Dziedziczenie niemieckiej emerytury po mężu

Renta przysługująca w Niemczech po zmarłym małżonku

Zadane przez Panią pytanie dotyczy sprawy o charakterze transgranicznym, dotyczącej poboru świadczeń emerytalnych w Polsce i w Niemczech.

Słowem wstępu, odnosząc się do renty wdowiej przysługującej w Niemczech po zmarłym małżonku, wskazuję, iż zgodnie z § 33 ust. 4 szóstej księgi niemieckiego kodeksu socjalnego [Sozialgesetzbuch VI; dalej SGB VI] wskazano cztery przypadki, w których świadczenie rentowe po ubezpieczonym zamarłym przechodzi na członków rodziny i są to:

1. tzw. mała renta wdowia (kleine Witwenrente oder Witwerrente);

2. tzw. duża renta wdowia (große Witwenrente oder Witwerrente);

3. renta wychowawcza (Erziehungsrente);

4. tzw. renta sieroca (Waisenrente).
   
   

Z zadanego przez Panią pytania wynika, że należy brać pod uwagę pierwsze dwa przypadki.

Komu przysługuje roszczenie o wypłatę renty wdowiej w Niemczech?

Roszczenie o wypłatę małej renty wdowiej ma wdowa lub wdowiec, który nie wstąpił po śmierci ubezpieczonego małżonka ponownie w związek małżeński, jeżeli zmarły ubezpieczony spełniał wymóg co do minimalnego okresu ubezpieczenia, tzw. Wartezeit. Mała renta jest świadczeniem ograniczonym w czasie, które może być wypłacane najdłużej przez okres 24 miesięcy, licząc od upływu miesiąca, w którym zmarł ubezpieczony [§ 46 ust. 1 SGB VI].

Z kolei roszczenie o wypłatę dużej renty wdowiej przysługuje wdowcowi lub wdowie, którzy nie wstąpili ponownie w związek małżeński, po śmierci ubezpieczonego małżonka, który spełnił wymóg minimalnego okresu ubezpieczenia jeżeli dodatkowe spełniają jeden z poniższych warunków:

1. wychowują własne dziecko lub dziecko zmarłego małżonka, które nie ukończyło 18 lat albo
2. skończyli 47 lat, albo
3. mają zmniejszoną zdolność zarobkowania.

Rzeczywiście co do zasady jest tak, iż wdowa lub wdowiec nie mają roszczenia o wypłatę renty (emerytury) po zmarłym małżonku, jeżeli małżeństwo nie trwało przynajmniej rok, chyba że na podstawie szczególnych okoliczność przypadku usprawiedliwionym jest przyjęcie, iż jedynym lub przeważającym celem zawarcia małżeństwa było uzasadnienie roszczenia o utrzymanie członka rodziny zmarłego [§ 46 ust. 2a SGB VI].

Pobieranie równocześnie polskiej emerytury i niemieckiej renty po mężu

Z wypłatą obu (polskiego i niemieckiego) świadczeń w Niemczech nie powinno być problemów, o ile wysokość polskiej emerytury i pozostałych Pani dochodów nie przekroczy równowartości 741,50 euro. W takim przypadku renta po mężu będzie wypłacana w pełnej wysokości. Jeżeli natomiast będzie nadwyżka ponad tę kwotę, to renta zostanie pomniejszona o 40% nadwyżki.

Pobiera Pani polską emeryturę. Jeżeli zdecyduje się Pani na powrót na stałe do Polski, to niemieckie świadczenie będzie Pani dalej wypłacane, nawet jeżeli nie będzie Pani miała miejsca zwykłego pobytu w Niemczech [§ 110 ust. 2 SGB VI].

W tym przypadku należy rozważyć kwestię zbiegu świadczenia zagranicznego – renty wdowiej – oraz świadczenia polskiego jakim jest emerytura.

Zgodnie z art. 97 ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych „osobom uprawnionym do emerytury lub renty oraz do świadczeń o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych świadczenia przysługujące na podstawie ustawy wypłaca się w wysokości w niej określonej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej”. Przepisy ustawy emerytalnej nie wykluczają zatem możliwości pobierania świadczenia z instytucji zagranicznej i instytucji polskiej równocześnie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118