Kara za brak OC, co zrobić, gdy nie stać mnie na zapłatę?

Kara za brak OC

Zgodnie z art. 88 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych:

„1. Osoba, która nie spełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie, jest obowiązana wnieść opłatę.

2. Wysokość opłaty, o której mowa w ust. 1, obowiązującej w każdym roku kalendarzowym, stanowi:

1) w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych:

a) samochody osobowe – równowartość dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę,

b) samochody ciężarowe, ciągniki samochodowe i autobusy – równowartość trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę,

c) pozostałe pojazdy – równowartość jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia za pracę,

2) w ubezpieczeniu OC rolników – równowartość jednej dziesiątej minimalnego wynagrodzenia za pracę,

3) w ubezpieczeniu budynków rolniczych – równowartość jednej czwartej minimalnego wynagrodzenia za pracę

– ustalonego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207).

3. W przypadku posiadaczy pojazdów mechanicznych, którzy nie spełnili obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia, wysokość opłaty jest uzależniona od okresu pozostawania tego posiadacza bez ochrony ubezpieczeniowej w każdym roku kalendarzowym i wynosi:

1) 20% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 – w przypadku gdy okres ten nie przekracza 3 dni;

2) 50% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 – w przypadku gdy okres ten nie przekracza 14 dni;

3) 100% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 – w przypadku gdy okres ten przekracza 14 dni.

3a. Wysokość opłat na dany rok, z uwzględnieniem ich gradacji, w zakresie, o którym mowa w ust. 3, podawana jest przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny do publicznej wiadomości do dnia 3 stycznia każdego roku.

4. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1, nie przedstawi dokumentów stanowiących podstawę do ustalenia wysokości opłaty zgodnie z ust. 3, jest ona obowiązana wnieść opłatę w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1.

5. Kwoty wyliczane zgodnie z ust. 2 i 3 zaokrągla się do pełnych 10 zł.

6. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ustala przynależność pojazdów do kategorii wymienionej w ust. 2 pkt 1, kierując się przepisami ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

7. Opłata za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, jest wnoszona na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

8. Opłata za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 3, jest wnoszona na rzecz gminy właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego”.

Zgodnie z art. 94 ww. ustawy:

„1. W uzasadnionych przypadkach, kierując się przede wszystkim wyjątkowo trudną sytuacją materialną i majątkową zobowiązanego, jak również jego sytuacją życiową, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny może umorzyć opłatę w całości lub w części albo udzielić ulgi w jej spłacie.

2. Tryb postępowania przy rozpatrywaniu spraw, o których mowa w ust. 1, określa statut Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego”.

Uniknięcie płacenia kary

Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego: „możliwość spełnienia przez dłużnika obowiązku uiszczenia opłaty jest oceniana przy uwzględnieniu dochodu uzyskiwanego przez dłużnika oraz osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, stanu majątkowego dłużnika (majątek ruchomy i nieruchomy), stanu rodzinnego, realnych możliwości zatrudnienia w miejscu zamieszkania dłużnika, sytuacji zdrowotnej dłużnika i osób bliskich, podejmowanych przez dłużnika starań w celu spełnienia roszczenia oraz innych czynników mających istotny wpływ na ocenę jego możliwości płatniczych (§ 56 ust. 3 statutu UFG)” – D. Maśniak [w:] Komentarz do ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, [w:] Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Tom I, Komentarz, wyd. II, red. M. Serwach, Warszawa 2010, art. 94.

Ponadto „Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w uzasadnionych przypadkach, kierując się przede wszystkim wyjątkowo trudną sytuacją materialną i majątkową zobowiązanego, jak również jego sytuacją życiową, może odstąpić od dochodzenia zwrotu części lub całości świadczenia albo udzielić ulgi w jego spłacie. Zgodnie z § 55 Statutu UFG na wniosek dłużnika Fundusz może umorzyć roszczenie, o którym mowa w § 53 Statutu UFG, w całości lub w części bądź udzielić ulgi w spłacie tego roszczenia. Wnioski w sprawie umorzenia bądź ograniczenia roszczeń UFG w sprawach opłat i regresów rozpatruje powołana przez Zarząd Komisja, która przedstawia Zarządowi wnioski do decyzji. Przy rozpatrywaniu wniosku dłużnika Komisja każdorazowo dokonuje oceny realnych przesłanek umożliwiających prowadzenie dalszego postępowania windykacyjnego oraz możliwości płatniczych dłużnika. Dochodzenie roszczeń od osoby fizycznej nie może skutkować pozbawieniem niezbędnych środków do życia zarówno dłużnika, jak i osób prowadzących wspólne gospodarstwo albo pozostających na jego utrzymaniu. Komisja każdorazowo bada sytuację materialną i majątkową dłużnika. Bada także jego sytuację życiową. Przy dokonywaniu oceny możliwości spełnienia przez dłużnika roszczenia UFG uwzględnia w szczególności dochód uzyskiwany przez dłużnika oraz osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym, stan majątkowy dłużnika (majątek ruchomy i nieruchomy), stan rodzinny, realne możliwości zatrudnienia w miejscu zamieszkania dłużnika, sytuację zdrowotną dłużnika i osób bliskich, podejmowane przez dłużnika starania w celu spełnienia roszczenia oraz inne czynniki mające istotny wpływ na ocenę możliwości płatniczych dłużnika. Dane dotyczące sytuacji materialnej, majątkowej i życiowej dłużników pozyskuje się przede wszystkim z ośrodków pomocy społecznej i zakładów pracy” (Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Komentarz, Jaromir Miaskowski, Krzysztof Niezgoda, Piotr Skawiński, rok: 2012).

Zgodnie z art. 10 ust. 2 ww. ustawy: „Ustalenia spełnienia lub nieistnienia obowiązku ubezpieczenia można dochodzić przed sądem powszechnym”. Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego „przyznane wnioskodawcy prawo może być przez niego realizowane zarówno przed nałożeniem przez uprawniony organ opłaty pieniężnej w trybie art. 88 u.u.ob., jak i po jej wymierzeniu, w czasie prowadzonej egzekucji lub po jej zakończeniu. Mimo braku stosownego uregulowania można założyć, że w przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia sądu, pobrana opłata winna ulec zwrotowi jako nienależna” (M. Serwach, [w:] D. Fuchs, D. Maśniak, J. Nawracała, M. Serwach, Komentarz do ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, [w:] Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Tom I, Komentarz, wyd. II, Warszawa 2010, art. 10).

W naszej ocenie obecnie można próbować odwołać się od nałożenia tej opłaty, powołując się na opisane przez Pana okoliczności. Nie ma pewności, czy odwołanie okaże się skuteczne, gdyż często odwołania są oddalane. W takim jednak przypadku można będzie rozważyć uruchomienie postępowania sądowego na podstawie ww. art. 10 ust. 2 ustawy i próbować żądać ustalenia nieistnienia obowiązku ubezpieczenia. Jednak nie ma pewności, że sąd przychyli się do takiego żądania.

Ponadto, na co też wskazuje zapewne UFG, może Pan wnioskować o rozłożenie spłaty kwoty na raty.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - Dz.U. 2003 nr 124 poz. 1152