Emerytura dla funkcjonariusza celnego po 40 latach pracy

Przeanalizowałem dokładanie załączoną dokumentację oraz orzecznictwo sądowe. Wbrew twierdzeniom pełnomocnika sprawy o zbliżonym stanie faktycznym były przedmiotem orzekania sądów (w tym warszawskich). Aktualna linia orzecznicza jest dla Pani niekorzystna. Sądy oddalają roszczenia funkcjonariuszy, którzy nabyli prawa do emerytury z FUS.

Emerytura dla funkcjonariuszy

Funkcjonariusze Służby Celnej i Służby Celno-Skarbowej zostali objęci systemem zaopatrzenia emerytalnego na mocy ustawy z 11 maja 2017 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1321, dalej jako ustawa nowelizująca z 11 maja 2017 r.), z dniem 1 stycznia 2018 r., w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 3 marca 2015 r., sygn. akt K 39/13, który orzekł m.in., że cyt.: „(…) w zakresie, w jakim wśród osób uprawnionych do świadczeń emerytalnych pomijają funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy wykonują zadania określone w art. 2 ust. 1 pkt 4-6 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1404 oraz z 2014 r. poz. 486, 1055, 1215, 1395 i 1662) są niezgodne z art. 32 Konstytucji”.

Ustawą zmieniającą z 11 maja 2017 r. dokonano istotnych merytorycznie zmian szeregu przepisów ustawy zaopatrzeniowej, w tym też jej tytułu, art. 1 określającego zakres podmiotowy tego aktu prawnego. Zmiana art. 12 ustawy zaopatrzeniowej, który ustanawia warunki nabycia (ex lege) prawa do emerytury z zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych, polegała na dodaniu do wymienionych w przepisie służb, których funkcjonariuszom po ich zwolnieniu ze służby przysługuje przedmiotowe świadczenie, Służby Celnej i Służby Celno-Skarbowej.

Od 1 stycznia 2018 r. art. 12 ust. 1 uzyskał następujące brzmienie: „Emerytura policyjna przysługuje funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który w dniu zwolnienia posiada 15 lat służby w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Celnej, Służbie Celno-Skarbowej lub w Służbie Więziennej z wyjątkiem funkcjonariusza, który ma ustalone prawo do emerytury określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obliczonej z uwzględnieniem okresów służby i okresów z nią równorzędnych”, przy czym ta ostatnia reguła wyłączająca nabycie prawa do świadczenia dotyczy funkcjonariuszy wszystkich służb mundurowych wymienionych w przepisie. W ust. 2 art. 12 ustawy zaopatrzeniowej wprowadzono dodatkowe warunki uzyskania emerytury mundurowej dla funkcjonariuszy Służby Celnej i Służby Celno-Skarbowej, które zostały zniesione z dniem 10 czerwca 2022r. na mocy ustawy z 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1115).

Przepisy przejściowe

W ustawie zmieniającej z 11 maja 2017 r. ustawodawca zamieścił przepis przejściowy. Mianowicie art. 21 ust. 1 tej ustawy przewiduje, że funkcjonariuszom Służby Celnej lub funkcjonariuszom Służby Celno-Skarbowej, którzy zostali zwolnieni ze służby albo których stosunek służbowy został przekształcony albo wygasł w okresie od dnia 3 marca 2015 r. do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, przysługuje prawo do emerytury policyjnej na zasadach określonych w art. 15d lub art. 15e ustawy zmienianej w art. 1 w przypadku, gdy funkcjonariusz Służby Celnej lub funkcjonariusz Służby Celno-Skarbowej, we wskazanym wyżej okresie, spełniał przesłanki do nabycia prawa do emerytury określone w art. 12 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Oznacza to, zważywszy na unormowanie art. 12 ustawy zaopatrzeniowej, wyżej przytoczone, że spełnienie warunków pozytywnych nabycia prawa do emerytury mundurowej nie jest wystarczające. Nie może bowiem zachodzić przesłanka wyłączająca, jaką stanowi posiadanie ustalonego prawa do emerytury określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obliczonej z uwzględnieniem okresów służby i okresów z nią równorzędnych. Do takich wniosków prowadzi literalna przepisu przejściowego – art. 21 ust. 1 – w związku a art. 12 ustawy zaopatrzeniowej, bowiem chodzi o spełnianie wszystkich ustanowionych przepisem art. 12 warunków nabycia prawa do emerytury, a jednym z nich jest nieposiadanie ustalonego prawa do emerytury z FUS.

Pani sytuacja prawna nie uległa zmianie w związku z nowelizacją ustawy zaopatrzeniowej dokonaną ustawą z 12 maja 2022 r., bowiem przedmiotowy warunek wyłączający, wprowadzony do ustawy zaopatrzeniowej od 1 października 2003 r. (objęcie ponownie funkcjonariuszy służb mundurowych systemem zaopatrzeniowym finansowanym przez budżet państwa) został zachowany.

Prawo do emerytury

Sądy wskazują, iż w sytuacji faktyczno-prawnej, w jakiej się Pani znalazła, prawo do zabezpieczenia społecznego w postaci emerytury zostało zrealizowane, wprawdzie nie uzyskała Pani emerytury z systemu zaopatrzeniowego służb mundurowych, ale wcześniej zrealizowała swoje uprawnienie do emerytury ze względu na pracę w szczególnym charakterze funkcjonariusza celnego (§ 11 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 7 lutego 1983 r. Dz. U. 1983 Nr 8, poz. 43 w zw. z art. 184 ustawy emerytalnej), obliczonej z uwzględnieniem okresów służby (w Służbie Celnej i Służbie Celno-Skarbowej) i okresów z nią równorzędnych. Na tę chwilę linia orzecznicza jest dla Pani niekorzystna.