Funkcjonowanie rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej od dnia wyboru do dnia wpisu do KRS

Zmiany w strukturze spółdzielni a KRS

Zmiany w strukturze spółdzielni wymagają uwidocznienia w rejestrze prowadzonym przez Krajowy Rejestr Sądowy (KRS).

Często decydująca o dokonaniu zmiany jest właśnie rejestracja w KRS, ponieważ to od tej daty przyjmujemy, iż ona nastąpiła. Taki wpis jest nazywany wpisem konstytutywnym, czyli tworzącym pewien stan. Warto pamiętać, które wpisy mają charakter konstytutywny, ponieważ w ich przypadku dokonanie danej czynności nie powoduje jeszcze, że zmiana obowiązuje – dla ważności konieczna jest jej rejestracja w KRS.

Statut jest uchwalany przez założycieli, którzy potwierdzają jego przyjęcie przez złożenie pod nim swoich podpisów (art. 6 § 1 ustawy z 1982 r. Prawo spółdzielcze). Statut jest częścią umowy o założeniu spółdzielni, a z chwilą jej wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego staje się statutem spółdzielni.

Zmiana statutu spółdzielni mieszkaniowej

Zgodnie z przywołanym przez Panią art. 12a § 1 i 3 Prawa spółdzielczego zmiana statutu spółdzielni następuje na podstawie uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością 2/3 głosów, a staje się skuteczna z chwilą jej wpisania do KRS. Rozwiązanie takie odpowiada też treści art. 6945 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.), w myśl którego postanowienia Sądu rejestrowego co do istoty sprawy są skuteczne i wykonalne z chwilą ich wydania. W ten sposób dochodzi do zarejestrowania zmian statutu, chociaż postanowienie takie nie jest prawomocne w dacie jego wydania. Można stwierdzić, że reguły takie powinny być zachowane, jeżeli zmiana statutu odnosi się do innej materii niż funkcjonowanie np. rady nadzorczej. Natomiast okres pozostawania w mocy dotychczasowych statutów, regulujących funkcjonowanie takich organów, powinien być odpowiednio wydłużony do czasu, w którym ustała już możliwość prawnego podważenia uchwał obejmujących zmiany statutu na podstawie art. 42 § 3 i 4 Prawa spółdzielczego (tak SN w wyroku z 4 lipca 2013 r., I CSK 695/2012 I, Lexis.pl nr 7468430).

Rejestracja wstępna i definitywna

Należy odróżnić rejestrację wstępną uchwały o zmianie dotychczasowego statutu i rejestrację definitywną, tj. ostateczne „zarejestrowanie zmian statutów” po zakończeniu ewentualnych postępowań rejestrowych, zmierzających do podważenia podjętych już zmian statutu. Oznacza to, że w okresie dostosowawczym (przejściowym) rada nadzorcza spółdzielni we wcześniejszym składzie może jeszcze funkcjonować jako organ spółdzielni mieszkaniowej, zapewniając tym samym funkcjonalną ciągłość działania i bezpieczeństwo obrotu prawnego.

Niemniej jednak w orzecznictwie wskazuje się, że rada nadzorcza w składzie mniejszym od przewidzianego w statucie jest uprawniona do podejmowania uchwał, przy zachowaniu wymaganego kworum do podjęcia uchwały, obliczonego od faktycznie wybranej liczby członków rady nadzorczej zgodnie ze statutem, pod warunkiem, że jej skład nie uległ zmniejszeniu poniżej trzech członków (np. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 1987 r. III PZP 30/87, OSNC 1988/5/57 oraz uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 kwietnia 2013 r. I ACa 271/13, Legalis nr 804514).

Zatem jedynie orzecznictwo wskazuje taką możliwość przy zachowaniu wyżej wymienionych warunków. Generalnie zaś do czasu prawomocnego wpisu (definitywnego) rada nadzorcza funkcjonuje w poprzednim składzie.

Zakresu działania rady nadzorczej w spółdzielni

Co do Pani pytania o Kodeks cywilny – otóż nie reguluje on zagadnień związanych z funkcjonowaniem organów spółdzielni. Te kwestie rozstrzyga Prawo spółdzielcze, natomiast zakres działania rady nadzorczej określa statut spółdzielni. Członkowie rady nadzorczej, wykonując swoje obowiązki, ponoszą określoną odpowiedzialność za swoje działania i zaniechania, której źródłem jest art. 58 Prawa Spółdzielczego.

Zgodnie natomiast z art. 46 § 1 Prawa spółdzielczego – do zakresu działania rady nadzorczej w spółdzielni, należy:

1) uchwalanie planów gospodarczych i programów działalności społecznej i kulturalnej;

2) nadzór i kontrola działalności spółdzielni poprzez:

a) badanie okresowych sprawozdań oraz sprawozdań finansowych,

b) dokonywanie okresowych ocen wykonania przez spółdzielnię mieszkaniową jej zadań gospodarczych, ze szczególnym uwzględnieniem przestrzegania przez spółdzielnię praw jej członków,

c) przeprowadzanie kontroli nad sposobem załatwiania przez zarząd wniosków organów spółdzielni i jej członków,

3) podejmowanie uchwał w sprawie nabycia i obciążenia nieruchomości oraz nabycia zakładu lub innej jednostki organizacyjnej,

4) podejmowanie uchwał w sprawie przystępowania do organizacji społecznych oraz występowania z nich,

5) zatwierdzanie struktury organizacyjnej spółdzielni,

6) rozpatrywanie skarg na działalność zarządu,

7) składanie walnemu zgromadzeniu sprawozdań zawierających w szczególności wyniki kontroli i ocenę sprawozdań finansowych,

8) podejmowanie uchwał w sprawach czynności prawnych dokonywanych między spółdzielnią a członkiem zarządu lub dokonywanych przez spółdzielnię w interesie członka zarządu oraz reprezentowanie spółdzielni przy tych czynnościach; do reprezentowania spółdzielni wystarczy dwóch członków rady przez nią upoważnionych.

Ponadto do kompetencji rady nadzorczej spółdzielni należy:

1. podejmowanie uchwał niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności spółdzielni,
2. wyznaczanie, w razie konieczności, jednego lub kilku ze swoich członków do czasowego pełnienia funkcji członka (członków) zarządu,
3. zawarcie umowy z likwidatorem o wykonanie czynności likwidacyjnych.

Oprócz wskazanych wyżej kompetencji rady nadzorczej spółdzielni, wynikających z Prawa spółdzielczego, statut może zastrzec do zakresu działania rady jeszcze inne uprawnienia. Przykładem kompetencji, które może zastrzec statut dla rady nadzorczej, uregulowanej w Prawie spółdzielczym, jest uprawnienie do wykluczenia albo wykreślenia członka spółdzielni.

Możliwość podejmowania uchwał w pomniejszonym składzie przy zachowaniu kworum obowiązującego składu, można odnaleźć wyłącznie w orzecznictwie. Żaden przepis bezpośrednio nie odnosi się do takiej sytuacji.