Jednoczesne prowadzenie spółki i praca na etacie

Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej i jednoczesne świadczenie usług w ramach spółki na rzecz swojego pracodawcy - spółki

Podstawę prawną niniejszej odpowiedzi stanowią Kodeks cywilny (w skrócie: K.c.), Kodeks pracy (w skrócie: K.p.) oraz ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych, zwana dalej ustawą.

Odpowiadając na Państwa pytanie, w pierwszej kolejności należy wskazać, że w mojej ocenie nie ma przeszkód prawnych, aby prowadzili Państwo działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej i jednocześnie świadczyli usługi w ramach spółki na rzecz swojego pracodawcy – spółki Y.

Zasadnicze i podstawowe znaczenie ma tutaj wola stron takiego stosunku prawnego. Jeżeli wszystkie strony umowy o pracę wyrażają jednocześnie zgodę, aby jakiś zakres czynności – nawet tożsamych ze świadczonymi na podstawie umowy o pracę – był wykonywany w ramach stosunku cywilnoprawnego, np. umowy-zlecenia czy umowy o dzieło, to decydujące znaczenie będzie mieć tutaj zasada swobody umów.

Zasada ta znajduje wyraz w art. 353¹ K.c., który stanowi: „strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. Przepis ten odnosi się wprost do stosunków cywilnoprawnych, natomiast do stosunku pracy będzie on miał zastosowanie poprzez art. 300 K.p., który ma następujące brzmienie: „W sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy”.

Na ten temat wielokrotnie wypowiedział się Sąd Najwyższy, który przyjął, że: „O rodzaju zawartej umowy decyduje nie tylko i nie tyle jej nazwa, ile cel i zgodny zamiar stron. O wyborze podstawy zatrudnienia decyduje bowiem przede wszystkim zgodna, autonomiczna wola stron. Kwalifikacja umowy o świadczenie usług jako umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej budzi w praktyce istotne trudności i należy jej dokonywać metodą typologiczną, tj. poprzez rozpoznanie i wskazanie jej cech przeważających (dominujących)”¹.

„O wyborze rodzaju podstawy prawnej zatrudnienia decydują zainteresowane strony (art. 353¹ K.c. w związku z art. 300 K.p.), kierując się nie tyle rodzajem przedmiotu zobowiązania, ile sposobem jego realizacji”².

Mając na uwadze powyższe, trzeba stwierdzić, że nie ma przeszkód, aby strony dowolnie, według swojego uznania, regulowały wzajemne relacje na podstawie umowy o pracę, jak też umowy cywilnoprawnej.

Z ostrożności jestem jednak winny Państwu wskazanie, że w przepisach prawa pracy istnieje możliwość ustalenia, w oparciu o normę art. 22 K.k., że łączący strony stosunek jest stosunkiem pracy. Zgodnie z § 1 tego artykułu „przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem”. Według zaś § 1¹ „zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy”.

Uprawnienie do wystąpienia z tego typu roszczeniem (legitymacja czynna) przysługuje co do zasady pracownikowi (czy też zleceniobiorcy). Jednakże mając na uwadze obecne poglądy Sądu Najwyższego, należy stanąć na stanowisku, że decydująca jest tutaj wola stron. „Jeżeli dana osoba w pełni świadomie wyraziła wolę zawarcia umowy-zlecenia, to okoliczność, iż w pewnych sytuacjach byłoby dla niej korzystniejsze zawarcie umowy o pracę, nie może automatycznie stanowić podstawy zanegowania woli nawiązania umowy zlecenia”³.

Za powyższym przemawia również stanowisko Sądu Najwyższego – Izby Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrażone w wyroku z dnia 4 lutego 1998 r. (II UKN 488/97 LexPolonica nr 332887, OSNAPiUS 1999/2, poz. 68). Zgodnie z nim przepis art. 22 K.p. nie pozbawia stron swobody decydowania o treści i charakterze łączącego je stosunku prawnego.

Proszę zatem mieć na uwadze, że ustalenie, że łączący strony – Państwa (jako spółkę cywilną) i spółkę Y – stosunek jest stosunkiem pracy, jest co do zasady dopuszczalne, natomiast inną kwestią jest zasadność takiego roszczenia oraz – co oczywiste – to, że Państwu ono przysługuje.

Należy też zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego – Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 czerwca 1998 r. (I PKN 191/98 LexPolonica nr 334736, OSNAPiUS 1999/14, poz. 449, OSP 1999/10, poz. 184):

1. Jeżeli umowa wykazuje wspólne cechy dla umowy o pracę i umowy prawa cywilnego z jednakowym ich nasileniem, o jej typie (rodzaju) decyduje zgodny zamiar stron i cel umowy, który może być wyrażony także w nazwie umowy.

2. Przy kwalifikacji prawnej umowy należy uwzględniać okoliczności istniejące w chwili jej zawierania.

Należy zatem przyjąć, że jest już powszechną praktyką, że strony danego stosunku mogą opierać swoje wzajemne relacje zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy-zlecenia. Nie ma tutaj znaczenia okoliczność, że Państwo działają na rzecz pracodawcy w formie spółki cywilnej.

Przesłanki dopuszczalności danego podmiotu do postępowanie przetargowego

Natomiast co do możliwości występowania w postępowaniach przetargowych, to wskazana powyżej ustawa nie zawiera ograniczeń, na jakie Państwo wskazują w pytaniu. W art. 22 ustawy zostały wskazane przesłanki dopuszczalności danego podmiotu do postępowanie przetargowego. I tak:

„1. O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy spełniają warunki, dotyczące:

1) posiadania uprawnień do wykonywania określonej działalności lub czynności, jeżeli przepisy prawa nakładają obowiązek ich posiadania;

2) posiadania wiedzy i doświadczenia;

3) dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonania zamówienia;

4) sytuacji ekonomicznej i finansowej.

2. Zamawiający może zastrzec w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy, u których ponad 50 % zatrudnionych pracowników stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub właściwych przepisów państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

3. Opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków, o których mowa w ust. 1, zamieszcza się w ogłoszeniu o zamówieniu lub w przypadku trybów, które nie wymagają publikacji ogłoszenia o zamówieniu, w zaproszeniu do negocjacji.

4. Opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków, o których mowa w ust. 1, powinien być związany z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalny do przedmiotu zamówienia.

Natomiast ewentualne wyłączenia mogą wynikać z aktów wewnętrznych regulujących postępowanie przetargowe danych podmiotów”.

Pragnę jednocześnie poinformować, że serwis ePorady24.pl świadczy także usługi w zakresie sporządzania pism, w tym pism procesowych, reprezentacji przedsądowej oraz sądowej.

1. Wyrok Sądu Najwyższego – Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 26 marca 2008 r., I UK 282/2007, LexPolonica nr 1939561; Gazeta Prawna 2008/165, str. 13; Gazeta Prawna 2009/70, str. D9.

2. Wyrok Sądu Najwyższego – Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 kwietnia 2000 r., I PKN 594/99, LexPolonica nr 351383; Monitor Prawniczy 2002/4, str. 181; OSNAPiUS 2001/21, poz. 637; Prawo pracy i prawo socjalne – Przegląd orzecznictwa 2001/7-8, str. 3.

3. M. Romer, Prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2009, s. 1328.