Jak odzyskać powierzone dokumenty?

Jak odzyskać dokumenty od nierzetelnego zleceniobiorcy

W przedmiotowej sprawie w celu odzyskania dokumentów może Pan skorzystać zarówno ze środków przewidzianych w prawie karnym, jak i w prawie cywilnym.

Zacznijmy od przepisów Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.). Należy zwrócić uwagę na treść art. 222 § 1 K.c., zgodnie z którym „właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą” (roszczenie windykacyjne).

Treścią przewidzianego w art. 222 § 1 K.c. roszczenia windykacyjnego, zwanego też roszczeniem wydobywczym, jest przyznane właścicielowi żądanie wydania oznaczonej rzeczy przez osobę, która włada jego rzeczą. Służy przywróceniu właścicielowi władztwa nad rzeczą, a więc ochronie jednego z podstawowych atrybutów prawa własności. Dlatego obrazowo określa się je jako roszczenie nieposiadającego właściciela przeciwko posiadającemu niewłaścicielowi. Roszczenie windykacyjne wynika bezpośrednio z istoty prawa własności jako prawa podmiotowego o charakterze bezwzględnym. Jako że właściciel ma wyłączne prawo do posiadania, korzystania i rozporządzania rzeczą, to wszelkie naruszenia owych uprawnień dają właścicielowi prawo wystąpienia ze stosownymi roszczeniami. Treścią roszczenia windykacyjnego jest więc żądanie wydania rzeczy. Obejmuje wydanie rzeczy w takim stanie, w jakim ona się znajduje w czasie realizacji roszczenia.

Przedmiotem wydania mogą być m.in. rzeczy, o których mowa w art. 45 K.c., zgodnie z którym „rzeczami w rozumieniu Kodeksu cywilnego są tylko przedmioty materialne”. W zakresie pojęcia „rzeczy” mieści się więc niewątpliwie dokumentacja w formie pisemnej. Uprawnionym do wystąpienia z roszczeniem windykacyjnym jest właściciel rzeczy. W myśl art. 6 K.c. spoczywa na nim ciężar udowodnienia, że przysługuje mu prawo własności. Roszczenie windykacyjne powinno być kierowane przeciwko osobie, która faktycznie włada cudzą rzeczą bez podstawy prawnej. Może to być posiadacz takie rzeczy.

Pozew z żądaniem wydania dokumentów przeciwko osobie która nie chce ich zwrócić

Mając na uwadze powyższe, może Pan skierować do sądu cywilnego pozew z żądaniem wydania dokumentów przeciwko osobie, która nie chce ich Panu zwrócić.

Drugim rozwiązaniem jest zawiadomienie policji lub prokuratury o popełnienie przestępstwa z art. 276 Kodeksu karnego, zgodnie z którym „kto niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznym, ukrywa lub usuwa dokument, którym nie ma prawa wyłącznie rozporządzać, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Usunięcie dokumentu obejmuje wszelkie czynności prowadzące do uczynienia go niedostępnym dla osoby uprawnionej, choćby znane było miejsce przechowywania tego dokumentu (Kodeks karny. Komentarz. Część szczególna, red. A. Zoll, Zakamycze 1999).

Usunięciem dokumentu będzie także pozbawienie nad nim władztwa dotychczasowego dysponenta.

Przestępstwo z art. 276 Kodeksu karnego ścigane jest z oskarżenia publicznego.