Jak chronić dziecko przed rodzicem z problemami psychicznymi?

Sprawy rodzinne często bywają trudne i delikatne, zwłaszcza jeśli chodzi o dzieci. Czasem nie jest możliwe załatwienie tego we własnym zakresie, a trzeba skorzystać z pomocy dostępnych przez prawo środków, aby chronić dobro dziecka.

Nadużywanie władzy rodzicielskiej i zaniedbywanie obowiązków wobec dziecka

Oczywiście może Pani złożyć wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej, na podstawie art. 111 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.). Na jego podstawie, jeśli rodzice w rażący sposób nadużywają władzy rodzicielskiej lub zaniedbują swoje obowiązki wobec dziecka, sąd pozbawi rodzica lub rodziców władzy rodzicielskiej. Podstawowym problemem w takich sprawach są trudności dowodowe. Musiałaby Pani wykazać, że dobro dziecka naprawdę jest zagrożone i że ojciec nadużywa swojej władzy rodzicielskiej. Prawdopodobnie potrzebne byłoby coś więcej niż jedynie Pani zeznania, choć niewątpliwie będą one miały duże znaczenie w tej sprawie.

Niestety nie mogę Pani zagwarantować, że rzeczywiście sąd orzeknie pozbawienie władzy rodzicielskiej ojca dziecka, gdyż jest to środek drastyczny, stosowany wyjątkowo. Nie wiem, jak odniósłby się do tego sąd i czy uznałby, że są to wystarczające podstawy do takiego orzeczenia. Każdy przypadek należy oceniać indywidualnie, a każdy sędzia również dokonuje własnych ocen.

Warto tu przywołać orzeczenie Sądu Najwyższego, które może być przydatne w sprawie. Zgodnie z orzeczeniem z dnia 7 września 2000 r., sygn. akt I CKN 931/00 – nadużywanie władzy rodzicielskiej zachodzi wówczas, gdy postępowanie ojca wywiera obiektywnie destrukcyjny wpływ na proces wychowania i rozwoju psychicznego dziecka, nawet jeśli to nie jest związane z subiektywnie negatywnym nastawieniem rodzica wobec dziecka. Taki właśnie przypadek może tu zachodzić, gdyż istnieje możliwość, że nadal kocha on syna, ale wywiera na niego destrukcyjny wpływ i dlatego należy pozbawić go władzy rodzicielskiej.

Zagrożenie dla dziecka wynikające ze złego stanu psychicznego rodzica

Jeśli mąż wykazuje wobec Pani agresję, nie można wykluczyć, że okaże ją też wobec syna. Dodatkowo przebywanie w takiej atmosferze i patrzenie na to, również ma na dziecko destrukcyjny wpływ. Jazda pod wpływem środków nasennych czy alkoholu niewątpliwie stanowi dla niego zagrożenie, ale problem polega na tym, czy ma Pani na to jakieś dowody – nie ma pewności, że Pani słowa wystarczą.

We wniosku o pozbawienie władzy rodzicielskiej można, a nawet warto, zawrzeć wniosek o badanie psychologiczne zarówno dziecka, jak i ojca, aby specjaliści orzekli, czy rzeczywiście ma on na dziecko negatywny wpływ, czy zasadne jest pozbawienie go władzy rodzicielskiej, a także co do oceny jego stanu psychicznego. Jeśli ma Pani jakąkolwiek dokumentację dotyczącą syna i jego terapii, oceny – warto ją również załączyć do akt sprawy. Można również zwrócić się do poradni psychologiczno-pedagogicznej, aby dokonała oceny i sporządziła opinię. Jeśli jest jakaś dokumentacja dotycząca leczenia męża, też warto ją przedstawić, albo niech sąd zobowiąże jego lekarza do wystawienia opinii.

Tymczasowy zakaz kontaktów z dzieckiem

Można też wnosić o orzeczenie zakazu kontaktów, argumentując, że styczność ojca z dzieckiem wywiera na nie negatywny wpływ. Pozbawienie władzy rodzicielskiej a zakaz kontaktów to dwie różne sprawy.

Pozbawienie ojca władzy rodzicielskiej jest sprawą trudną do przeprowadzenia, ale to nie oznacza, że jest niemożliwe. Wszystkie przytoczone przez Panią okoliczności będą w tej sprawie ważne i będą mieć wpływ na ewentualne rozstrzygnięcie. Z pewnością istotna będzie kwestia choroby psychicznej męża, dlatego zaakcentowałam potrzebę zebrania stosownych dowodów i wnioskowania o badanie przez specjalistę.

Oczywiście takie zachowania, jak jazda pod wpływem alkoholu albo środków odurzających, narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, są również penalizowane przepisami karnymi, np. art. 160 Kodeksu karnego. Dlatego przedstawiłam możliwość żądania zakazu kontaktów. Mogłaby Pani również żądać, aby spotkania z synem odbywały się w Pani obecności, w Pani domu, także w obecności kuratora sądowego. W tej trudnej sprawie proszę poważnie rozważyć skorzystania z usług prawnika. Uważam, że w opisanej sytuacji lepiej ojcu nie pozwolić zabierać dziecka ze sobą. Gdyby do takiej sytuacji doszło, proszę zadzwonić na policję i powiedzieć funkcjonariuszom, że ojciec dziecka może być pod wpływem środków odurzających, a mimo to chce zabrać dziecko, narażając je na niebezpieczeństwo. Obecnie największym problemem jest to, że ojciec dziecka wciąż posiada prawa rodzicielskie, dlatego warto szybko złożyć wniosek i wnosić również o zabezpieczenie postępowania poprzez tymczasowy zakaz kontaktów.

Pomoc profesjonalnego pełnomocnika sprawie kontaktów z dzieckiem

Dobrze by było, gdyby Pani skorzystała z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, wtedy sprawa sądowa aż tak by Pani nie odciążyła. Oczywiście musiałaby Pani zeznawać, ale pełnomocnik zająłby się wszystkimi kwestiami formalnymi i przygotowaniem całej strategii. Jeśli nie jest Pani w stanie zapłacić za prawnika, może Pani, wraz z wnioskiem do sądu, złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów oraz przydzielenie pełnomocnika z urzędu. Do wniosku należy dołączyć formularz o stanie majątkowym, dochodach itp. Może Pani argumentować, iż nie jest Pani w stanie pokryć kosztów postępowania oraz potrzebuje Pani pomocy prawnika, gdyż ze względu na trudny i delikatny charakter tej sprawy wymagane jest wsparcie, a także wymaga tego dobro dziecka, o którego interesy należy przede wszystkim dbać. Ewentualnie może Pani zwrócić się o pomoc np. do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie albo do MOPS-u. Nie mam pewności, czy będą w stanie Pani pomóc, ale warto spróbować.