Kontakty ojca z dzieckiem - jak często?

Prawo do utrzymywania kontaktów ojca z dzieckiem

Istotny z punktu widzenia Pana interesu jest art. 113 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej K.r.io.), zgodnie z którym:

„Art. 113 § 1 Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

§ 2. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej”.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się jednolity pogląd, zapoczątkowany uchwałą pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 1968 r., sygn. akt III CZP 70/66 (OSNCP 1968, nr 5, poz. 77), że prawo do utrzymywania kontaktu z dzieckiem nie należy do sprawowania władzy rodzicielskiej (w uchwale: „nie zależy od sprawowania władzy rodzicielskiej”).

Czy zakres władzy rodzicielskiej ma wpływ na kontakty z dzieckiem?

Jak czytamy w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2006 r., sygn. akt III CZP 98/05, władza rodzicielska, co wynika z całokształtu przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a zwłaszcza z art. 95 § 1, art. 96 i 98 § 1, stanowi ogół obowiązków i praw względem dziecka, mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenie jego interesów. Zakres władzy rodzicielskiej nie oznacza wyłączności rodziców w stosunku do dziecka i powinna być ona wykonywana tak, jak wymaga dobro i interes dziecka. Rodzicom przysługuje prawo do osobistej styczności z dzieckiem, jest ono ich prawem osobistym i niezależnym od władzy rodzicielskiej. Przysługuje rodzicom, mimo pozbawienia ich władzy rodzicielskiej, jej zawieszenia lub ograniczenia. Pozbawienie lub ograniczenie tych kontaktów wymaga odrębnego orzeczenia przez sąd, takie bowiem uregulowanie zawarte jest w odrębnym przepisie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 113).

Przebywanie dziecka na stałe u jednego z rodziców a sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich

Jeżeli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia; w braku porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy. Innymi słowy jeżeli nie dojdzie Pan do porozumienia z matką dziecka w przedmiocie uregulowania kontaktów z córką, wówczas może Pan wystąpić na drogę postępowania sądowego celem uregulowania sposobu kontaktu z córką. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy ograniczy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem.

Sąd opiekuńczy może w szczególności:

• zakazać spotykania się z dzieckiem,
• zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu,
• zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd,
• ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość,
• zakazać porozumiewania się na odległość.

Powyższe sytuacje mogą nastąpić tylko wówczas, gdy sąd w ramach prowadzonego postępowania i na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego stwierdzi, iż takie ograniczenie prawa do kontaktów związane jest z dobrem dziecka. Przedstawiona przez Pana sytuacja rodzi nadto pytanie, czy sąd nie zechce skorzystać z instytucji o której mowa w art. 113⁴ K.r.io. Zgodnie z jego treścią „sąd opiekuńczy, orzekając w sprawie kontaktów z dzieckiem, może zobowiązać rodziców do określonego postępowania, w szczególności skierować ich do placówek lub specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń”. Powyższe może być podyktowane faktem związania się matki dziecka z innym mężczyzną krótko po urodzeniu dziecka. Przyzna Pan, że nie jest to normalna sytuacja.

Uregulowanie kontaktów z dzieckiem

Proszę zauważyć, iż ustawodawca wskazuje jednak na sytuacje, kiedy to kontakt z rodzicem zagraża dziecku. Nie ma natomiast mowy o uregulowaniu nakazującym określonego zachowania. Istotny z punktu widzenia Pana interesu jest § 2 art. 113 K.r.io., który wskazuje, iż wymienione w tym przepisie przypadki są jedynie przykładami. Ustawodawca posługuje się bowiem jedynie zwrotem „w szczególności”. Nadto zgodnie z art.113⁴ K.r.io. Sąd opiekuńczy, orzekając w sprawie kontaktów z dzieckiem, może zobowiązać rodziców do określonego postępowania, w szczególności skierować ich do placówek lub specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń. Przepis stanowi o nałożeniu obowiązku na rodziców w przedmiocie określonego postępowania. Nie ma przy tym mowy, czy chodzi o zachowanie zakazujące wykonywania prawa do kontaktów, czy też nakazujące. Należy zatem wyprowadzić wniosek i możliwe jest dochodzenie nakazu kontaktu z dzieckiem.

Wniosek do sądu o uregulowanie kontaktów ojca z dzieckiem

W chwili obecnej może Pan wystąpić do sądu z wnioskiem o uregulowanie kontaktów ojca z dzieckiem. Ustawodawca wskazuje bowiem, iż sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia. Nie ulega wątpliwości, iż w z uwagi na wiek córki nie może być mowy o rozsądnych życzeniach. Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, iż „sądy rozpoznające tego rodzaju sprawy winne brać pod uwagę wolę dziecka jeśli ma dostateczne rozeznanie w sprawie”.

Córka z ojcem mają prawo, ale także obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Ojciec może w ramach postępowania sądowego walczyć o przyznanie mu prawa do kontaktów do osiemnastego roku życia. W takiej sytuacji Pan jako ojciec ma prawo do kontaktów z małoletnią córką, ale wskazać należy, iż zasadne jest przeprowadzenie rozmowy z matką dziecka i wskazanie na powyższe rozważania z jednoczesnym skierowaniem sprawy do sądu celem sądowego uregulowania kontaktów córki z ojcem.

Oczywiście Pana kontakty, w chwili obecnej będą „ograniczone” do miejsca pobytu dziecka z uwagi na warunki fizjologiczne. Dziecko w wieku 7 miesięcy potrzebuje bowiem dużo snu i odpoczynku. Nie ulega jednak wątpliwości, że wraz ze wzrostem wieku Pana prawo do kontaktów będzie co raz większe, bowiem z czasem będzie mógł Pan zabierać dziecko na noc do siebie, wyjeżdżać na wakacje.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 1968 r., sygn. akt III CZP 70/66
3. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2006 r., sygn. akt III CZP 98/05