Emerytura nauczycielska a ponowne podjęcie pracy

Rozwiązanie stosunku pracy, złożenie wniosku o emeryturę w czasie wykonywania pracy nauczyciela na podstawie kolejnego stosunku pracy

W sytuacji gdy przedstawi Pan na żądanie ZUS-u świadectwo pracy potwierdzające ponowne zatrudnienie od dnia 2 stycznia 2008 r., ZUS na tej podstawie może żądać zwrotu pobranej emerytury od dnia 1 stycznia 2008 r. jako świadczenia nienależnego – motywując tym, że w dniu złożenia dokumentów był Pan pracownikiem szkoły – nauczycielem, co wyklucza uprawnienia do emerytury nauczycielskiej z treści art. 88 Karty Nauczyciela.

Z takim jednak stanowiskiem ZUS-u bezwzględnie nie można się zgodzić, co potwierdza orzecznictwo sądowe.

W wyroku z dnia 25 czerwca 2009 r., sygn. akt I UK 16/09, Sąd Najwyższy orzekł, że sama okoliczność, iż po rozwiązaniu stosunku pracy, za to w dacie złożenia wniosku o emeryturę, wnioskodawca wykonuje pracę nauczycielską na podstawie kolejnego stosunku pracy, nie wpływa na możliwość nabycia przez niego uprawnień emerytalnych na podstawie art. 88 ust. 1 ustawy z 1982 r. – Karta Nauczyciela.

Warunki przejścia na emeryturę przez nauczycieli

W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd Najwyższy podniósł, iż przepis art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela tworzy pełną i wyczerpującą regulację warunków przejścia na emeryturę nauczycieli bez względu na wiek, a po wykazaniu 30-letniego okresu zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze (tzw. „pracy przy tablicy”), lub 25-letniego zatrudnienia, w którym co najmniej 20 lat przypada na pracę w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym.

Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że przepis art. 88 Karty Nauczyciela zakłada pewną specjalną procedurę przechodzenia na emeryturę.

Nauczyciel nie staje się więc emerytem z samego prawa, lecz na skutek własnego działania.

Złożenie wniosku o emeryturę przez nauczyciela

Konieczne jest zatem podjęcie określonych działań przez zainteresowanego nauczyciela, który wolę przejścia na emeryturę uzewnętrznia wniesieniem odpowiedniego wniosku do organu rentowego „po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy”.

Powyższe potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego:

• wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2009 r., sygn. akt II UK 239/08,
• wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2007 r., sygn. akt II UK 232/06,
• wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2007 r., sygn. akt II UK 43/07.

W przedmiotowej sprawie Pan rozwiązał stosunek pracy – na swój wniosek – czyli zgodnie z treścią art. 88 Karty Nauczyciela. Rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w dniu 31 grudnia 2007 r., czyli przed dniem złożenia wniosku o emeryturę (3 stycznia 2008 r.).

W momencie składania wniosku spełniał Pan pozostałe warunki niezbędne do przejścia na emeryturę (art. 88 Karty Nauczyciela).

Okoliczność, że po rozwiązaniu stosunku pracy, za to w dacie złożenia wniosku o emeryturę, wykonywał Pan pracę nauczycielską na podstawie kolejnego stosunku pracy, nie wpływa na możliwość nabycia uprawnień emerytalnych zgodnie z art. 88 Karty Nauczyciela.

Ponadto podnieść należy, że kolejny stosunek pracy został zawarty wyłącznie na czas ściśle określony na okresy: 02.01-20.06.2008 r. i 01.09-31.12.2008 r., co oznacza, że kolejne zatrudnienie nie zostało oparte na trwałej podstawie zatrudnienia.

Prawo do emerytury na podstawie art. 88 ust.1 Karty Nauczyciela

Pragnę przytoczyć sentencję wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009r., sygn. akt. 5/09, „prawo do emerytury na podstawie art. 88 ust.1 Karty Nauczyciela, nauczyciel nabywa po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli do tego momentu posiadał wystarczający szczególny staż nauczycielski oraz dalszy staż ogólny. Prawo do emerytury powstaje po spełnieniu wszystkich warunków – art. 88 KN w związku z art. 100 ustawy emerytalnej”.

Sąd Najwyższy wyraźnie podkreślił, iż warunek, aby zainteresowany nie pozostawał w zatrudnieniu, a tym bardziej jako nauczyciel, nie ma uzasadnienia prawnego, gdyż „nie ma dla niego normy w treści art. 88 ust.1 KN”.

Innymi słowy, problematyka powyższa jest znana orzecznictwu sądowemu. Biorąc pod uwagę liczne orzeczenia judykatury, stwierdzić należy, że posiada Pan prawo do emerytury nauczycielskiej, która decyzją ZUS-u została przyznana od dnia 1 stycznia 2008 r., czyli od następnego dnia po rozwiązaniu stosunku pracy.

Jeżeli ZUS po przedłożeniu świadectwa pracy wyda decyzję o zwrocie emerytury, to od decyzji tej należy się odwołać w terminie 1 miesiąca do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.