Jak pozbyć się brata alkoholika z mieszkania?

Czy właściciel mieszkania może wymeldować lokatora przebywającego w tym mieszkaniu?

Skoro brat faktycznie zamieszkuje w Pani lokalu, to niestety nie uda się Pani go wymeldować bez jego zgody.

Decyzja o wymeldowaniu danej osoby bez jej zgody zostanie przez organ wydana tylko i wyłącznie wówczas, gdy organ ustali, że osoba, co do której został złożony wniosek o wymeldowanie, opuściła dobrowolnie miejsce swojego stałego pobytu.

W tej sytuacji musi Pani skorzystać z drogi sądowej.

Znęcanie się nad członkami rodziny

W przypadku znęcania się nad członkami rodziny można szukać obrony przed sądem karnym. Znęcanie się jest bowiem przestępstwem. Może Pani zatem złożyć doniesienie o podejrzeniu popełnienia przez brata przestępstwa znęcania się na Pani szkodę i wnieść o orzeczenie względem niego środka karnego polegającego na opuszczeniu zajmowanego wspólnie z Panią lokalu.

Zgodnie z art. 207 § 1 Kodeksu karnego: „Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Pociągnięcie sprawcy przemocy domowej do odpowiedzialności

Stosowanie siły fizycznej nie jest warunkiem koniecznym dla bytu tego przestępstwa. Długotrwałe znęcanie się psychiczne nad członkami rodziny uzasadnia pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności za przestępstwo znęcania się.

Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa należy zgłosić na Policję lub w prokuraturze. Takie zawiadomienie spowoduje wszczęcie postępowania przygotowawczego w formie dochodzenia prowadzonego przez Policję, którego celem będzie ustalenie, czy brat popełnił przestępstwo i jakie, zebranie i zabezpieczenie dowodów, zebranie o osobie podejrzanej danych osobopoznawczych, ustalenie osób pokrzywdzonych jego zachowaniem itd. W tym celu zostaną przesłuchani świadkowie np. Pani, członkowie rodziny, może też sąsiedzi.

Jeśli organ prowadzący postępowanie przygotowawcze na podstawie zebranych informacji poweźmie uzasadnione przypuszczenie, że brat dopuścił się czynu, wówczas wyda postanowienie o przedstawieniu zarzutów i przesłucha go na okoliczność tych zarzutów; następnie prokurator skieruje przeciwko niemu akt oskarżenia do sądu i sprawa będzie się już dalej toczyła przed właściwym ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa sądem rejonowym w wydziale karnym.

Należy pamiętać, że zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak również w sądowym będzie Pani uprawniona do składania wniosków dowodowych, np. o powołanie konkretnych świadków na okoliczność awantur i stosunków panujących między Wami.

Proszę jednak pamiętać, iż przestępstwo znęcania się ścigane jest z urzędu, tym samym jeśli złoży już Pani doniesienie, to postępowanie karne zostanie wszczęte i przeprowadzone bez względu na to, czy na późniejszym etapie cofnie Pani swoją wolę ścigania brata.

Eksmisja brata z mieszkania

Ochrony może Pani szukać także przed sądem cywilnym. W tym celu należy wystąpić z pozwem o eksmisję brata.

Najpierw należy jednak rozstrzygnąć, w jakich okolicznościach brat zamieszkał w Pani lokalu, czy na podstawie umowy najmu, czy użyczenia. Chodzi o to, czy brat ma status lokatora.

Zgodnie z ustawą o ochronie lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego pod pojęciem lokatora należy rozumieć najemcę lokalu lub osobę używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności (art. 2 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy).

Wypowiedzenie umowy najmu lub użyczenia

Przed skierowaniem pozwu umowę najmu lub użyczenia należy wypowiedzieć.

Jednak lokatorzy chronieni są przed wypowiedzeniem przez przywołaną ustawę o ochronie praw lokatorów. I tak, w przypadku lokatorów wypowiedzenie stosunku najmu (użyczenia) może nastąpić między innymi z niżej wskazanych przyczyn, gdy lokator:

1. pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokalu w sposób sprzeczny z umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali, lub
2. jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności, lub
3. wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania lokal lub jego część bez wymaganej pisemnej zgody właściciela, lub
4. używa lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku.

Pozew o eksmisje po okresie wypowiedzenia umowy najmu lub użyczenia

Po upływie okresu wypowiedzenia, jeśli lokator dobrowolnie nie wyprowadzi się z lokalu, właściciel jest zmuszony skierować pozew o eksmisję. Sądem właściwym dla postępowania eksmisyjnego będzie sąd rejonowy wydział cywilny miejsca położenia lokalu. Pozew o eksmisję należy złożyć w sądzie w trzech egzemplarzach. Opłata sądowa od pozwu, w przypadku żądania eksmisji, wynosi 200 zł. Dowód uiszczenia opłaty należy załączyć do pozwu.

Czy osobie eksmitowanej sąd przydzieli lokal socjalny?

W postępowaniu eksmisyjnym sąd ustali, czy lokatorowi służył status lokatora w rozumieniu ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, a jeśli tak, to czy służy mu prawo do lokalu socjalnego.

Zgodnie z art. 14 ust. 4 ww. ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowy zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego wobec:

1) kobiety w ciąży;

2) małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy o pomocy społecznej lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą;

3) obłożnie chorych;

4) emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej;

5) osoby posiadającej status bezrobotnego;

6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały
– chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.

W razie orzeczenia eksmisji z lokalem socjalnym sąd wstrzyma jej wykonanie do czasu zaoferowania przez gminę lokalu socjalnego. Do tego czasu były lokator może zamieszkiwać w lokalu, jednak co miesiąc powinien uiszczać na rzecz właściciela tzw. odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłby obowiązany opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Mniej komplikacji będzie, jeśli Pani brat nie zostanie uznany za lokatora. Wówczas nie będzie przysługiwało mu uprawnienie do lokalu socjalnego.

Wniosek o nakazanie opuszczenia lokalu na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

Jest jeszcze trzecie rozwiązanie, być może najprostsze. W przypadku przemocy w rodzinie istnieje możliwość złożenia przez ofiarę tej przemocy wniosku o nakazanie opuszczenia lokalu na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. 2015 r., poz. 1390). Zgodnie z tym przepisem:

„Jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania”.

Kiedy mamy do czynienia z przemocą w rodzinie?

Pod pojęciem przemocy w rodzinie należy rozumieć: jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Tym samym przedmiotowy wniosek należy uzasadnić (opisać zachowanie sprawcy przemocy, jego częstotliwość itp.) oraz powołać stosowne dowody, np. dowód z zeznań świadków, dowody z dokumentów. Chodzi o to, aby twierdzenia wnioskodawcy sąd uznał za wiarygodne.

Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego wydziału cywilnego miejsca zamieszkania wnioskodawcy. Opłata sądowa od wniosku wynosi 40 zł i można ją uiścić w kasie sądu lub przelewem na konto. Wniosek należy złożyć do sądu w dwóch egzemplarzach.

Sąd rozstrzyga wniosek w formie postanowienia po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna być wyznaczona w ciągu jednego miesiąca od daty złożenia wniosku. Postanowienie staje się wykonalne z chwilą ogłoszenia i może być zmienione lub uchylone w razie zmiany okoliczności.

Jeśli sprawca przemocy, na którego został nałożony przedmiotowy obowiązek, dobrowolnie nie opuści lokalu, wówczas należy skierować wniosek do komornika, który, stosując odpowiednie środki przymusu, doprowadzi do wykonania tego obowiązku.