Jak uzyskać spadek po rodzicach, jeśli brat nie chce się dzielić?

Dziedziczenie po rodzicach

Sprawę dziedziczenia należy rozstrzygać na podstawie przepisów obowiązujących w dacie zgonu spadkodawcy.

Przede wszystkim należy ustalić, czy zmarli rodzice pozostawili testamenty. Jeśli nie, to w grę wejdzie dziedziczenie ustawowe, tj. na podstawie Kodeksu cywilnego. W przeciwnym razie pierwszeństwo będzie miał testament zawierający rozrządzenia spadkodawcy.

Wspomniała Pani, że po śmierci mamy ojciec automatycznie stał się właścicielem mieszkania. W takim razie należałoby domniemywać, że mama pozostawiła testament, w którym do całości spadku powołała swojego męża, a Pani ojca (?). Proszę jednak tę kwestię jednoznacznie ustalić. Być może mieszkanie miało status spółdzielczego prawa do lokalu.

Zatem oprócz rozstrzygnięcia sprawy testamentów, musi Pani ustalić także, jaki status miało przedmiotowe mieszkanie zarówno w chwili śmierci mamy, jak i w chwili zgonu ojca, tj. czy lokal był własnością rodziców, czy też mieszkanie miało status spółdzielczego prawa do lokalu, czy jednak lokal rodzice zajmowali na podstawie umowy najmu. Bez tych informacji nie jestem w stanie udzielić Pani pełnej porady prawnej.

Jeśli Pani rodzice nie pozostawili testamentów, to spadkobiercami ustawowymi mamy są: ojciec oraz jej dzieci, czyli Pani oraz Pani brat. Każdy z Was posiada równy udział w spadku czyli po 1/3.

Jeżeli mieszkanie było własnością rodziców, to z chwilą śmierci mamy w skład spadku wszedł udział w tym mieszkaniu w wysokości ½. Natomiast jeśli mieszkanie miało inny status, to rzeczywiście mogło zostać przepisane na Pani ojca; wówczas jednak – w przypadku spółdzielczego prawa do lokalu – w skład spadku weszła połowa wkładu budowlanego związanego z tym lokalem. Szczegóły z tym związane należy ustalić w spółdzielni mieszkaniowej, w której zasobach znajduje się mieszkanie.

Dziedziczenie drugiej żony i dzieci z pierwszego i drugiego małżeństwa

Natomiast spadkobiercami ustawowymi ojca są: wdowa (jeśli w chwili śmierci ojciec pozostawał w związku małżeńskim) oraz wszystkie jego dzieci (zarówno biologiczne, jak i przysposobione). Dziedziczycie po ojcu w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

Postępowanie spadkowe po rodzicach na wniosek jednego z dzieci

Na chwilę obecną nie pozostaje Pani więc nic innego, jak wszcząć postępowanie spadkowe po zmarłych rodzicach. W tym celu należy skierować do sądu wnioski o stwierdzenie nabycia spadku. Sądem właściwym będzie sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Opłata sądowa od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku wynosi 50 zł i należy ją wnieść na konto sądu przed złożeniem wniosku lub równocześnie z wnioskiem. We wnioskach należy wskazać daty zgonów rodziców, spadkobierców ustawowych i ich adresy oraz informację, czy rodzice pozostawili testamenty.

Nadto do wniosków należy dołączyć akty zgonu, akt małżeństwa rodziców, akty urodzenia dzieci (w przypadku zmiany nazwiska w związku z zawarciem związku małżeńskiego akty małżeństwa dzieci).

Kto jest spadkobiercą rodziców i w jakim udziale?

Sąd po przeprowadzeniu postępowania spadkowego w postanowieniu ustali, kto jest spadkobiercą rodziców i w jakim udziale. Tylko za pomocą sądowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku będzie Pani mogła udowodnić swoje prawa do spadku. Po uzyskaniu prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku następnie będzie Pani mogła żądać dokonania działu spadku (czyli np. w ten sposób, że mieszkanie zostanie przyznane jednemu ze spadkobierców z obowiązkiem spłaty pozostałych lub że mieszkanie zostanie sprzedane z obowiązkiem podziału ceny uzyskanej ze sprzedaży pomiędzy spadkobierców, ewentualnie w grę może wejść także podział fizyczny lokalu, jeśli będzie on pod względem technicznym i prawnym w ogóle możliwy).

Zgłoszenie nabycia spadku w urzędzie skarbowym

Nadto informuję, iż w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku winna Pani zgłosić nabycie spadku w urzędzie skarbowym w celu skorzystania ze zwolnienie od podatku od spadków i darowizn. W przeciwnym razie przedmiotowy podatek zostanie Pani wymierzony.

Jeśli okazałoby się, że zmarli pozostawili testamenty, w których została Pani pominięta, wówczas będzie mogła Pani dochodzić jedynie zachowku.

Niestety ewentualnie roszczenie o zachowek po mamie byłoby już przedawnione. Niemniej sąd nie uwzględnia zarzutu przedawnienia z urzędu, lecz na wyraźny zarzut osoby zobowiązanej do wypłaty zachowku.

Natomiast ewentualne roszczenie o zachowek po ojcu przedawni się z upływem 5 lat.