Groźba upublicznienia nagich zdjęć

Przestępstwo groźby karalnej

Mając na uwadze, iż w dalszym ciągu kobieta grozi Pana koleżance rozpowszechnieniem informacji, wskazać należy co następuje.

Zgodnie z art. 191 Kodeksu karnego (K.k.): „§ 1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli sprawca działa w sposób określony w § 1 w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Zasadnym jest zatem wyjaśnienie zwrotu „groźba bezprawna”. Definicję tego zwrotu zawiera art. 115 § 12 K.k. zgodnie z którym: „groźbą bezprawną jest zarówno groźba, o której mowa w art. 190, jak i groźba spowodowania postępowania karnego lub rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej; nie stanowi groźby zapowiedź spowodowania postępowania karnego, jeżeli ma ona jedynie na celu ochronę prawa naruszonego przestępstwem”.

Nie ulega wątpliwości, iż w Pana przypadku w sytuacji rozgłoszenia wiadomości nastąpiłoby uwłaczanie czci Pana koleżanki.

Czyn sprawcy, który używając przemocy lub groźby bezprawnej zmusza inną osobę do wydania rzeczy albo do zmuszenia zaboru rzeczy, przy czym działa w mylnym przekonaniu, że zmierza w ten sposób do wyegzekwowania wierzytelności, które w rzeczywistości nie istnieją, kwalifikować należy jako zmuszanie do określonego zachowania (art. 191 § 1 K.k.).

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 1987 r., sygn. akt I KR 225/87 „nie ma przy tym znaczenie forma wyartykułowania groźby. Może być ona wyrażona nie tylko słownie, ale także przez każde zachowanie się sprawcy, które w sposób nie budzący wątpliwości uzewnętrznia groźbę popełnienia przestępstwa. Może to być pismo, gest, wyraz twarzy i każde inne zachowanie, które w sposób ewidentny i zrozumiały dla pokrzywdzonego wyraża swoją treść intelektualną”.

Czy niespełniona groźba jest przestępstwem?

Istotnym z punktu widzenia Pana mamy interesu i ochrony praw jest fakt, iż dla bytu niniejszego przestępstwa nie jest konieczne stwierdzenie obiektywnego niebezpieczeństwa realizacji groźby. Innymi słowy nie jest ważne, czy sprawca miał rzeczywisty zamiar spełnienia, ani też czy miał faktycznie możliwości jej spełnienia, jak również i to, w jakim faktycznie celu sprawca wyraża groźbę.

Sąd Najwyższy wielokrotnie w swoich orzeczeniach dawał wyraz temu, że ważny jest jedynie subiektywny odbiór tej groźby u pokrzywdzonego, tj. to, czy faktycznie wzbudziła ona u niego obawę spełnienia, czy wywołała uczucie strachu lub zagrożenia (zob. wyrok SN z 27 kwietnia 1990 r., IV KR 69/90,; wyrok SA w Lublinie z 11 października 2005 r., II AKa 233/2005).

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 r., sygn. akt IV KK 273/2006:

„Przestępstwo groźby karalnej skierowane jest przeciwko wolności człowieka w sferze psychicznej, tj. poczucia bezpieczeństwa, rozumianego jako wolność od strachu i obawy o naruszenie innych jego – lub osób mu najbliższych – dóbr.

Bez wątpienia wolność od uczucia strachu, zagrożenia nie jest dobrem mierzalnym w sensie fizycznym, zatem ocena szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu w sferze psychicznej, zachowaniem stypizowanym w normie art. 190 § 1 K.k., może być także dokonywana, m.in. przez pryzmat charakteru i czasu podjęcia przez pokrzywdzonego działań zmierzających do ochrony naruszonego dobra. Zachowanie pokrzywdzonego będzie bowiem wskazywało na poziom jego indywidualnych negatywnych dolegliwości w sferze psychicznej, a więc poziom obaw, strachu, czy wręcz przerażenia, wywołanych bezprawnym zachowaniem sprawcy czynu. Oczywiście ocena takiego zachowania pokrzywdzonego winna być wnikliwa – chociażby z tego powodu, że zachowanie to może zostać wykorzystane także w innych celach – ale właściwe ustalenia w tym zakresie nie pozostają bez znaczenia dla oceny następstw bezprawnego działania (w innym nieco kontekście na okoliczność złożenia z opóźnieniem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu).”

