Klient nie chce zapłacić całości kwoty za wykonane prace - co zrobić?

Zleceniodawca kwestionuje prawidłowe wykonanie prac polegających na ułożeniu kostki brukowej

Z Pana punktu widzenia usługa została wykonana i to prawidłowo. Pan nie uznaje zgłoszonych wad i uważa, że sposób wykonania prac był dobry, a efekt jest zgodny ze sztuką brukarską. W ewentualnym postępowaniu sądowym będzie Pan musiał wykazać zawarcie umowy, wykonanie prac zgodnie z umową. Gdyby natomiast druga strona podnosiła kwestię błędnego wykonania prac – to ona powinna wykazać, że wykonał Pan prace niewłaściwie. Wstępem do tego ma być właśnie opinia rzeczoznawcy, sporządzona na prywatne zlecenie klienta. Opinia ta ma zmobilizować Pan do uznania wad. Proszę mieć świadomość, że skoro będzie wykonywana na zlecenie klienta, może interpretować fakty na jego korzyść i nie oznacza to, że treść ewentualnej opinii w postępowaniu sądowym będzie tożsama. Co bardzo istotne – opinia prywatna (taką będzie opinia zlecona przez kontrahenta) ma w postępowaniu sądowym jedynie walor twierdzeń strony – nie jest traktowana jako dowód i na jej podstawie sąd nie może uznać istnienia wad. W takim postępowaniu powinna być natomiast sporządzona opinia biegłego sądowego – obiektywnego podmiotu, działającego już na zlecenie sądu, a na wniosek którejś ze stron (tu w interesie kontrahenta będzie leżało zgłoszenie wniosku o przeprowadzenie opinii, bo to on ma dowieść niewłaściwego wykonania prac, por. art. 6 Kodeksu cywilnego, art. 232 Kodeksu postępowania cywilnego). W Państwa wypadku, jeśli mąż kwestionuje istnienie wad, nie ma powodu, by nie wystawiał faktury i nie dochodził zapłaty (także w postępowaniu sądowym). Druga strona zapewne zareaguje na to dalszym wyjaśnianiem istnienia wad i zgłoszeniem któregoś z żądań wynikających z uprawnień przysługujących w ramach rękojmi. Pan będzie dochodził zapłaty – druga strona tych właśnie roszczeń. Sąd ew. będzie oceniał, kto ma rację. Wcześniejsze wystawienie faktury powoduje wcześniejszy termin wymagalności roszczenia, a tym samym większe odsetki w razie wygranej.

Wezwanie do zapłaty za wykonane prace brukarskie

Gdyby druga strona zgłosiła roszczenia pisemnie, Pan może odpisać na pismo kontrahenta, odnosząc się do zarzutów i nadal wzywając do zapłaty. Oczywiście zawsze istnieje także możliwość zawarcia ugody w celu uniknięcia procesu – ugoda polega na ustępstwach z obu stron. Gdyby się na taką Pan zdecydował, koniecznie w niej musi znaleźć się zapis, że kontrahent zrzeka się wszelkich dalszych roszczeń z tytułu zawarcia i wykonania umowy. Jakimś sposobem – w szczególności gdyby druga strona uzyskała opinię rzeczoznawcy – będzie uzyskanie także przez Pana takiej opinii, tym razem potwierdzającej Pańską ocenę. Taka opinia umocni pozycję negocjacyjną w procesie – tak jak pisałam wcześniej – nie będzie szczególnie istotna.

Podaję podstawy prawne w Pana sprawie:

Wedle przedstawionego opisu zawarł Pan ze zleceniodawczynią umowę o dzieło – położenie kostki brukowej. Umowa ta regulowana jest tak przepisami szczególnymi dotyczącymi tej umowy w Kodeksie cywilnym (art. 627 i n. K.c.), jak i ogólnymi przepisami kodeksowymi dotyczącymi zobowiązań. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia (art. 627 K.c.). U Pana tym dziełem miało być położenie kostki brukowej. Druga strona umowy wzywa Pana do usunięcia wad, stojąc tym samym na stanowisku, że nieprawidłowo wykonał Pan dzieło. Pan twierdzi, że dzieło pozostaje prawidłowo wykonane, zgodnie ze sztuką budowlaną.

