Emerytura z Francji – potrącenia banku

Umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawarta między Polską a Francją

Ze względu na to, że Pan jako wnioskodawca ma miejsce zamieszkania w Polsce, a otrzymywana emerytura jest wypłacana przez instytucję francuską, zastosowanie w tej sprawie będzie miała umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawarta między Polską a Francją.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku sporządzonej w Warszawie dnia 20 czerwca 1975r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 1, poz. 5 ze zm.), z zastrzeżeniem postanowień artykułu 19 ustęp 2 renty, emerytury i podobne wynagrodzenia z tytułu poprzedniego zatrudnienia, wypłacane osobie zamieszkałej w jednym Umawiającym się Państwie, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

Przepis art. 19 ust. 2 ww. umowy stanowi, że:

1. renty i emerytury przekazywane przez Umawiające się Państwo albo przez jedną z jego jednostek samorządu lokalnego, albo przez jedną z ich osób prawnych prawa publicznego, bądź wprost, bądź w ciężar tworzonego przez nie funduszu osobie fizycznej z tytułu usług o charakterze publicznym świadczonych temu Państwu, albo tej jednostce samorządu, albo tej osobie prawnej podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.
2. jednakże te renty i emerytury podlegają opodatkowaniu tylko w drugim Umawiającym się Państwie, jeżeli ich odbiorca ma w tym Państwie miejsce zamieszkania i posiada jego obywatelstwo.

Emerytura z pracy polegającej na świadczeniu usług na rzecz państwa francuskiego a opodatkowanie

Natomiast art. 19 ust. 2 lit. b ww. umowy zawiera wyjątek od tej zasady i zgodnie z jego brzmieniem – w przypadku emerytury z pracy polegającej na świadczeniu usług na rzecz państwa francuskiego lub jego jednostki terytorialnej albo organu lokalnego, w przypadku gdy pobierający emeryturę lub rentę ma miejsce zamieszkania w Polsce i posiada obywatelstwo polskie – taka emerytura, otrzymywana z tytułu tej pracy, podlega opodatkowaniu tylko w Polsce.

Nadmienić przy tym należy, iż wspomniane przepisy art. 19 ust. 2 umowy dotyczą osób piastujących funkcje publiczne w ramach administracji publicznej (tj. państwowej czy samorządowej). Przepisy podatkowe nie definiują „funkcji publicznych”, zatem w znaczeniu potocznym funkcjonariuszem publicznym jest osoba będąca pracownikiem administracji publicznej, nie pełniąca funkcji wyłącznie usługowych (np. sędzia), a także osoba korzystająca z ochrony prawnej z mocy przepisu szczególnego (np. poseł, senator, radny).

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż do emerytury otrzymywanej z tytułu uprzednio pełnionych funkcji publicznych wypłacanych przez francuską instytucję osobie zamieszkałej w Polsce stosuje się przepisy polskiego prawa podatkowego, gdyż świadczenia te mogą być opodatkowane wyłącznie w państwie rezydencji, czyli w Polsce. Jednocześnie dochód ten nie podlega opodatkowaniu w państwie, z którego jest wypłacany, czyli we Francji.

Prawdopodobnie nie są tam także odprowadzane składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zasady podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego

Zasady podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego określa ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. t.j. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027).

Zasady podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego regulowane są również pośrednio przez przepisy o koordynacji, tj. przepisy:

• rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. Urz. WE L 149 z 5.07.1971 r., str. 2 i n., z późn. zm.),
• rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 (Dz. Urz. WE L 74 z 27.03.1972 r., str. 1 i n., z późn. zm.),
• rozporządzenia Rady (WE) nr 859/2003 z dnia 14 maja 2003 r. rozszerzającego przepisy rozporządzenia nr 1408/71 i 574/72 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi przepisami wyłącznie ze względu na ich obywatelstwo (Dz. Urz. WE L 124 z 20.05.2003 r., str. 1 i n., z późn. zm.).

W związku z tym, iż przepisy wspólnotowe stosuje się bezpośrednio w krajowym porządku prawnym, przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych należy stosować wraz ze wspólnotowymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Rozstrzygnięcie kwestii poboru składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu otrzymywania świadczeń emerytalno-rentowych

W rozstrzygnięciu kwestii poboru składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu otrzymywania świadczeń emerytalno-rentowych zasadnicze znaczenie mają przepisy art. 27-34 obecnie obowiązującego rozporządzenia nr 1408/71, a w szczególności art. 33 ust. 1 tego rozporządzenia. Jak wynika z orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 10 maja 2001 r. (w sprawie Sulo Rundgrena C-389/99), generalna zasada wynikająca i zastosowana na podstawie art. 33 tego rozporządzenia, według której osoba uprawniona do emerytury nie może być, z racji jej miejsca zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, wezwana do płacenia obowiązkowych składek na pokrycie świadczeń, za które odpowiedzialność przejęło inne państwo członkowskie, zakazuje państwu członkowskiemu, na którego terytorium osoba ta zamieszkuje, żądania od tej osoby płacenia składek lub podobnych płatności wynikających z przepisów prawa tego państwa, gdy jest ona uprawniona do świadczeń o podobnym charakterze, za które odpowiedzialność przyjęła na siebie instytucja państwa członkowskiego właściwego w sprawie emerytur.

W przypadku zatem, jeżeli świadczenie wypłacane przez europejską instytucję zagraniczną jest świadczeniem, od którego pobierana jest już składka na ubezpieczenie zdrowotne, a przez to osoba pobierająca takie świadczenie jest uprawniona w kraju właściwym w sprawie emerytur do świadczeń opieki zdrowotnej, wówczas nie powinna być ta osoba objęta obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce i nie powinny być od niej pobierane składki na to ubezpieczenie.

Odmienne zasady poboru składki na ubezpieczenie zdrowotne funkcjonują w odniesieniu do świadczeń emerytalno-rentowych wypłacanych z państw pozaunijnych. Sytuację prawną tych osób regulują wyłącznie przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, nie zaś przepisy wspólnotowe.

Przepisy powyższej ustawy w art. 66 ust. 1 pkt 16 stanowią, iż obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby pobierające emeryturę lub rentę, przez które należy rozumieć również osoby otrzymujące takie świadczenie z zagranicy (art. 5 pkt 20 ustawy). Stosownie zaś do art. 82 ust. 2 ustawy, w przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z uzyskanych przychodów odrębnie. W przypadku zatem świadczeń otrzymywanych z krajów pozaunijnych składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być od nich pobrana.

Za osobę pobierającą emeryturę lub rentę składkę jako płatnik oblicza, pobiera z kwoty emerytury lub renty, o której mowa w art. 81 ust. 8 pkt 2 i ust. 9, i odprowadza jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określona w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, właściwa do wydawania decyzji w sprawach świadczeń, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, inny właściwy organ emerytalny lub rentowy lub instytucja wypłacająca emeryturę lub rentę albo bank dokonujący wypłaty emerytury lub renty z zagranicy.