Klauzula wykonalności – czy może być przedawniona?

Czy roszczenie stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu ulega przedawnieniu?

Nie ma czegoś takiego jak przedawnienie klauzuli wykonalności. Przedawniają się roszczenia. Zgodnie z art. 125 § 1 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.):

„Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu”.

Kiedy przerywa się bieg przedawnienia roszczenia

Roszczenie przedawni się z upływem 10 lat, jeśli w tym czasie nie nastąpi przerwanie biegu przedawnienia.

Zgodnie z art. 123 § 1 K.c.: „Bieg przedawnienia przerywa się:

 1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

 2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;

 3) przez wszczęcie mediacji”.

Złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przerywa bieg terminu przedawnienia i powoduje, iż zaczyna on biec na nowo.

Ponadto wszczęcie egzekucji komorniczej przerywa bieg terminu przedawnienia i powoduje, że po zakończeniu lub umorzeniu egzekucji – zaczyna biec na nowo.

Powództwo przeciwegzekucyjne i żądanie pozbawienia wykonalności wyroku

Oznacza to, że po upływie okresu przedawnienia zobowiązany może uchylić się od spełnienia świadczenia, składając powództwo przeciwegzekucyjne i żądając pozbawienia wykonalności wyroku.

Przepisy przewidują możliwość wydania drugiej klauzuli wykonalności (lub kilku w zależności od różnych sytuacji – np. egzekucja w różnych rejonach działania komorników lub utrata poprzedniego tytułu).

Ale jeśli faktycznie nie toczy się żadna egzekucja z poprzedniego tytułu, nie ma podstaw, aby wydawać kolejny.

Co do przedawnienia – na pytanie, czy wszczęcie postępowania o wydanie ponownego tytułu wykonawczego w miejsce utraconego przerywa bieg przedawnienia roszczenia, odpowiedział Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 sierpnia 1977 r. (sygn. akt IV PR 160/77), w którym podano, że wniosek o wydanie drugiego tytułu wykonawczego zamiast utraconego nie jest czynnością bezpośrednio zmierzającą do egzekwowania roszczenia – co jest niezbędną przesłanką dla przerwania biegu przedawnienia stosownie do art. 123 § 1 pkt 1 K.c. Tytuł wykonawczy stanowi bowiem tylko uprawnienie do egzekucji. Bezpośrednią czynnością zmierzającą do egzekwowania roszczenia i przerywającą tym samym bieg przedawnienia będzie natomiast złożenie wniosku wraz z tytułem wykonawczym do właściwego sądu lub komornika o wszczęcie egzekucji w myśl art. 796 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.).

Wydanie przez sąd ponownego tytułu egzekucyjnego

Z kolei zgodnie z postanowieniem z dnia 27 lipca 1971 r. (II CZ 87/71):

1. W postępowaniu o ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego (art. 794 K.p.c.) sąd nie może w zasadzie badać, czy dłużnik zaspokoił część należności po powstaniu tytułu egzekucyjnego. Jeżeli jednak wynik dotychczasowej egzekucji w postaci zaspokojenia części należności został zaznaczony na utraconym tytule wykonawczym (art. 816 K.p.c.), to powinno to znaleźć wyraz w ponownie wydanym tytule.
2. Przy wydawaniu ponownego tytułu wykonawczego zamiast utraconego sąd nie może badać, czy roszczenie objęte tytułem przedawniło się po wydaniu tytułu.

Jeśli należność jest przedawniona, sąd bez badania tego mógł wydać kolejny tytuł egzekucyjny, ale tę czynność można zaskarżyć.

Zgodnie z art. 795 K.p.c.:

„§ 1. Na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie.

§ 2. Termin do wniesienia zażalenia biegnie dla wierzyciela od daty wydania mu tytułu wykonawczego lub postanowienia odmownego, dla dłużnika – od daty doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji”.

Art. 795 K.p.c. dotyczy wszelkich postanowień sądu związanych z nadaniem klauzuli wykonalności, o których mowa w poprzedzających ten przepis artykułach, a więc obejmuje również te postanowienia, w wyniku których wobec uznania przez sąd braku przesłanek do nadania klauzuli wykonalności nastąpiła odmowa wydania dalszego tytułu (art. 793 K.p.c.) lub tytułu wykonawczego w zamian utraconego (uchwała SN z dnia 29 maja 1959 r., 1 CO 12/59, OSN 1960, Nr 2, poz. 55).

Do zażalenia należy stosować przepisy odnoszące się do zażalenia w procesie (art. od 395 do 398 K.p.c.). Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania tytułu, sąd jednak może na wniosek żalącego się zawiesić postępowanie egzekucyjne, przy czym o zawieszeniu orzeka sąd, który nadał klauzulę wykonalności.