Zniesławienie innej osoby

W opisanym przypadku można także w mojej ocenie podjąć próbę wykazania, iż doszło do zniesławienia kobiety. Zniesławienie stanowi przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego. Zgodnie z art. 212 § 1 K.k. – kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Zasadą jest, iż każdy podmiot korzysta z domniemania, iż jego zachowanie, działanie jest uczciwe i zgodne z zasadami.

Ustawodawca posługuje się zwrotem „zarzucać”, „posądzać” lub „oskarżać”. Powyższe wskazuje, iż sprawca swoim zachowaniem, dla wypełnienia przesłanek przestępstwa stypizowanego w art. 212 K.k., przypisuje pomawianemu negatywne zachowanie, które w swych skutkach może doprowadzić do utraty zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu.

Ocena zniesławiającego charakteru informacji zależy od kryteriów obiektywnych, a nie od subiektywnego odczucia osoby, której one dotyczą. Decydujące znaczenie ma więc stwierdzenie, czy w odczuciu społecznym zarzut ma charakter zniesławienia (R. Góral, Kodeks..., s. 334). Wprawdzie w języku polskim „pomówić” oznacza „niesłusznie przypisać coś komuś [...], oskarżyć o coś” (Słownik języka polskiego, oprac. E. Sobol, Warszawa 2005, s. 718), to należy podkreślić, że odpowiedzialność karną na podstawie art. 212 może ponieść osoba podnosząca zarzut prawdziwy. Zgodnie z wyrokiem SN z 30 września 2003 r. (II KK 176/2002, OSNwSK 2003, poz. 2071): „Przyjęcie działania w obronie społecznie uzasadnionego interesu wymaga ustalenia, że sprawca kierował się tylko taką intencją, a obce mu były inne względy”. Sprawca może występować w obronie społecznie uzasadnionego interesu także wówczas, gdy ujawnione przez niego zarzuty dotyczą indywidualnej działalności jednostki, jeżeli ma ona na tyle doniosłe znaczenie, że znajduje odzwierciedlenie społeczne.

Zgłoszenie gróźb do organów ścigania

Innymi słowy zgłoszenie sprawy do organów ścigania może w mojej ocenie pociągnąć za sobą negatywne dla grożącej kobiety konsekwencje. Interes społecznie uzasadniony jest określeniem szerszym, obejmującym także działania podejmowane w interesie jednostki. Zatem działanie polegające na zgłoszeniu zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełniania przestępstwa jest działaniem w interesie społecznie uzasadnionym. Z opisu wynika, że grożącej kobiecie towarzyszy niechęć do tej Pana koleżanki, jak i chęć zemsty.

To, czy groźba wzbudziła obawę w zagrożonym, musi być oceniane subiektywnie (zob. wyrok SN z 26 stycznia 1973 r., III KR 284/72, LEX nr 21544). Natomiast ocen obiektywnych wymaga to, czy obawa taka była w danych okolicznościach uzasadniona (zob. wyrok SA w Krakowie, II AKa 163/2002).

Przenosząc rozważania teoretyczne na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że jeżeli u Pana znajomej (czyli osoby zagrożonej popełnieniem przestępstwa), w subiektywnym odczuciu, groźna ta wzbudziła przekonanie, że jest poważna oraz że może zostać spełniona, może być to zakwalifikowane jako wypełnienie normatywnej treści art. 190 § 1 K.k. Zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa można złożyć ustnie do protokołu lub pisemnie w organach ścigania.