Jak znieść współwłasność samochodu kupionego na kredyt?

Wspólność majątkowa małżeńska i samochód

Co do zasady wspólność majątkowa obejmuje przedmioty majątkowe, które zostały nabyte w trakcie jej trwania zarówno przez obojga małżonków, jak i jednego z nich. Oznacza to, iż nabyty w trakcie wspólności majątkowej przedmiot majątkowy stanowi wspólną własność obojga małżonków. Z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że wspólnością ustawową są objęte przedmioty majątkowe nabyte zarówno ze środków pochodzących z majątku wspólnego, jak i ze środków pochodzących z majątku osobistego każdego z małżonków.

Jeśli macie z mężem wspólność ustawową, auto stanowi majątek wspólny.

Pani dochody to także Państwa majątek wspólny. Więc kredyt spłacany jest z Państwa majątku wspólnego.

Podział majątku

Aby wykreślić męża z dowodu, należy dokonać podziału majątku, czyli auta – umownie między Państwem albo sądownie, przyznać go Pani, Pani będzie musiała spłacić męża z udziałów w aucie według wartości rynkowej, chyba że on sam zrzeknie się tej spłaty – dokonać podziału – zniesienia współwłasności bezpłatnie między Państwem.

Zgodnie z art. 46 w sprawach nieunormowanych od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Z kolei poprzez odesłanie z art. 1035 Kodeksu cywilnego do wspólności tego majątku oraz jego podziału stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W świetle zaś art. 210 każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Zgodnie z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Zgodnie z § 2 tego przepisu jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji. Zgodnie zaś z § 3 przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Zgodnie z art. 567 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami (…) stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Zatem w myśl art. 684 znajdującego odpowiednie zastosowanie w sprawach o podział majątku wspólnego, sąd z urzędu ustala skład i wartość wspólnego dorobku małżonków, podlegającego podziałowi.

Punktem wyjściowym rozstrzygnięcia w przedmiocie podziału majątku jest zatem ustalenie składu i wartości majątku wspólnego. Od prawidłowego bowiem ustalenia tych elementów zależy określenie wartości udziałów małżonków, a ponadto decyduje o wysokości przysługujących im spłat lub dopłat.

Podział majątku a długi małżonków

W orzecznictwie przyjmuje się, że podział majątku wspólnego obejmuje w zasadzie jedynie aktywa, natomiast pasywa pozostają poza jego zakresem (zob. np. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 1959 r., sygn. akt I CR 547/58). Długów zaciągniętych przez oboje małżonków zasadniczo więc nie można rozliczać przy podziale majątku wspólnego, gdyż mimo takiego podziału dług nadal się utrzymuje. W postanowieniu z dnia 9 września 1976 r., sygn. akt III CRN 83/76, Sąd Najwyższy wyraził jednak pogląd, że „stosując odpowiednio art. 686 kpc do postępowania o podział majątku wspólnego, sąd rozstrzyga w tym postępowaniu – i to ze skutkami wynikającymi z dyspozycji art. 618 § 3 kpc. w związku z art. 688 kpc i art. 567 § 3 kpc – tylko o takich długach związanych z majątkiem wspólnym i ciążących w czasie trwania wspólności na obojgu małżonkach jako podmiotach wspólności majątkowej małżeńskiej, które zostały spłacone przez jednego z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności majątkowej, a przed dokonaniem podziału majątku wspólnego”.

Z uzasadnienia postanowienia wynika, że postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd rozstrzyga o takich długach związanych z majątkiem wspólnym i ciążących w czasie trwania wspólności na obojgu małżonkach jako przedmiotach wspólności majątkowej małżeńskiej, które zostały spłacone przez jednego z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności majątkowej a przed dokonaniem podziału majątku wspólnego. Dyspozycją tych przepisów są objęte tylko długi, które dotyczą majątku wspólnego i które względem wierzyciela obciążały jako dłużników w czasie trwania wspólności majątkowej oboje małżonków, przy czym spod tej dyspozycji są wyłączone po pierwsze te z wymienionych długów, które zostały spłacone w czasie trwania ustroju wspólności majątkowej, po drugie zaś te, które zostały spłacone już po dokonaniu podziału majątku wspólnego. Nie są objęte natomiast długi zaciągnięte przez jednego z małżonków na majątek wspólny po ustaniu wspólności majątkowej, a także długi, które wprawdzie zostały zaciągnięte przez jednego z małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej jeżeli dłużnikiem w stosunku do wierzyciela był tylko ten małżonek. Ostatnia wymieniona korzyść majątkowa uzyskana z zaciągniętego przez jednego z małżonków zobowiązania osobistego, a następnie przeznaczona na majątek wspólny, może być – stosownie do okoliczności – traktowana jako nakład na majątek wspólny i rozliczana między małżonkami jako roszczenie z tytułu dokonanych nakładów, co jednak może mieć miejsce tylko w postępowaniu o podział majątku wspólnego.

Z uzasadnienia postanowienia siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1978 r., sygn. akt III CRN 194/78, wynika, że uiszczenie długu przez jednego z małżonków po ustaniu wspólności ustawowej może być traktowane jako nakład z majątku odrębnego (obecnie majątku osobistego) na majątek wspólny podlegającego rozliczeniu na podstawie art. 45 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jednak stanowisko to wyrażono na tle specyficznych okoliczności rozpoznawanej wówczas sprawy, a mianowicie, gdy jeden z małżonków zaciągnął kredyt w trakcie trwania wspólności ustawowej, za który nabyto przedmioty wchodzące w skład majątku wspólnego, a następnie kredyt ten został spłacony już po ustaniu wspólności ustawowej. W takiej sytuacji przyjęto, że spłacony przez jednego z małżonków dług przekształca się w nakład na majątek wspólny. Zastosowanie art. 45 § 1 było uzasadnione więc tym, że majątek wspólny zwiększył się o aktywa nabyte z kredytu zaciągniętego przez jednego z małżonków jeszcze, gdy trwała wspólność ustawowa. Podobna sytuacja zachodziłaby, gdyby w trakcie trwania wspólności ustawowej zapłacono dług wspólny z kredytu zaciągniętego przez jednego z małżonków, a następnie kredyt ten zostałby spłacony ze środków jednego z małżonków już po ustaniu wspólności majątkowej, a przed dokonaniem podziału majątku wspólnego.