Jak zabezpieczyć prawo do mieszkania po śmierci partnerki, sprawdzone rozwiązania• Data: 29-03-2025 • Autor: Aleksandra Pofit |
|
Zastanawiam się, jak sporządzić umowę, której nie mogliby podważyć spadkobiercy mojej partnerki życiowej. Sytuacja jest taka, że mieszkam na stałe w Niemczech, ale od 10 lat jestem związany z panią mieszkającą w Łodzi, spędzam u niej ok. 5 miesięcy w roku. Mieszkamy razem w jej mieszkaniu spółdzielczym niewpisanym do księgi wieczystej. Chodzi o zabezpieczenie się na wypadek, gdyby ona odeszła przede mną. Wiadomo, że jej spadkobiercami będą dzieci i nie mam zamiaru tego zmieniać. Tylko chcemy, żeby spadkobiercy nie mogli do mojej śmierci w żaden sposób usunąć mnie z tego mieszkania, np. ustalając czynsz dla mnie nie do przyjęcia. Opłacałbym regularnie opłaty mieszkaniowe spółdzielcze oraz media. Oczywiści, jeśli ja umrę wcześniej od mojej partnerki, będzie po sprawie. Pomyślałem, że taką umowę podpisalibyśmy z partnerką, biorąc jako świadków sąsiadów, żeby było wiarygodne. Czy taka umowa wystarczy, a może są inne rozwiązania? |
.jpg)
|
Służebność mieszkania dla zabezpieczenia partnera życiowegoŻadna umowa nie rozwiąże Pana problemu, ale jest inne wyjście, które zabezpieczy Panu prawo do mieszkania w mieszkaniu partnerki aż do śmierci. Muszą się Państwo oboje udać do notariusza i ustanowić na Pana rzecz służebność mieszkania. Notariusz może złożyć wniosek o założenie księgi wieczystej i wpisanie do niej Pana prawa. Nie zyskuje Pan w ten sposób prawa do nieruchomości, a jedynie prawo do zamieszkiwania. Można ustanowić służebność bezpłatną – właściciele będą opłacać czynsz, lub płatną – Pan będzie zobowiązany do uiszczania opłat.
Służebność mieszkania została uregulowana w Kodeksie cywilnym (K.c.) – w art. 296 i następnych. Służebność mieszkania jest ograniczonym prawem rzeczowym, to bardzo szeroki temat. W praktyce oznacza, że mógłby Pan w tym mieszkaniu mieszkać do swojej śmierci. To prawo nie przeszłoby na Pana spadkobierców. Jest to prawo niezbywalne i niedziedziczne. Służebności osobisteOto przepisy regulujące ograniczone prawo rzeczowe, jakim jest służebność osobista. Rozdział II. Służebności osobiste Art. 296 [Treść] Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista). Art. 297 [Odesłanie] Do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego. Art. 298 [Zakres i wykonywanie] Zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych. Art. 299 [Termin wygaśnięcia] Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego. Art. 300 [Osobisty charakter] Służebności osobiste są niezbywalne. Nie można również przenieść uprawnienia do ich wykonywania. Art. 301 [Służebność mieszkania] § 1. Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności. § 2. Można się umówić, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi.
Istotą służebności mieszkania jest umożliwienie osobie uprawnionej (ewentualnie osobom wskazanym w art. 301 § 1 K.c., tj. małżonkowi, dzieciom małoletnim oraz osobom utrzymywanym przez osobę uprawnioną lub potrzebnym jej przy prowadzeniu gospodarstwa domowego) korzystania z nieruchomości w celu mieszkaniowym. Cel ten determinuje sposób wykonywania służebności. W praktyce służebność mieszkania jest najważniejszą służebnością osobistą. Występuje zdecydowanie najczęściej i ma największe znaczenie społeczne. Obok użytkowania jest często stosowaną formą zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych osób starszych. Zakres służebności obejmować może całą nieruchomość, choć często obejmuje tylko oznaczoną jej część (np. wydzielone pomieszczenia mieszkalne). W takiej sytuacji uprawnionemu powinno służyć prawo do korzystania z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców. Służebność ustanowiona jako zapis windykacyjnySłużebność mieszkania może być ustanowiona w wyniku zapisu windykacyjnego (zob. art. 9811 § 2 pkt 4 K.c.). Nie mamy tu do czynienia z mechanizmem powołania przez testatora do życia służebności właścicielskiej i przejściem tego prawa z chwilą otwarcia spadku na zapisobiercę windykacyjnego. Specyfika tego wariantu polega na konstytutywnym sposobie nabycia służebności bezpośrednio przez zapisobiercę windykacyjnego. Zgodnie z art. 9811 K.c.: § 1. W testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny) – ustanowienie użytkowania lub służebności. WnioskiProszę udać się z partnerką do notariusza, który jest zobowiązany zasugerować najbezpieczniejsze rozwiązanie, wszystko wyjaśnić i przeprowadzić całą procedurę zgodnie z przepisami Zgodnie z art. 79 Prawa o notariacie notariusz zobowiązany jest do czuwania nad należytym zabezpieczeniem praw i interesów stron oraz innych osób, dla których czynność notarialna może spowodować skutki prawne. PrzykładyJan i Maria – nieoczekiwane problemy ze spadkobiercami Jan przez 15 lat mieszkał w mieszkaniu swojej partnerki, Marii. Po jej śmierci dzieci Marii natychmiast zażądały opuszczenia lokalu, twierdząc, że Jan nie ma żadnych praw do mieszkania. Ponieważ nie zabezpieczyli wcześniej jego prawa do dalszego zamieszkania, musiał szukać nowego lokum w krótkim czasie, co było dla niego dużym wyzwaniem.
Tadeusz i Barbara – służebność jako rozwiązanie Tadeusz i Barbara byli razem przez 20 lat, ale mieszkanie należało do Barbary. Świadomi potencjalnych problemów, jeszcze za jej życia udali się do notariusza i ustanowili na rzecz Tadeusza służebność mieszkania. Dzięki temu, gdy Barbara zmarła, Tadeusz mógł spokojnie mieszkać tam do końca życia, a spadkobiercy nie mogli go usunąć ani podnieść mu czynszu.
Andrzej i Krzysztof – testament z zapisem windykacyjnym Andrzej i Krzysztof byli partnerami, ale tylko Andrzej był właścicielem mieszkania. Chcąc zabezpieczyć Krzysztofa, Andrzej w testamencie sporządzonym u notariusza ustanowił zapis windykacyjny, który przyznał Krzysztofowi dożywotnią służebność mieszkania. Po śmierci Andrzeja jego krewni nie mogli podważyć tego zapisu, a Krzysztof miał pewność, że nie straci dachu nad głową. PodsumowanieZabezpieczenie prawa do mieszkania po śmierci partnera to kluczowa kwestia, której nie można pozostawić przypadkowi. Najskuteczniejszym rozwiązaniem jest ustanowienie służebności mieszkania u notariusza lub zapis windykacyjny w testamencie, co zapewnia ochronę przed ewentualnymi roszczeniami spadkobierców. Warto zadbać o te formalności zawczasu, aby uniknąć problemów i mieć pewność, że w trudnym momencie nie zostaniemy bez dachu nad głową. Oferta porad prawnychŹródła:1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online O autorze: Aleksandra Pofit Radczyni prawna, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała przede wszystkim w działach prawnych spółek kapitałowych oraz butikowych kancelariach. Specjalizuje się głównie w prawie handlowym, gospodarczym, prawie pracy, rodzinnym i opiekuńczym, cywilnym, jak również windykacji należności. |
.jpg "Prawa rodzicielskie a odbieranie dziecka z przedszkola po rozwodzie")
.jpg "Pośrednik nieruchomości zaniżył cenę sprzedaży, czy mam prawo do obniżenia jego wynagrodzenia?")
|
