Jak ustalić adres zamieszkania spadkobierców

Sąd nakazał spadkobiercy na podstawie testamentu ustalić adresy pozostałych spadkobierców ustawowych

Pyta Pani m.in., jak ustalić adres zamieszkania spadkobierców. W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku sąd przeprowadza rozprawę, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi. Nawet jeśli został sporządzony testament, to i tak należy wezwać wszystkich ustawowych spadkobierców. Jeśli ciocia nie miała dzieci, a zmarła jeszcze pod rządzami starych przepisów Kodeksu cywilnego o dziedziczeniu (czyli przed lipcem 2009 r.), to z ustawy dziedziczyłoby jej rodzeństwo, a w przypadku gdy nie żyje – zstępni rodzeństwa (dzieci, ewentualnie wnuki).

Co zrobić jeśli nie ma możliwości odnalezienia czy podania adresów pozostałych spadkobierców?

Sąd w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku powinien więc badać z urzędu, kto wchodzi w grę jako spadkobierca ustawowy (stąd wezwał do przedłożenia aktów zgonu rodzeństwa, aktów urodzenia ich żyjących dzieci oraz adresów ich zamieszkania). Jednak często jest tak, jak w Pani przypadku, iż nie ma możliwości odnalezienia czy podania adresów pozostałych spadkobierców, bo np. rodzina jest rozproszona albo po prostu nieznana. W takim wypadku należy złożyć wniosek do sądu, przed którym toczy się sprawa, o wezwanie potencjalnych spadkobierców (ustawowych) przez ogłoszenie (art. 672 Kodeksu postępowania cywilnego).

Wezwanie spadkobierców przez ogłoszenie

Ogłoszenie powinno zawierać (tym zajmuje się już sąd; art. 673 K.p.c.):

• imię, nazwisko, zawód oraz ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy;
• datę śmierci spadkodawcy;
• wskazanie majątku pozostałego po spadkodawcy;
• wezwanie, aby spadkobiercy w ciągu 6 miesięcy od dnia wskazanego w ogłoszeniu zgłosili i udowodnili nabycie spadku, gdyż w przeciwnym razie mogą być pominięci w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Ogłoszenie powinno być umieszczone w piśmie poczytnym na całym obszarze Państwa i podane publicznie do wiadomości w miejscu ostatniego zamieszkania spadkodawcy na tym obszarze, w sposób w tym miejscu przyjęty. Jeśli wartość spadku jest nieznaczna, sąd może zaniechać umieszczenia ogłoszenia w piśmie (art. 674 K.p.c. – jest to często stosowane, jeśli w spadku nie ma jakiś szczególnie wartościowych przedmiotów, gdyż ogłoszenie w prasie kosztuje). Najprawdopodobniej znajdzie to zastosowanie w Pani wypadku (można zamieścić we wniosku wzmiankę, iż wnioskuje Pani o ograniczenie ogłoszenia jedynie do podania do wiadomości w miejscu ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, z powodu nieznacznej wartości spadku ze wskazaniem, co w jego skład wchodzi i dlaczego uważa Pani, iż jego wartość jest nieznaczna).

Po upływie 6 miesięcy od daty ogłoszenia sąd wyznaczy w celu rozpoznania zgłoszonych żądań rozprawę, na którą wezwie także osoby, które zgłosiły żądanie i podały miejsce zamieszkania. Natomiast jeżeli w ciągu 6 miesięcy od dnia ogłoszenia o wezwaniu spadkobierców nikt nie zgłosi nabycia spadku albo zgłosiwszy je, nie udowodni go na rozprawie, sąd wyda postanowienie stwierdzające nabycie spadku przez Panią (art. 676 K.p.c.).

Komu przysługuje zachowek?

Zachowek. Tak, zachowek przysługuje, o ile oczywiście znajdą się uprawnieni i będą tym zainteresowani. Ponadto zachowek przysługuje jedynie zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy (art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego). Jeśli zatem ciocia pozostawiła męża albo dzieci (wnuki), to należy im się zachowek. Ale zachowek nie należy się rodzeństwu albo zstępnym rodzeństwa. Jeśli więc ciocia, sama nie mając dzieci, pozostawiła czwórkę rodzeństwa, to zachowek im się nie należy, zachowek nie należy się także dzieciom czy wnukom rodzeństwa (bo nie są zstępnymi cioci tylko zstępnymi rodzeństwa). Cały spadek przypada w takim wypadku Pani.

Natomiast akty zgonu dziadków i akt małżeństwa mamy powinna Pani dostarczyć do sądu (chodzi o stwierdzenie chociażby tożsamości).

Proszę nie przerażać się ilością dokumentów, jakie musi Pani przedłożyć, ma Pani czas, aby się przygotować, ponieważ prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku nie jest ograniczone żadnym terminem. Należy także we wskazany sposób postarać się o ustalenie adresu zamieszkania spadkobierców.