Na mocy art. 638 § 1 K.c. – do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie jest wyłączona, jeżeli wada dzieła powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego.

Przepisy o rękojmi 

Przepisy o rękojmi przy sprzedaży stanowią natomiast, że wada fizyczna rzeczy to:

„Art. 556¹. § 1. Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;

2) nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;

3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;

4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, na równi z zapewnieniem sprzedawcy traktuje się publiczne zapewnienia producenta lub jego przedstawiciela, osoby, która wprowadza rzecz do obrotu w zakresie swojej działalności gospodarczej, oraz osoby, która przez umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego przedstawia się jako producent.

§ 3. Rzecz sprzedana ma wadę fizyczną także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.”

Odpowiedzialność wykonawcy za wady wykonanego dzieła

Wykonawca odpowiada, jeśli wada została stwierdzona przed upływem dwóch lat, a jeśli chodzi o wady nieruchomości – 5 lat od wydania rzeczy. Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Jeśli jednak wykonawca był przedsiębiorcą, przedawnienie nie może nastąpić przed wskazanymi wcześniej dwoma latami (ew. pięcioma w stosunku do nieruchomości; por. art. 568 K.c.).

Pan kwestionuje, iż jakakolwiek wada zaistniała – wykonał Pan dzieło zgodnie z umową – tj. w sposób zgodny ze sztuką budowlaną, a tym samym wedle reguł wyznaczonych w art. 354 K.c. oraz 355 K.c.:

„Art. 354. § 1. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.

§ 2. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.

Art. 355. § 1. Dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność).

§ 2. Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.”

Udowodnienie nieprawidłowo wykonanych prac budowlanych i żądania zleceniodawcy

W ewentualnym piśmie, jeśli kwestionuje roszczenia drugiej strony, powinien Pan wyjaśnić, że dzieło zostało wykonane prawidłowo, a wskazywane cechy nie stanowią nieprawidłowości, ani też wad w rozumieniu art. 556 (1) § 1 K.c. w zw. z art. 638 § 1 K.c. oraz zgodnie ze wskazanymi wyżej przepisami. Przed ewentualnym sądem druga strona będzie musiała przede wszystkim udowodnić właśnie istnienie wady. Gdyby rzeczywiście wada istniała, druga strona może żądać jej usunięcia, a jeśli Pan tego nie uczyni, żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy – zgodnie z art. 560 i 561 K.c.:

„Art. 560. § 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.

§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, może zamiast zaproponowanego przez sprzedawcę usunięcia wady żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo zamiast wymiany rzeczy żądać usunięcia wady, chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z umową w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem proponowanym przez sprzedawcę. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość rzeczy wolnej od wad, rodzaj i znaczenie stwierdzonej wady, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie narażałby kupującego inny sposób zaspokojenia.

§ 3. Obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady.

§ 4. Kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.”

„Art. 561. § 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady.

§ 2. Sprzedawca jest obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego.

§ 3. Sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego, jeżeli doprowadzenie do zgodności z umową rzeczy wadliwej w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo w porównaniu z drugim możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z umową wymagałoby nadmiernych kosztów. Jeżeli kupującym jest przedsiębiorca, sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady także wtedy, gdy koszty zadośćuczynienia temu obowiązkowi przewyższają cenę rzeczy sprzedanej.”

Dopiero jeśli ocenić by, że wady prac są istotne, druga strona mogłaby odstąpić od umowy (co wiąże się z tym, że strony zwracają sobie uiszczone świadczenia, por. art. 494 K.c.).

Nie poruszam tutaj kwestii fiskalnych związanych z wystawieniem faktury, bo one pozostają poza zakresem pytania.

Podsumowując, będąc pewien swojego stanowiska o prawidłowości prac, może Pan zachowywać się tak, jakby dzieło było w całości ukończone, tj. wystawić fakturę i dochodzić zapłaty. To druga strona ma wykazywać, że taka zapłata pozostaje niezasadna.