Jak udowodnić, że mąż pracuje?

Obowiązek alimentacyjny

Pyta Pani, jak udowodnić, że mąż pracuje. Na wstępie pragnę wskazać, iż podstawą niniejszej odpowiedzi będą: Kodeks rodzinny i opiekuńczy (K.r.o.) oraz Kodeks postępowania cywilnego (K.p.c.).

Jak podaje art. 58 § 1 K.r.o.: „W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia”.

Pani małżonek bezsprzecznie jest zobowiązany jako rodzic do łożenia na rzecz dzieci.

Z regulacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika bezwzględna w zasadzie powinność łożenia na utrzymanie dzieci. Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.

Art. 133 § 1 K.r.o. stanowi: „Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”.

Ukrywanie dochodów przez osobę pozwaną o alimenty

Jeżeli w trakcie trwania procesu Pani mąż ukrywa swoje dochody, ciężar udowodnienia tej okoliczności spoczywa na Pani – zgodnie z treścią art. 232 K.p.c.

„Art. 232. Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę”.

Udowodnienie pracy poza granicami kraju – szczególnie pracy bez zawartej umowy o pracę, „na czarno” – jest zadaniem dość trudnym, aczkolwiek możliwym.

Aby udowodnić taką okoliczność, należy przede wszystkim posłużyć się dowodami ze świadków, jeżeli jest to możliwe. Świadkowie powinni wskazać na okoliczność pracy za granicą, wskazać miejsce, pracodawcę, wykonywaną pracę, ewentualnie zarobki, jeżeli posiadają taką wiedzę.

Również same zeznania świadków co do okoliczności przebywania męża poza granicami kraju mogą być tutaj przydatne, choćby poprzez uprawdopodobnienie świadczenia pracy, gdyż trudno przyjąć w dzisiejszych realiach gospodarczych, iż osoba będąca w kraju zarejestrowana jako osoba bezrobotna przebywa poza granicami w celach innych niż zarobkowe – szczególnie, iż chodzi tutaj o Niemcy, czyli kraj, do którego Polacy masowo emigrują za pracą.

Dowody na sprawie o alimenty

Zatem zasadnicze znaczenie mają tutaj zeznania świadków, jak i Pani jako strony postępowania; świadkowie powinni, jeżeli to możliwe, wskazać na pracę męża w Niemczech, ewentualnie na sam fakt wyjazdu.

Problemem może być tutaj okoliczność, iż za kilka dni ma być ogłoszony wyrok w sprawie, zatem nie zagłębiając się w szczegóły, mogę przyjąć, iż przewód sądowy został już zamknięty, a tym samym postępowanie dowodowe również.

Istnieje zatem możliwość, iż sąd pominie nowe wnioski dowodowe dotyczące świadków czy też Pani ponownego przesłuchania.

Jednakże proszę jak najszybciej skierować do sądu pismo, wskazać w nim na nowe informacje, jakie Pani uzyskała co do pracy męża, wskazać na ewentualnych świadków oraz zawnioskować o Pani ponowne przesłuchanie.

Proszę wskazać, iż mąż pracuje w Niemczech, mimo że w kraju jest zarejestrowany w urzędzie pracy.

Zgodnie z art. 316 § 1 K.p.c. po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy.

Jednakże z § 2 tego przepisu wynika, iż rozprawa powinna być otwarta na nowo, jeżeli istotne okoliczności ujawniły się dopiero po jej zamknięciu.

Zatem w piśmie kierowanym do sądu proszę się powołać na treść art. 316 § 2 K.p.c., o którym mowa wyżej.

Znaczenie będzie miało samo wskazanie, iż mąż wyjechał, co – moim zdaniem, mając na uwadze zasady doświadczenia życiowego i logiki, do których stosowania zobowiązany jest również sąd – oznacza, iż wyjechał za granicę w celach zarobkowych.

Z samej okoliczności wyjazdu męża można wyprowadzić domniemanie faktyczne co do jego pracy za granicą.

Art. 231 K.p.c. podaje: „Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne)”.

Jest również powszechnie wiadome – i proszę się powołać na to w swoim piśmie – iż zarobki w Niemczech znacznie odbiegają od zarobków w Polsce, co z łatwością pozwoli mężowi łożyć na dzieci.

Proszę jednak pamiętać, iż jak stanowi art. 27 K.r.o.: „Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym”.

Uchylanie się od łożenia na dzieci i ukrywanie dochodów z pracy za granicą

Zatem Pani mąż nie może się uchylać od łożenia na dzieci tylko dlatego, iż jest osobą bezrobotną. Sąd może i moim zdaniem – jeżeli nie uda się udowodnić pracy za granicą – powinien wziąć pod uwagę możliwości zarobkowe męża. Na możliwości zarobkowe mają wpływ: wiek, wykształcenie, umiejętności, stan zdrowia oraz okoliczności rynkowe, zapotrzebowanie na konkretnych pracowników.

Na tej podstawie sąd powinien określić jego możliwości zarobkowe i zobowiązać męża do łożenia na dzieci (w uproszczeniu jakby pracował). Takie rozwiązanie pozwala uniknąć sytuacji, w której zobowiązany do łożenia na dzieci uchyla się od tego obowiązku, wskazując, iż jest osobą bezrobotną, gdy w rzeczywistości – tak jak w tej sytuacji – pracuje „na czarno”.

Natomiast jeżeli okazałoby się, iż sąd nie uwzględni Pani stanowiska lub przyzna zbyt niskie alimenty, ma Pani możliwość skierowania do sądu rejonowego właściwego dla miejsca Pani zamieszkania pozwu o podwyższenie alimentów na dzieci.

Podstawę takiego powództwa stanowi art. 138 K.r.o.: „W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego”.

Moim zdaniem, sąd w niniejszej sprawie nie powinien uwzględnić zasłaniania się Pani męża pozostawaniem bez pracy – formalnym, a w sytuacji nieudowodnienia jego zarobków powinien przyjąć zdolności zarobkowe męża.

W przedmiotowej sytuacji może Pani również zawiadomić urząd pracy, iż mąż świadczy pracę poza granicami kraju. Istnieje możliwość, iż urząd podejmie działania zmierzające do ustalenia faktycznej sytuacji męża na rynku pracy, jeżeli pracuje legalnie, a nie informuje o tym polskich organów państwowych.