Kiedy sąd ustanawia kuratora dla osoby ubezwłasnowolnionej?

Ustanowienie kuratora dla osoby ubezwłasnowolnionej

Podstawę prawną opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.) oraz Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.).

Przyjmę, że chodzi o ubezwłasnowolnienie częściowe, a nie całkowite, albowiem wskazuje Pan na kuratora dla osoby ubezwłasnowolnionej, a nie na opiekuna prawnego.

W tym miejscu wyraźnie wskazać należy, iż o ubezwłasnowolnieniu orzeka sąd okręgowy właściwy dla miejsca zamieszkania osoby, która ma być ubezwłasnowolniona. Tymczasem po uprawomocnieniu się takiego orzeczenia sąd okręgowy przekazuje akta sprawy sądowi rejonowemu właściwemu dla miejsca zamieszkania już wówczas osoby ubezwłasnowolnionej celem ustanowienia kuratora (dla ubezwłasnowolnienia częściowego) lub opiekuna prawnego (dla ubezwłasnowolnienia całkowitego).

Innymi słowy, zarówno kurator, jak i opiekun prawny są ustanawiani po ubezwłasnowolnieniu. Należy jednak wskazać, iż na czas postępowania o ubezwłasnowolnienie, jak też na czas postępowania o ustanowienie opiekuna prawnego lub kuratora możliwe jest ustanowienie doradcy tymczasowego.

Doradca tymczasowy dla osoby której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie

Jeżeli wniosek o ubezwłasnowolnienie dotyczy osoby pełnoletniej, sąd może na wniosek uczestnika postępowania lub z urzędu, przy wszczęciu lub w toku postępowania, ustanowić dla niej doradcę tymczasowego, gdy uzna to za konieczne dla ochrony jej osoby lub mienia. Przed ustanowieniem doradcy tymczasowego należy wysłuchać osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Doradcą tymczasowym należy ustanowić przede wszystkim małżonka, krewnego lub inną osobę bliską, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie wzgląd na dobro osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie. Innymi słowy, na czas postępowania o ubezwłasnowolnienie częściowe lub całkowite osoba z najbliższego kręgu może zostać doradcą tymczasowym osoby, której postępowanie dotyczy.

Osoba, dla której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych na równi z osobą ubezwłasnowolnioną częściowo.

Kiedy wygasa postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego?

Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego traci moc z chwilą, gdy:

1. wniosek o ubezwłasnowolnienie został prawomocnie oddalony lub odrzucony albo postępowanie umorzono;
2. na skutek orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu ustanowiony został opiekun lub kurator.

Jeżeli według wniosku ubezwłasnowolnienie ma być orzeczone z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego, sąd przed zarządzeniem doręczenia wniosku zażąda, w wyznaczonym terminie, przedstawienia świadectwa lekarskiego wydanego przez lekarza psychiatrę o stanie psychicznym osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, lub opinii psychologa o stopniu niepełnosprawności umysłowej tej osoby. Jeżeli ubezwłasnowolnienie ma nastąpić z powodu pijaństwa, sąd żąda także przedstawienia zaświadczenia poradni przeciwalkoholowej, a jeżeli ubezwłasnowolnienie ma nastąpić z powodu narkomanii – zaświadczenia z poradni leczenia uzależnień. Sąd może zaniechać doręczenia pism sądowych, wezwania lub wysłuchania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, jeżeli uzna to za niecelowe ze względu na stan zdrowia tej osoby, określony w opiniach biegłego lekarza psychiatry lub neurologa oraz psychologa wydanych po przeprowadzeniu badania. Zachodzi zatem pytanie, jakie wnioski w swych opiniach wskazali biegli.

Reasumując, kurator jest ustanawiany w odrębnym postępowaniu. Do czasu ustanowienia kuratora nikt nie sprawuje zarządu nad majątkiem osoby ubezwłasnowolnionej. Zaburzenia psychiczne są poddane pod ocenę biegłych i to oni, mając wiedzę specjalistyczną, wskazują, czy są podstawy do ubezwłasnowolnienia, czy też nie.