Jak zostać stroną w postępowaniu administracyjnym prowadzonym przez PINB?

Kto może być stroną w postępowaniu administracyjnym?

PINB prowadzi postępowanie według przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (K.p.a.). Pan chciałaby wziąć w nim udział jako strona tego postępowania.

Stosownie do art. 28 K.p.a. stroną w postępowaniu administracyjnym jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Z kolei art. 30 K.p.a. uzależnia bycie stroną od dodatkowych przesłanek – od zdolności prawnej oraz zdolności do czynności prawnych, które powinny być ocenianie na gruncie prawa cywilnego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Pan, jak mniemam, posiada zarówno zdolność prawną jak i zdolność do czynności prawnych.

Zatem pozostaje tylko interes prawny lub obowiązek, którego postępowanie dotyczy.

Stwierdzenie istnienia interesu prawnego wymaga od organu ustalenia, a od Pana wykazania organowi, związku o charakterze materialnoprawnym między obowiązującą normą prawa a sytuacją prawną konkretnego podmiotu prawa, polegającego na tym, że akt stosowania tej normy (decyzja administracyjna) może mieć wpływ na sytuację prawną tego podmiotu w zakresie prawa materialnego. Mieć interes prawny w postępowaniu administracyjnym znaczy to samo, co ustalić przepis prawa materialnego powszechnie obowiązującego, na podstawie którego można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś własnej potrzeby albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu, sprzecznych z potrzebami danego podmiotu (wyrok NSA z dnia 27.9.1999 r., IV SA 1285/98, niepubl.).

Można także mieć interes faktyczny, gdy dana osoba jest bezpośrednio zainteresowana rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, jednak nie może oprzeć tego zainteresowania na przepisach prawa powszechnie obowiązującego mającego stanowić podstawę skierowanego żądania stosownych czynności organu administracji. Taka osoba nie jest stroną postępowania administracyjnego (postanowienie NSA – Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi z dnia 19 stycznia 1996 r. SA/Ł 1843/95).

Uczestniczenie osoby w postępowaniu admiistracyjnym

Uczestniczenie jakiejś osoby (fizycznej lub prawnej) w postępowaniu administracyjnym samo przez się nie czyni z niej strony. Musi ona wykazać, że ma materialnoprawny interes uczestniczenia w tej sprawie – z uzasadnienia wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 maja 2001rI SA 2595/99).

Interes prawny strony – powinien być bezpośredni, konkretny, realny i znajdować potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, które uzasadniają zastosowanie normy prawa materialnego.

Trzeba mieć na względzie to, iż Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 10 maja 2001 r., sygn. akt I SA 2595/99, wskazał, że: „Uczestniczenie jakiejś osoby (fizycznej lub prawnej) w postępowaniu administracyjnym samo przez się nie czyni z niej strony. Musi ona wykazać, że ma materialnoprawny interes uczestniczenia w tej sprawie”.

Kiedy zachodzi interes prawny uczestniczenia w postępowaniu administracyjnym?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2010 r., sygn. akt II SA/Łd 148/10 uznał, że: „Pojęcie interesu prawnego może być rozumiane wyłącznie jako obiektywna, czyli rzeczywiście istniejąca potrzeba ochrony prawnej. Interes ten musi być osobisty, własny, indywidualny i konkretny, dający się obiektywnie stwierdzić oraz aktualny, a nie ewentualny”.

Interes prawny może wynikać nie tylko z normy prawa materialnego administracyjnego, ale również z normy prawa materialnego, która należy do każdej gałęzi prawa. Przykładowo interes ten może wynikać z norm prawa cywilnego. Z powyższego wynika, że interes prawny należy interpretować dość szeroko.

Według wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I OSK 1957/11), interes prawny jest określany jako osobisty, konkretny i aktualny, prawnie chroniony interes, który może być realizowany na podstawie określonego przepisu, bezpośrednio wiążący się z indywidualnie i prawnie chronioną sytuacją strony.

W wyroku WSA w Warszawie z dnia 13 czerwca 2011 r., sygn. akt VI SA/Wa 615/11, stwierdza się: „Interes prawny nie wywodzi się z wewnętrznego przekonania osoby, która się na niego powołuje, lecz z wynikającego z przepisów prawa, rzeczywistego, bezpośredniego i aktualnego związku między sferą jej indywidualnych praw a prowadzonym postępowaniem”.

„ Na gruncie art. 28 k.p.a. przyjmuje się, że gdy decyzja rozstrzyga o prawach i obowiązkach konkretnego podmiotu – postępowanie dotyczy jego interesu prawnego lub obowiązku bezpośrednio. Gdy zaś decyzja rozstrzygająca o prawach i obowiązkach jednego podmiotu odnosi skutek wobec praw i obowiązków innego podmiotu – postępowanie dotyczy interesu prawnego lub obowiązku tego innego pomiotu w sposób pośredni, przy czym przepis art. 28 K.p.a. nie stawia wymogu, aby postępowanie administracyjne dotyczyło interesu prawnego podmiotu w sposób bezpośredni” (NSA II GSK 5/12).

„Cechami interesu prawnego, o którym mowa w art. 28 K.p.a. jest to, że jest on indywidualny, konkretny, aktualny, sprawdzalny obiektywnie, jego istnienie znajduje potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, będących przesłankami zastosowania przepisu prawa materialnego. Postępowanie administracyjne dotyczy interesu prawnego konkretnej osoby wówczas, gdy w tym postępowaniu wydaje się decyzję, która rozstrzyga o prawach i obowiązkach tej osoby lub rozstrzygnięcie o prawach i obowiązkach innego podmiotu wpływa na prawa i obowiązki tej osoby” (VI SA/Wa 1868/12 ).

„Stwierdzenie istnienia interesu prawnego w rozumieniu art. 28 k.p.a. wymaga ustalenia związku o charakterze materialnoprawnym między obowiązującą normą prawa, a sytuacją prawną konkretnego podmiotu prawa, polegającego na tym, że akt stosowania tej normy (decyzja administracyjna) może mieć wpływ na sytuację prawną tego podmiotu w zakresie prawa materialnego. Interes taki powinien być bezpośredni, konkretny i realny. Powinien on także znajdować potwierdzenie w okolicznościach faktycznych sprawy, które uzasadniają zastosowanie normy prawa materialnego” (II SA/Gd 73/12).

Jak zgłosić chęć udziału w postępowaniu administracyjnym

Jest Pan właścicielem (współwłaścicielem) nieruchomości, która nie graniczy bezpośrednio z nieruchomością, w sprawie której toczy się postępowanie. Jednak według Pana istnieją przesłanki, które w dość logiczny sposób spowodują, że może Pan zostać stroną. Zatem nie pozostaje nic innego jak:

1. zgłosić pisemnie swój udział w postępowaniu,
2. z wnioskiem o przyznanie Panu statusu strony postępowania,
3. wykazać istnienie po swojej stronie interesu prawnego lub obowiązku, którego dotyczy postępowanie (np.: służebność przechodu przez Pani działkę na rzecz działki której sprawa dotyczy),
4. poczekać na decyzję organu co do Pana udziału w postępowaniu jako strony,
5. ewentualnie zaskarżyć negatywne dla Pana rozstrzygnięcie w tym zakresie.

Podsumowując: pozytywna ocena Pana argumentów – jest Pan stroną. Ocena negatywna – odmowa przyznania statusu strony i dopuszczenia do udziału w postępowaniu.