Kara za brak OC, jak działa egzekucja i czy można się bronić?

Niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC, wezwanie do uiszczenia opłaty

Podstawę prawną do udzielenia odpowiedzi na pytanie stanowi ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 2500). Zgodnie z art. 88 ust. 1 przedmiotowej ustawy – osoba, która nie spełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie, jest obowiązana wnieść opłatę. W oparciu o ust. 2:

Wysokość opłaty, o której mowa w ust. 1, obowiązującej w każdym roku kalendarzowym, stanowi:

1) w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych:

a) samochody osobowe – równowartość dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, (…).

W oparciu o art. 90 ust. 1: Po przeprowadzeniu kontroli przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny lub po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 87 ust. 1, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wzywa osoby obowiązane do zawarcia umowy ubezpieczenia do uiszczenia, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania, opłaty, o której mowa w art. 88 ust. 1, albo do przedstawienia dokumentów potwierdzających spełnienie w roku kontroli obowiązku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, określonego w art. 10 ust. 1, albo do wykazania nieistnienia tego obowiązku w roku kontroli.

Egzekucja w administracji – odwołanie od egzekucji opłaty OC, zażalenie

W kontekście Pana zapytania istotny jest art. 91 ust. 1 ustawy, który stanowi, że do egzekucji opłaty za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 1 (tu ubezpieczenie OC) i 2, stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z tym że tytuł wykonawczy wystawia Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. W oparciu o ust. 2:

2. Egzekucję, o której mowa w ust. 1, stosuje się, jeżeli:

1) należność z tytułu opłaty wynika z wezwania do zapłaty, o którym mowa w art. 90 ust. 1, w stosunku do którego zobowiązany nie wystąpił z powództwem do sądu powszechnego, zgodnie z art. 10 ust. 2, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty, albo

2) sąd ustalił prawomocnym orzeczeniem istnienie obowiązku ubezpieczenia. (…)

Warto również wskazać, że zgodnie z ust. 3: Od postanowień wydanych przez Zarząd Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w toku postępowania egzekucyjnego w administracji służy odwołanie do Rady Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Uwarunkowania egzekucji w administracji, tytuł wykonawczy

Na podstawie art. 26 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2023 r., poz. 2505) – postępowanie egzekucyjne wszczyna się na wniosek wierzyciela o wszczęcie egzekucji administracyjnej i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru.

Wszczęcie egzekucji administracyjnej zasadniczo następuje z chwilą doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego. Zobowiązany do wniesienia opłaty może w postępowaniu egzekucyjnym, zgodnie z § 51 ust. 5 statutu UFG, wnieść zarzuty, które rozpatruje Zarząd Funduszu, wydając postanowienie. Natomiast zażalenie zobowiązanego na postanowienie Zarządu Funduszu rozpatruje Rada Funduszu, wydając postanowienie ostateczne (zob. § 51 ust. 6 statutu UFG). Drogę odwoławczą zapewnia art. 91 ust. 3 wyżej wskazanej ustawy, który stanowi, że od postanowień wydanych przez Zarząd Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w toku postępowania egzekucyjnego w administracji służy odwołanie do Rady Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Z uwagi na powyższe, o egzekucji zazwyczaj dowiadujemy się dopiero, gdy zostaje wystawiony tytuł egzekucyjny i sprawa przekazana jest do egzekucji. Jest to związane z uwarunkowaniami egzekucji administracyjnej, która, co do zasady, ma być szybsza, zatem organ wystawia tytuł wykonawczy i na tej podstawie wszczynane jest postępowanie. Natomiast zobowiązany może się bronić dopiero w trakcie postępowania egzekucyjnego.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - Dz.U. 2003 nr 124 poz. 1152

2. Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Dz. U. 1966 nr 24 poz. 151

3. Statut Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego