Jak wyrejestrować samochód sprzedany na złom bez dokumentów?

Przerejestrowanie samochodu otrzymanego w darowiźnie

Najprostszym wykonalnym elementem, z czynności, które musiałaby Pani wykonać, będzie oczywiście przerejestrowanie samochodu na Panią – posiada Pani umowę darowizny, więc nie będzie problemu z wylegitymowaniem zmiany. Tu należy liczyć się z odpowiedzialnością za brak wcześniejszego zgłoszenia.

Zgodnie z art. 78 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (j.t. Dz. U. 2012., poz. 1137 z późn. zm.):

„2. Właściciel pojazdu zarejestrowanego jest obowiązany zawiadomić w terminie nieprzekraczającym 30 dni starostę o:

1) nabyciu lub zbyciu pojazdu;

2) zmianie stanu faktycznego wymagającej zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym.”

W razie przeniesienia na inną osobę własności pojazdu zarejestrowanego, dotychczasowy właściciel przekazuje nowemu właścicielowi dowód rejestracyjny i kartę pojazdu, jeżeli była wydana (ust. 1).

Niewykonanie obowiązku zawiadomienia o zbyciu pojazdu

Niewykonanie obowiązku zawiadomienia o zbyciu pojazdu stanowi wykroczenie.

Według § 13 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22.07.2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (j.t. Dz. U. 2014.1522. z późn. zm.) w przypadku zawiadomienia o zbyciu pojazdu zarejestrowanego dotychczasowy właściciel do zawiadomienia dołącza kopię dokumentu, na podstawie którego nastąpiło zbycie pojazdu. Takim dokumentem może być (§ 4):

„1) umowa sprzedaży;

2) umowa zamiany;

3) umowa darowizny;

4) umowa o dożywocie;

5) faktura VAT potwierdzająca nabycie pojazdu;

6) prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności.”

W przypadku gdy dane odnoszące się do zbywcy pojazdu zawarte w dowodzie własności pojazdu dołączonym do wniosku o rejestrację są niezgodne z danymi właściciela zawartymi w dowodzie rejestracyjnym i karcie pojazdu, jeżeli była wydana, jako dowód własności wymagany do rejestracji rozumie się wszystkie dokumenty potwierdzające fakt przeniesienia prawa własności pojazdu (§ 4 ust. 2).

W perspektywie nieużytkowania pojazdu trzeba by jednak zastanowić się, czy w ogóle takie zgłoszenie będzie celowe. Tak naprawdę będzie ono miało wpływ tylko na to, kto teraz jest odpowiedzialny za ubezpieczenie samochodu oraz występowanie przed urzędem komunikacji. Oczywiście, jeśli nie chce Pani obarczać mamy problemami, może je Pani wziąć pod uwagę.

Wyrejestrowanie pojazdu

Problemem trudniejszym będzie wyrejestrowanie pojazdu.

Zgodnie z art. 79 Prawa o ruchu drogowym:

„Art. 79. 1. Pojazd podlega wyrejestrowaniu przez organ właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu, na wniosek jego właściciela, w przypadku:

1) przekazania pojazdu do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, na podstawie zaświadczenia o demontażu pojazdu, o którym mowa w ust. 2 bądź w art. 24 ust. 1 pkt 2 lub art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, albo równoważnego dokumentu wydanego w innym państwie;

2) kradzieży pojazdu, jeżeli jego właściciel złożył stosowne oświadczenie pod odpowiedzialnością karną za fałszywe zeznania;

3) wywozu pojazdu z kraju, jeżeli pojazd został zarejestrowany za granicą lub zbyty za granicę;

4) zniszczenia (kasacji) pojazdu za granicą;

5) udokumentowanej trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu bez zmiany w zakresie prawa własności;

6) przekazania niekompletnego pojazdu do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, na podstawie zaświadczenia o przyjęciu niekompletnego pojazdu, o którym mowa w art. 25 ust. 1 lub art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, albo równoważnego dokumentu wydanego w innym państwie;

7) wycofania pojazdu z obrotu, o którym mowa w art. 70g ust. 5.

2. W przypadku przekazania przedsiębiorcy prowadzącemu stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącemu punkt zbierania pojazdów pojazdu innego niż określony w art. 3 pkt 4 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, w celu jego wyrejestrowania, przedsiębiorca wydaje zaświadczenie o demontażu tego pojazdu, odpowiadające wymogom określonym dla zaświadczenia, o którym mowa w art. 24 ust. 1 pkt 2 lub art. 33 ust. 3 tej ustawy. (…)”.

Brak zaświadczenia o kasacji pojazdu a wyrejestrowanie auta

Podejrzewam, że Pani nie będzie już w stanie wylegitymować się odpowiednim zaświadczeniem ze stacji demontażu pojazdu. Prawdopodobnie zresztą złomowała Pani samochód w miejscu, które nie było „stacją demontażu” lub „punktem zbierania pojazdów” uprawnionym do wydania zaświadczenia, o którym mowa w ustawie o recyklingu pojazdów (podejrzewam to już z tego samego faktu, że nie uzyskała Pani dokumentów kasacji), ale złomiarzom nie działającym na podstawie ustawy, stąd tym bardziej już dzisiaj nie uzyska Pani odpowiedniego zaświadczenia. Pozostaje zatem odwołanie się do punktu 5, aby wyrejestrować pojazd, tj. do udokumentowania trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu bez zmiany w zakresie prawa własności.

Zgodnie z art. 79 ust. 5 ustawy:

„5. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, warunkiem wyrejestrowania pojazdu jest wniesienie przez właściciela pojazdu opłaty na rzecz gminy na realizację zadań związanych z utrzymaniem czystości i porządku w gminach. Przepisu nie stosuje się do pojazdów Policji i jednostek ochrony przeciwpożarowej.”

Żeby zatem na tej wybranej podstawie wyrejestrować pojazd, musi Pani dodatkowo uiścić opłatę na rzecz gminy (ok. 1 tys. zł, musi Pani jednak o jej wysokość zapytać we właściwej gminie).

W celu wyrejestrowania pojazdu na tej podstawie powinna Pani złożyć (§ 15 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, dalej: rozporządzenie) wypełniony wniosek (wzór znajdzie Pani w urzędzie albo na stronie internetowej starostwa), potwierdzenie uiszczenia opłaty na rzecz gminy, o której była mowa wcześniej, dowód rejestracyjny pojazdu, kartę pojazdu (jeśli była wydana), tablice rejestracyjne oraz dokument potwierdzający trwałą i zupełną utratę pojazdu. Winna Pani okazać swój dowód osobisty (dokument tożsamości) albo Pani pełnomocnik powinien okazać pełnomocnictwo pisemne wraz z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa na rzecz gminy w kwocie 17 zł, dowód uiszczenia opłaty skarbowej za wydanie decyzji o wyrejestrowaniu (10 zł), dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego OC lub dowód opłacenia składki za ubezpieczenie.

W przypadku utraty dowodu rejestracyjnego, karty pojazdu, jeżeli była wydana, lub tablic (tablicy) rejestracyjnych, o których mowa w ust. 1 komentowanego artykułu, właściciel pojazdu składa stosowne oświadczenie (§ 15 ust. 3 rozporządzenia).

Wyrejestrowanie pojazdu a brak ważnej polisy OC

W postępowaniu o wyrejestrowanie samochodu musi zatem Pani przedłożyć ważną polisę OC. Wynika to z obowiązku wydziału komunikacji do weryfikacji, czy spełniła Pani obowiązek ubezpieczenia. Brak OC będzie zatem skutkował tym, że wydział komunikacji zawiadomi o tym Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Z tego właśnie względu, dokonując wyrejestrowania samochodu, nie uniknie Pani na pewno zapłaty kary na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z powodu braku wykupienia polisy.

Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest ubezpieczeniem obowiązkowym dla każdego zarejestrowanego pojazdu (art. 4, pkt 1, art. 23 ust. 1a ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, j.t. Dz. U. z 2013 r. Nr 392 z późn. zm.). Obowiązek ubezpieczenia nie zależy od stanu technicznego pojazdu ani od tego, czy pojazd jest użytkowany. Obowiązek ubezpieczeniowy wygasa dopiero po wyrejestrowaniu pojazdu (art. 33 przywołanej ustawy).

Zatem do momentu, gdy pojazd zostanie wyrejestrowany, na Pani ciąży nieustannie obowiązek wykupienia ubezpieczenia OC, niezależnie od tego, czy pojazd jest już wrakiem, czy też nie.

Opłata karna za brak OC

Po otrzymaniu zawiadomienia Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wezwie Panią do uiszczenia w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania opłaty albo do przedstawienia dokumentów potwierdzających spełnienie w roku kontroli obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (art. 90 ust. 1). Po upływie podanych 30 dni w przypadku nieudokumentowania zawarcia umowy, kara staje się wymagalna (art. 90 ust. 4), tj. po tym terminie Fundusz może rozpocząć czynności w celu wyegzekwowania kary.

Zgodnie z art. 88. ust. 1 i 7 – osoba, która nie spełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie, jest obowiązana wnieść opłatę na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Wysokość tej opłaty przy samochodzie osobowym równa jest dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę z zaokrągleniem do pełnych 10 zł. Jeżeli okres braku ubezpieczenia przekracza 14 dni wpłaca się całość tej opłaty (art. 88 ust. 2a i ust. 3 pkt 3 i ust. 5 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych) W 2016 r. ta kara wynosi 3700 zł.

Co istotne, karę uiszcza się tylko za rok przeprowadzenia kontroli, czyli nie zostanie co do Pani naliczona kara za lata wsteczne, kiedy auto również pozostawało bez ubezpieczenia.

Roszczenia z tytułu opłaty karnej ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia dokonania kontroli, nie później jednak niż z upływem 3 lat od ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym nie spełniono obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, z tym że bieg przedawnienia przerywa m.in. czynność podjęta przez organ egzekucyjny w celu wyegzekwowania opłaty (art. 92 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). W Pani przypadku zapewne nie będzie można mówić o przedawnieniu, bo UFG od razu zainteresuje się sprawą.

Niestety zatem nie uniknie Pani uiszczenia kary z powodu niewykupienia polisy OC, jeśli chce Pani wyrejestrować samochód i zakończyć całą sprawę. Rzeczywiście koszt tego zakończenia będzie dość duży, bo ok. 5 tys. zł.

Możliwość umorzenia kary za brak OC

Już po nałożeniu kary (tj. po otrzymaniu wezwania do zapłaty) można dążyć do umorzenia nałożonej kary w całości lub części albo do ulgi w spłacie (odroczenia spłaty, rozłożenia jej na raty). Taka możliwość istnieje w uzasadnionych przypadkach, które mają miejsce przede wszystkim przy „wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej i majątkowej zobowiązanego”, trudnej sytuacji życiowej (art. 94 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). Dochodzenie roszczeń przez Fundusz nie może bowiem prowadzić do pozbawienia środków niezbędnych do życia zarówno dłużnika, jak i osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie lub na jego utrzymaniu. Możliwość spełnienia przez dłużnika obowiązku uiszczenia opłaty jest oceniana przy uwzględnieniu dochodu uzyskiwanego przez dłużnika oraz osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, stanu majątkowego dłużnika (majątek ruchomy i nieruchomy), stanu rodzinnego, realnych możliwości zatrudnienia w miejscu zamieszkania dłużnika, sytuacji zdrowotnej dłużnika i osób bliskich, podejmowanych przez dłużnika starań w celu spełnienia roszczenia oraz innych czynników mających istotny wpływ na ocenę jego możliwości płatniczych (§ 53 ust. 2 i 3 statutu UFG).

Gdyby zatem sytuacja Pani uzasadniała zastosowanie ulgi, proszę wystosować wniosek do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego o umorzenie / rozłożenie na raty / odroczenie płatności z dokładnych opisem sytuacji dochodowej, majątkowej i osobistej i przedłożeniem dokumentów dowodzących przywoływanych okoliczności (można wypełnić „oświadczenie o stanie majątkowym”, znajdujące się na stronach internetowych Funduszu. Biorąc jednak pod uwagę, że mieszka Pani i pracuje za granicą, podejrzewam, że nie ma Pani żadnych możliwości, by ulgę uzyskać.