji opisanej w pytaniu można wywnioskować, że podzielili Państwo, jako współwłaściciele, wspólną nieruchomość do używania (podział quoad usum). Zgodnie z tym podziałem garaż i część domu wydzielona na biuro jest przeznaczona do korzystania przez Pani męża.

Pani, nie mogąc korzystać z części domu stanowiącego współwłasność, mogłaby domagać się zapłaty od męża określonej kwoty tytułem utraconych korzyści – np. połowy kwoty, jaką mogłaby Pani uzyskać z wynajmu garażu. Tego roszczenia mogłaby Pani dochodzić np. w czasie postępowania o zniesienie współwłasności.

Kto powinien ponosić wydatki i ciężary związane z utrzymaniem wspólnej nieruchomości?

Ze względu na powyższe należy stwierdzić, że wydatki i ciężary związane ze wspólną nieruchomością powinni Państwo, jako współwłaściciele, ponosić odpowiednio do Państwa udziałów we wspólnej nieruchomości, ale z drugiej strony, skoro tylko i wyłącznie mąż korzysta z garażu, mogłaby Pani żądać od niego zapłaty tytułem utraconych korzyści, jakie wynikają z tego, że nie może Pani korzystać z części nieruchomości, do której przysługuje Pani prawo posiadania i korzystania.

Jednak, jako że są Państwo małżeństwem, należy pamiętać, że na małżonkach ciąży obowiązek alimentacyjny. Stosownie do art. 27 Kodeksu rodzinnego, oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swoich sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek wspólnie założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny

Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny spoczywa w równym stopniu na obojgu małżonkach. Powyższy przepis dopuszcza możliwość podziału między małżonkami funkcji w rodzinie.

Opłaty za media (energia elektryczna, woda, gaz, itp.), to wydatki związane z zaspokajaniem potrzeb rodziny. Nie można stwierdzić, że oboje małżonkowie mają przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny „po równo”. Każdy z małżonków ma obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny odpowiednio do swoich możliwości zarobkowych i majątkowych. W Pani przypadku należy stwierdzić, że ten obowiązek spełnia Pani przede wszystkim w postaci pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Alimentacja między małżonkami

Odnośnie obowiązku alimentacyjnego małżonków ważnym może się okazać okoliczność, czy pozostają Państwo we wspólnym pożyciu, czy też pozostają w separacji faktycznej i czy mają na wychowaniu małoletnie dzieci.

Jeżeli pozostają Państwo w separacji faktycznej, to wskażę, iż w doktrynie nie ma zgody co do tego, czy w takiej sytuacji obowiązek alimentacyjny małżonków wyrażony w art. 27 K.r.o. istnieje. Przeważa jednak pogląd, że separacja faktyczna nie powoduje zniesienia obowiązku istniejącego z mocy tego przepisu, ma jednak wpływ na jego ukształtowanie i zakres.