Kara za brak OC po sprzedaży pojazdu

Obowiązkowe ubezpieczenie OC

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2022 r., poz. 2272) „posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu”.

Jeżeli chodzi o kwestii samej definicji posiadacza, to wskazać należy, że nie budzi ona żadnych kontrowersji w judykaturze. W tym miejscu warto odnieść się do wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 24.02.2021 r. sygn. akt III Ca 467/20, w którym wskazano:

„[…] Zobowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia OC jest wyłącznie posiadacz pojazdu […]. Ustawodawca celowo posłużył się tutaj pojęciem posiadacza, a nie właściciela. Pojęcia te nie są tożsame, co dobitnie pokazują okoliczności przedmiotowej sprawy. Ustawa nie definiuje na swój użytek pojęcia posiadacza. Należy sięgnąć zatem do definicji zawartej w kodeksie cywilnym, która stanowi, że posiadaczem jest zarówno ten, kto rzeczą faktycznie włada, jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Przy czym posiadacz samoistny może utracić posiadanie w wyniku zdarzenia odnoszącego się do jego materialnego (corpus) lub psychicznego (animus) elementu. Utrata faktycznego władztwa może nastąpić w szczególności w wyniku przeniesienia posiadania na inną osobę poprzez wydanie rzeczy czy trwałego pozbawienia posiadacza możliwości sprawowania faktycznego władztwa. Nie można także zapominać, że w odniesieniu do obowiązku ubezpieczenia OC ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych koresponduje z treścią 436 §1 k.c., z którego wynika, że o przyjęciu odpowiedzialności nie decyduje tytuł prawny do pojazdu mechanicznego, ale stan faktycznego władztwa w postaci posiadania rzeczy”. Należy jednocześnie zaznaczyć, że oddanie pojazdu mechanicznego innej osobie na jej własny rachunek i niebezpieczeństwo wchodzi w grę jedynie wówczas, gdy następuje ono z jednoczesnym pozbyciem się przez właściciela wszelkiego wpływu na ruch tegoż pojazdu oraz w warunkach umożliwiających innej osobie jego eksploatację w nieograniczonym zakresie (zob. wyrok SN z 20.05.1972 r., II CR 109/72 LEX nr 7091; wyrok SN z 12.12.1977 r., II CR 463/77, LEX nr 5066). Statusu posiadacza zależnego nie posiada jednakże dzierżyciel, wykonujący władztwo w imieniu innej osoby (zob. wyrok SN z 13.09.2001 r., IV CKN 425/00 , LEX nr 52801). Posiadaczem zależnym nie jest również osoba, której pojazd mechaniczny został przekazany do naprawy (zob. wyrok SN z 26.02.2015 r., III CSK 187/14 LEX nr 1659240), sprzedaży lub tylko z grzeczności (por. wyrok SN z 13.09.2001 r., IV CKN 425/00 Legalis nr 278011; wyrok SA w Katowicach z 16.05.2017 r., I ACA 804/15 , Legalis nr 2259421; wyrok SA w Szczecinie z 5.09.2013 r., I ACa 333/13 , Legalis nr 966089; wyrok SA we Wrocławiu z 7.02.2012 r., I ACa 1382/11 , Legalis nr 731213; wyrok SA w Poznaniu z 23.11.2006 r., I ACa 678/06 Legalis nr 2524834). W wyjątkowych sytuacjach »innym prawem« w rozumieniu art. 336 k.c., z którym łączy się władztwo nad cudzą rzeczą, może być również prawo wynikające ze stosunku użyczenia, ale tylko wówczas, gdy nie ma ono charakteru doraźnego, lecz trwa przez okres pozwalający na przyjęcie, że nastąpiła utrata określonego atrybutu władztwa nad pojazdem mechanicznym (zob. wyrok SN z 20.11.1968 r., II CR 412/68, Legalis nr 13738)”.

W przypadku nabycia pierwotnego pojazdu, który wymaga uprzedniej rejestracji przed wprowadzeniem go do ruchu, obowiązek ubezpieczenia powstanie najpóźniej z tą chwilą. W wypadku gdy pojazd jest przerejestrowywany bądź też rejestrowany ponownie, na nowym posiadaczu spoczywać będzie obowiązek zawarcia umowy najpóźniej w dniu rejestracji bądź też przed ponownym wprowadzeniem go do ruchu na drogę publiczną.

Zmiana właściciela pojazdu

W Pana przypadku nastąpiła sprzedaż pojazdu, zatem wyzbył się Pan całkowicie własności pojazdu. Nie dopełnił Pan jedynie formalności (z wyjątkiem poinformowania ubezpieczyciela). Wobec tego to nie Pan powinien ubezpieczyć samochód. Wobec powyższego nie spełniono przesłanek, od których zależy nałożenie na Pana kary.

Warto skierować pismo do UFG, w którym ponownie wyjaśni Pan sprawę, przekaże dokumenty potwierdzające zgłoszenie do ubezpieczyciela zbycia pojazdu, a także potwierdzenie wyrejestrowania samochodu oraz wniesie Pan o nienakładanie na Pana kary finansowej.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 24 lutego 2021 r. sygn. akt III Ca 467/20
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1972 r., II CR 109/72
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2001 r., IV CKN 425/00
5. Wyrok Sądu Najwyższego z 20 listopada 1968 r., II CR 412/68
6. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 maja 2017 r., I ACA 804/15